Hoge Raad, 02-02-2018, ECLI:NL:HR:2018:125, 16/00791

In het Publicatieblad van de Europese Unie van 30 september 2010, C 265, heeft de Europese Commissie bekend gemaakt een onderzoek in te stellen naar het bestaan, de omvang en de gevolgen van dumping van bepaalde naadloze buizen en pijpen van roestvrij staal, ingedeeld in onder meer postonderverdeling 7304 49 93 van de Gecombineerde Nomenclatuur (hierna: de GN), van oorsprong uit de Volksrepubliek China. Naar aanleiding van de voorlopige bevindingen van dat onderzoek – en in afwachting van de definitieve bevindingen daarvan - heeft de Commissie bij Verordening (EU) nr. 627/2011 van 27 juni 2011, Pb L 169 van 29 juni 2011 (hierna: Vo. (EU) nr. 627/2011), met ingang van 30 juni 2011 voor een periode van zes maanden een voorlopig antidumpingrecht ingesteld voor onder meer de hiervoor bedoelde buizen en pijpen. Voor buizen en pijpen die zijn vervaardigd door niet in deze verordening met naam en vestigingsplaats genoemde ondernemingen, bedragen de voorlopige antidumpingrechten 71,5 percent van de nettoprijs, franco grens Unie. Artikel 1, lid 4, van Vo. (EU) nr. 627/2011 bepaalt dat bij het in het vrije verkeer brengen in de Unie van deze buizen en pijpen een zekerheid moet worden gesteld ten bedrage van het voorlopige recht.

Op 30 juni 2011 heeft belanghebbende langs elektronische weg aangifte gedaan voor het in het vrije verkeer brengen van naadloze buizen van roestvrij staal, ingedeeld in postonderverdeling 7304 49 93 van de GN, van oorsprong uit China (hierna: de buizen). Deze aangifte is op diezelfde dag door de douaneautoriteiten aanvaard. Op 30 juni 2011 waren in het elektronische aangiftesysteem Sagitta van de douane nog niet de aanpassingen gedaan om uitvoering te geven aan Vo. (EU) nr. 627/2011. Na aanvaarding van de aangifte heeft de douane nog op dezelfde dag de buizen op de voet van artikel 73 van het Communautair douanewetboek (hierna: het CDW) vrijgegeven zonder zekerheid te eisen voor het voorlopige antidumpingrecht.

Op 21 december 2011 is in werking getreden Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1331/2011 van de Raad van 14 december 2011 tot instelling van een definitief antidumpingrecht en tot definitieve inning van het voorlopige recht op bepaalde naadloze buizen en pijpen van roestvrij staal, van oorsprong uit de Volksrepubliek China, Pb L 336 (hierna: Vo. (EU) nr. 1331/2011). De definitieve antidumpingrechten voor buizen en pijpen die zijn vervaardigd door niet in deze verordening met naam en vestigingsplaats genoemde ondernemingen, zijn gesteld op 71,9 percent van de nettoprijs, franco grens Unie.

Bij de onderhavige uitnodiging tot betaling, gedagtekend 8 februari 2013, is van belanghebbende een bedrag van € 75.631,27 geheven onder vermelding van “Definitieve antidumpingrechten”.

Het Hof heeft geoordeeld dat de Inspecteur op het aanslagbiljet ten onrechte de door belanghebbende verschuldigde voorlopige antidumpingrechten heeft aangeduid als definitieve antidumpingrechten en dat de Inspecteur ten onrechte in bezwaar, beroep en hoger beroep in die opvatting heeft volhard. Onder verwijzing naar het arrest van de Hoge Raad van 1 november 2002, nr. 37388, ECLI:NL:HR:2002:AE9616, BNB 2003/45, en in aanmerking nemende dat tussen partijen reeds vóór het uitreiken van de uitnodiging tot betaling was afgestemd dat – zo navordering mogelijk was - het voorlopige antidumpingrecht diende te worden nagevorderd, heeft het Hof vervolgens geoordeeld dat deze onjuiste aanduiding van het belastingmiddel evenwel niet leidt tot vernietiging van de uitnodiging tot betaling.

