Hoge Raad, 31-01-2020, ECLI:NL:HR:2020:165, 19/03032

Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de aan hem voor de jaren 2008 en 2009 opgelegde aanslagen in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV). De bezwaren zijn niet-ontvankelijk verklaard wegens termijnoverschrijding.

Belanghebbende heeft de Inspecteur vervolgens verzocht de aanslagen ambtshalve te verminderen. Tegen de afwijzing van dat verzoek heeft hij een klacht ingediend bij de Staatssecretaris, die de klacht heeft opgevat als verzoeken om toepassing van de hardheidsclausule (artikel 63 AWR). De Staatssecretaris heeft die verzoeken afgewezen.

Belanghebbende heeft tegen de onder 2.1.1 en 2.1.2 vermelde besluiten beroep ingesteld bij de Rechtbank. De Rechtbank heeft het beroep gesplitst en daaraan twee zaaknummers toegekend: 16/6572 en 16/7604.

De Rechtbank heeft op 12 mei 2017 bij uitspraak als bedoeld in artikel 8:54 Awb het beroep tegen de uitspraken op bezwaar ongegrond verklaard. Nadat belanghebbende daartegen verzet had gedaan, heeft de Rechtbank die uitspraak op 4 december 2017 vernietigd.

Op 27 maart 2018 heeft de Rechtbank uitspraak gedaan in de zaak met nummer 16/6572 en het beroep tegen de weigering om de hardheidsclausule toe te passen voor wat betreft de aanslag IB/PVV voor het jaar 2009 niet-ontvankelijk verklaard.

Vervolgens heeft de Rechtbank op 2 juli 2018 uitspraak gedaan in de zaak met nummer 16/7604, het beroep tegen de uitspraak op bezwaar met betrekking tot de aanslag IB/PVV voor het jaar 2009 gegrond verklaard, die uitspraak vernietigd en de Inspecteur opgedragen opnieuw uitspraak op bezwaar te doen.

Voor het Hof was onder meer in geschil of de uitspraak van de Rechtbank van 27 maart 2018 met nummer 16/6572 uitsluitend betrekking had op het besluit tot niet toepassen van de hardheidsclausule voor het jaar 2009.

Het Hof heeft geoordeeld dat de Rechtbank terecht had beslist dat tegen de afwijzing van een verzoek om toepassing van de hardheidsclausule geen beroep openstaat. Het Hof heeft het hoger beroep tegen de uitspraak van de Rechtbank van 27 maart 2018 met nummer 16/6572 ongegrond verklaard.

Bij de beoordeling van het middel wordt vooropgesteld dat het Hof terecht heeft geoordeeld dat tegen de weigering van de Staatssecretaris om met toepassing van de hardheidsclausule de aanslag IB/PVV voor het jaar 2009 ambtshalve te verminderen, geen beroep bij de belastingrechter openstaat.

Het door belanghebbende bij de Rechtbank ingestelde beroep heeft betrekking op 6 besluiten: (1) de uitspraak op bezwaar tegen de aanslag IB/PVV voor het jaar 2008, (2) de uitspraak op bezwaar tegen de aanslag IB/PVV voor het jaar 2009, (3) de uitspraak op bezwaar tegen de verzuimboete voor het jaar 2008, (4) de uitspraak op bezwaar tegen de verzuimboete voor het jaar 2009, (5) het besluit tot het niet toepassen van de hardheidsclausule met betrekking tot de aanslag IB/PVV voor het jaar 2008 en (6) het besluit tot het niet toepassen van de hardheidsclausule met betrekking tot de aanslag IB/PVV voor het jaar 2009. De Rechtbank heeft het beroep gesplitst in twee zaken met de nummers 16/6572 en 16/7604. Uit de stukken blijkt niet dat de Rechtbank aan partijen heeft bericht welk zaaknummer betrekking heeft op welk(e) besluit(en).

De bij het Hof bestreden uitspraak van de Rechtbank met nummer 16/6572 heeft enkel betrekking op het hiervoor in 2.3.2 onder (6) vermelde besluit. De uitspraak van de Rechtbank met nummer 16/7604 heeft enkel betrekking op het met (2) aangeduide besluit. De Rechtbank heeft dus geen uitspraak gedaan met betrekking tot de met de nummers (1), (3), (4) en (5) aangeduide besluiten. Daarvan hebben er drie (de met de nummers 1,3 en 5 aangeduide besluiten) betrekking op het jaar 2008.

In het middel ligt besloten dat de behandeling van het beroep niet volledig is geweest. Het middel wordt in zoverre terecht voorgesteld. De Rechtbank heeft het beroep gesplitst in twee zaken en daardoor is kennelijk zowel bij de Rechtbank zelf als bij belanghebbende verwarring ontstaan op welke zaken de zaaknummers 16/6572 respectievelijk 16/7604 betrekking hebben, waarna de Rechtbank niet over alle besluiten waartegen het beroep zich richtte uitspraak heeft gedaan.

De Hoge Raad ziet in hetgeen in 2.3.2 tot en met 2.3.4 is overwogen aanleiding de uitspraak van het Hof en de uitspraak van de Rechtbank te vernietigen en de zaak terug te wijzen naar de Rechtbank voor beoordeling van het beroep tegen de in 2.2.2 onder (1), (3) en (4) vermelde besluiten.

Bij terugwijzing voor beoordeling van het beroep voor zover het is gericht tegen de in 2.2.2 onder (5) en (6) genoemde besluiten betreffende het niet toepassen van de hardheidsclausule voor de jaren 2008 en 2009 bestaat geen belang omdat het beroep daartegen niet-ontvankelijk is (zie 2.3.1). De Hoge Raad zal de zaak in zoverre afdoen.