Hoge Raad, 23-02-2018, ECLI:NL:HR:2018:267, 16/04051

Belanghebbende is een instelling voor hoger onderwijs in de zin van artikel 1.1, aanhef en letter g, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Zij is ondernemer in de zin van artikel 7 van de Wet op de omzetbelasting 1968 (hierna: de Wet).

Belanghebbende verzorgt onderwijs als bedoeld in artikel 11, lid 1, letter o, onder 1°, van de Wet. Zij ontvangt collegegelden als vergoeding voor het hiervoor bedoelde – van omzetbelasting vrijgestelde - onderwijs. Daarnaast ontvangt belanghebbende vergoedingen die zij heeft bedongen voor prestaties die aan de heffing van omzetbelasting zijn onderworpen, waaronder de detachering van personeel, de exploitatie van een kantine en de verkoop van onderwijsmaterialen.

Behalve de hiervoor in 2.1.2 bedoelde vergoedingen ontvangt belanghebbende diverse bijdragen van het Rijk (hierna: de rijksbijdragen). De rijksbijdragen vormen niet een vergoeding als bedoeld in artikel 8 van de Wet voor door belanghebbende verrichte prestaties.

Belanghebbende heeft over het tijdvak 1 juli 2012 tot en met 30 september 2012 op aangifte een bedrag aan omzetbelasting voldaan. Zij heeft zich nadien op het standpunt gesteld dat zij recht heeft op een hogere aftrek van omzetbelasting dan waarop zij bij deze aangifte aanspraak heeft gemaakt. Op die grond heeft belanghebbende bezwaar gemaakt tegen de voldoening op aangifte en verzocht om teruggaaf van omzetbelasting.

Het Hof heeft het hiervoor in 2.1.5 weergegeven standpunt van de Inspecteur verworpen. Daartoe heeft het Hof overwogen dat de Inspecteur in wezen een beroep doet op artikel 11, lid 2, van de Uitvoeringsbeschikking omzetbelasting 1968 (hierna: de Uitvoeringsbeschikking).

Vervolgens heeft het Hof geoordeeld dat de Inspecteur niet aannemelijk heeft gemaakt dat het werkelijke gebruik van de gemengd gebruikte goederen en diensten als geheel genomen afwijkt van de verhouding waarin de door belanghebbende ontvangen vergoedingen voor prestaties waarvoor recht op aftrek bestaat, staat tot de in totaal door haar ontvangen vergoedingen.

Voorts heeft het Hof overwogen dat, aangezien de Inspecteur niet zozeer gegevens aandraagt met betrekking tot het werkelijke gebruik van de gemengd gebruikte goederen en diensten als geheel genomen, hij zich in wezen beroept op een onredelijke uitwerking van de berekening van de pro rata gezien de financieringsbronnen. Artikel 11, lid 2, van de Uitvoeringsbeschikking biedt naar het oordeel van het Hof echter niet de mogelijkheid het aftrekbare gedeelte van omzetbelasting ter zake van gemengd gebruikte goederen en diensten te berekenen aan de hand van de financiering daarvan. Deze mogelijkheid is niet door de Nederlandse wetgever geïmplementeerd, aldus het Hof.

Voor zover het middel berust op de opvatting dat in artikel 11 van de Uitvoeringsbeschikking gebruik is gemaakt van de mogelijkheid die de lidstaten geboden wordt in de slotzin van artikel 174, lid 1, letter b, van BTW‑richtlijn 2006 dan wel dat artikel 11 van de Uitvoeringsbeschikking zo nodig in die zin richtlijnconform moet worden uitgelegd, faalt het. De tekst van artikel 11 van de Uitvoeringsbeschikking noch de toelichting op (de wijzigingen van) die bepaling biedt grond voor de door het middel bepleite uitleg.

Voor zover het middel betoogt dat het Hof zijn oordeel niet voldoende heeft gemotiveerd, heeft het volgende te gelden. De last het in artikel 11, lid 2, van de Uitvoeringsbeschikking bedoelde werkelijke gebruik te bewijzen, rust op degene die van de in artikel 11, lid 1, letter c, van de Uitvoeringsbeschikking bedoelde berekeningswijze wil afwijken. Daarbij heeft te gelden dat de vaststelling van het werkelijke gebruik dient te berusten op objectief en nauwkeurig vast te stellen gegevens (vgl. HR 15 juni 2012, nr. 10/01746, ECLI:NL:HR:2012:BU1929, BNB 2012/222, rechtsoverweging 3.5.2). Deze gegevens moeten van dien aard zijn dat het werkelijke gebruik daarmee ook objectief en nauwkeurig is vast te stellen.

Het middel faalt ook in zoverre. In ’s Hofs oordeel ligt besloten dat de rijksbijdragen en/of de verhouding in financieringsbronnen waaruit belanghebbende haar inkomsten verkrijgt, niet zodanige objectieve en nauwkeurige gegevens vormen dat daarmee het werkelijke gebruik van goederen en diensten objectief en nauwkeurig kan worden vastgesteld. Dit oordeel geeft gezien hetgeen hiervoor in 2.4.2 is overwogen niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting. Het is toereikend gemotiveerd en is niet onbegrijpelijk.