Het Hof heeft voorts verworpen het standpunt van belanghebbende dat navordering van voorlopige antidumpingrechten niet mogelijk is indien het stellen van zekerheid voorafgaand aan de vrijgave van de buizen achterwege is gebleven. Naar het oordeel van het Hof was de Inspecteur op grond van artikel 217, lid 1, tweede alinea, onder a, van het CDW in samenhang gelezen met artikel 218, lid 2, tweede alinea, van het CDW gehouden tot boeking van de douaneschuld over te gaan binnen twee maanden na het tijdstip waarop Vo. (EU) nr. 1331/2011 is bekendgemaakt, te weten 20 december 2011. Aangezien de Inspecteur de onderwerpelijke douaneschuld na 20 februari 2012 heeft geboekt, was hij op grond van artikel 220, lid 1, van het CDW gehouden over te gaan tot een boeking achteraf. In deze wettelijke systematiek komt, aldus het Hof, geen betekenis toe aan de omstandigheid dat op het moment van het ontstaan van de douaneschuld geen zekerheid is gesteld.

Op grond van artikel 1, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1225/2009 van de Raad van 30 november 2009 betreffende beschermende maatregelen tegen invoer met dumping uit landen die geen lid zijn van de Europese Gemeenschap, Pb L 343 (hierna: Vo. (EG) nr. 1225/2009), wordt een antidumpingrecht toegepast op ieder product ten aanzien waarvan dumping plaatsvindt, wanneer het in de Gemeenschap in het vrije verkeer brengen daarvan schade veroorzaakt.

Aan het instellen van een antidumpingrecht gaat onderzoek naar het bestaan, de omvang en de schade van dumping vooraf. Indien na opening van dat onderzoek voorlopige bevindingen wijzen op dumping en daaruit voortvloeiende schade voor een bedrijfstak van de Unie, is de Commissie op grond van artikel 7 van Vo. (EG) nr. 1225/2009 bevoegd om in het belang van de Unie ter voorkoming van verdere schade door dumping voor die bedrijfstak, een voorlopige maatregel te treffen in de vorm van een voorlopig recht. Dit in afwachting van de definitieve uitkomsten van het onderzoek naar het bestaan, de omvang en de schade van dumping voor de bedrijfstak binnen de Unie. Het voorlopige recht wordt bij verordening van de Commissie (hierna: de voorlopige verordening) ingesteld en heeft een beperkte looptijd (vgl. artikel 7, lid 7, van Vo. (EG) nr. 1225/2009) van maximaal negen maanden. Gedurende de looptijd van de voorlopige verordening moet voor de vrijgave van de desbetreffende producten voor het vrije verkeer een zekerheid worden gesteld voor het voorlopige recht (zie artikel 7, lid 3, van Vo. (EG) nr. 1225/2009).

Artikel 10 van Vo. (EG) nr. 1225/2009 - welke bepaling het kopje ‘terugwerkende kracht’ draagt - bepaalt in het tweede lid dat de Raad beslist welk deel van een voorlopig recht definitief moet worden geïnd, ongeacht of een definitief antidumpingrecht dient te worden ingesteld. Het instellen van een antidumpingrecht geschiedt bij verordening van de Raad (hierna: definitieve verordening). Indien de Raad de bevindingen van de Commissie overneemt dat gedurende de looptijd van de voorlopige verordening sprake is geweest van dumping en schade, dan stelt de Raad een antidumpingrecht in dat geldt – met terugwerkende kracht – voor de producten die werden ingevoerd gedurende de geldigheidsduur van de voorlopige verordening. Is het definitieve antidumpingrecht hoger dan het bij de voorlopige verordening ingestelde antidumpingrecht, dan wordt het verschil ten aanzien van deze producten niet geïnd. Is het definitieve recht lager dan het voorlopige recht, dan wordt het recht ten aanzien van deze producten opnieuw berekend. Aldus heeft de voorlopige verordening voorzien in een rechtsgrond voor de zekerheidstelling.

Dit een en ander betekent dat - anders dan het Hof heeft geoordeeld - bij een definitieve verordening een antidumpingrecht wordt ingesteld dat ook van toepassing wordt ter zake van producten die gedurende de looptijd van de voorlopige verordening zijn ingevoerd. Dat in een definitieve verordening wordt bepaald dat bedragen die als zekerheid zijn gesteld in het kader van een voorlopige maatregel, geheel of gedeeltelijk definitief moeten worden geïnd, vloeit logisch voort uit de omstandigheid dat aan de definitieve instelling van een antidumpingrecht een voorlopig recht ter voorkoming van verdere schade door dumping is voorafgegaan.