Hoge Raad, 19-05-2017, ECLI:NL:HR:2017:914, 16/02648

Belanghebbende is opgericht in 2012. Enig aandeelhouder en directeur van belanghebbende is [A] (hierna: [A]). [A], geboren in 1957, is van 1981 tot en met 6 januari 2012 in dienstbetrekking werkzaam geweest bij het [H]-concern, vanaf 2001 tot 1 december 2011 in de Verenigde Staten van Amerika (hierna: VS) waar hij toen woonde. Vanaf 1 december 2011 woont [A] in Nederland waar hij vanaf die datum tot 6 januari 2012 in dienstbetrekking was bij een Nederlandse dochteronderneming van [H] (hierna: de werkgever).

[A] is in 2012 ontslagen. De werkgever heeft hem een ontslagvergoeding toegekend van € 805.420. Dit bedrag is tegen toekenning van een recht op periodieke uitkeringen (stamrecht) in 2012 ondergebracht in belanghebbende, die daartoe was opgericht. Daarbij is gebruik gemaakt van de toen geldende stamrechtvrijstelling en is inhouding van loonbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: loonheffing) achterwege gebleven.

[A] heeft het stamrecht in oktober 2014 afgekocht. Belanghebbende heeft op de afkoopsom een bedrag van € 340.116 aan loonheffing ingehouden en op aangifte afgedragen, waarvan € 338.840 loonbelasting. De Inspecteur heeft na bezwaar geen teruggaaf verleend van de afgedragen loonbelasting.

Voor de Rechtbank was in geschil of het bepaalde in artikel 16, eerste lid, van het Belastingverdrag Nederland-VS van 18 december 1992 (hierna: het Verdrag) meebrengt dat in Nederland geen belasting over de afkoopsom is verschuldigd zodat ten onrechte loonbelasting is ingehouden en afgedragen.

De Rechtbank heeft vastgesteld dat de ontslagvergoeding bij de inbreng in belanghebbende onbelast is gebleven met toepassing van de vrijstelling van artikel 11, lid 1, letter g, van de Wet op de loonbelasting 1964 (tekst 2014, hierna: Wet LB). De Rechtbank heeft vervolgens geoordeeld dat bij de afkoop sprake was van een louter nationale situatie waarop het Verdrag niet van toepassing is. Dat de uitkering haar oorsprong vindt in een ontslagvergoeding, welke vergoeding op zich binnen het bereik valt van artikel 16 van het Verdrag, maakt dat niet anders, aldus de Rechtbank. Tegen dit oordeel richten zich de middelen.

Het eerste middel houdt in dat het oordeel van de Rechtbank dat het Verdrag toepassing mist, blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting. Dienaangaande is het volgende van belang. Indien aan een inwoner van Nederland die zowel in Nederland als in een andere verdragsstaat werkzaamheden in dienstbetrekking heeft verricht, een ontslagvergoeding wordt toegekend, moet eerst worden beoordeeld of en zo ja in hoeverre die vergoeding verband houdt met hetzij in Nederland, hetzij in de andere verdragsstaat verrichte diensten (vgl. HR 11 juni 2004, nr. 38112, ECLI:NL:HR:2004:AF7816, BNB 2004/345). In dit geval is de vergoeding toegekend in de vorm van een stamrecht als bedoeld in artikel 11, lid 1, letter g, van de Wet LB dat mede verband houdt met vroeger in de andere verdragsstaat verrichte diensten. In dat geval moet de vraag of Nederland bevoegd is de inkomsten uit dat stamrecht in de heffing te betrekken, beoordeeld worden aan de hand van het desbetreffende belastingverdrag. In dit verband moet onder stamrecht ook worden verstaan de afkoopsom van een stamrecht (vgl. HR 3 mei 2000, nr. 34361, ECLI:NL:HR:2000:AA5676, BNB 2000/296 en HR 20 december 2000, nr. 35242, ECLI:NL:HR:2000:AA9089, BNB 2001/124). De Rechtbank heeft, oordelend dat sprake is van een louter nationale situatie, miskend dat van belang is dat de afkoopsom van het stamrecht zijn oorsprong vindt in een ontslagvergoeding die binnen het bereik valt van het Verdrag. Het middel wordt dus terecht voorgesteld. Uit het hierna overwogene volgt echter dat het middel niet tot cassatie kan leiden.

De gedingstukken laten geen andere conclusie toe dan dat de door de werkgever in Nederland toegekende ontslagvergoeding niet is doorbelast aan de (ex-)werkgever in de VS. Uit hetgeen hiervoor is overwogen volgt dan dat de belastingheffing over de afkoopsom is toegewezen aan Nederland, zodat terecht loonbelasting is ingehouden en afgedragen. Het beroep in cassatie moet ongegrond worden verklaard.