Hoge Raad, 04-04-2014, ECLI:NL:HR:2014:786, 13/03547

Belanghebbende maakt deel uit van de[E] Groep. Aan het hoofd van deze groep staat sinds 9 februari 2006 [F] Beheer B.V. (hierna: [F] Beheer). Deze vennootschap is ontstaan door omzetting van de voormalige Stichting [G] in een besloten vennootschap. De aandelen in [F] Beheer werden in 2006 – via Stichting Administratiekantoor [H] – gehouden door de voormalige bestuurders van Stichting [G]. [F] Beheer is enig aandeelhouder van [L] B.V. Deze vennootschap is op haar beurt enig aandeelhouder van belanghebbende en de vennootschappen [M] B.V., [N] B.V. en [AA] en particulier B.V.

Belanghebbende is een zogeheten toegelaten AWBZ-thuiszorginstelling. Op basis van deze toelating mag belanghebbende uit AWBZ-middelen gefinancierde zorg in natura verlenen aan zorgvragers. Tot 1 januari 2006 stond de AWBZ-toelating op naam van - en werden de activiteiten uitgevoerd voor rekening van - Stichting [G]. Na de omzetting van Stichting [G] in [F] Beheer zijn de werkzaamheden van Stichting [G] via [L] B.V. overgenomen door belanghebbende. Belanghebbende heeft de activiteiten van Stichting [G] – die in de loop der jaren niet zijn gewijzigd – voortgezet.

De activiteiten in het kader van de zorgverlening worden verricht door zogeheten zelfstandigen zonder personeel. Zij die als zorgverlener werkzaamheden willen verrichten, kunnen zich bij een steunpunt aanmelden of worden door een steunpunt benaderd en worden opgenomen in een bestand. Als de zorgverlener voldoet aan de door belanghebbende en de beroepsgroep gestelde eisen met betrekking tot de verklaring omtrent het gedrag, diploma’s en dergelijke, kan de zorgverlener worden ingezet. De steunpunten en de zorgverleners dienen te handelen volgens door belanghebbende opgestelde kwaliteitsvoorschriften.

Wanneer een zorgvrager met een indicatie van het CIZ bij een van de steunpunten komt, wordt door tussenkomst van de zorgcoördinator een zorgverlener ingeschakeld. Wanneer de zorgverlener de werkzaamheden niet naar tevredenheid van de zorgvrager verricht, kan bij belanghebbende een klacht worden ingediend.

Voor de geleverde uren thuiszorg ontvangt belanghebbende een vergoeding uit het AWBZ-fonds op basis van met diverse zorgkantoren in Nederland gemaakte afspraken. Deze zorgkantoren zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de AWBZ ten behoeve van alle inwoners van een bepaalde regio. Hiertoe stelt het zorgkantoor jaarlijks een budget voor thuiszorg ter beschikking. Uit dit budget betaalt belanghebbende rechtstreeks de zorgverleners voor de door hen verleende (geïndiceerde) zorg. Aan de steunpunten wordt een bemiddelingsfee betaald. Belanghebbende heeft geen eigen personeel. De directie van belanghebbende wordt gevoerd door personeel van haar aandeelhouder [L] B.V. Dit personeel voert ook de ondersteunende werkzaamheden ten behoeve van het thuiszorgwerk uit.

De uitspraak van het Hof en de stukken van het geding laten geen andere conclusie toe dan dat belanghebbende niet voldoet aan de hiervoor in 3.3.1 omschreven vereisten. De zorgvragers richten zich bij het vragen om zorg tot de (van belanghebbende onafhankelijke) steunpunten die ervoor zorgen dat een (zelfstandige) zorgverlener de gevraagde zorg verleent. Dat belanghebbende een toegelaten AWBZ-thuiszorginstelling is en de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor de werkzaamheden van de zorgverleners bij belanghebbende berust, betekent niet dat, bezien vanuit de zorgvragers, belanghebbende de instelling is die de zorg verleent. Reeds daarom komt aan belanghebbende geen beroep op de in artikel 5, lid 1, aanhef en letter c, ten eerste, van de Wet vervatte vrijstelling toe. De omstandigheid dat “werkzaamheden die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend dienen te bestaan uit het genezen, verplegen of verzorgen van zieken, kraamvrouwen of gebrekkigen”, ruimte biedt voor interpretatie overeenkomstig de daarover heersende maatschappelijke opvattingen, houdt niet in dat de tekst van artikel 5, lid 1, aanhef en letter c, ten eerste, van de Wet ook ruimte biedt om in een geval waarin dergelijke werkzaamheden door een belastingplichtige niet zelf worden verricht, daarmee samenhangende werkzaamheden van administratieve en organisatorische aard onder het bereik van de vrijstelling te brengen. De middelen falen mitsdien. In het midden kan blijven of belanghebbende voldoet aan de in artikel 4 van het Uitvoeringsbesluit neergelegde winstbestemmingseis.