Hoge Raad, 18-12-2020, ECLI:NL:HR:2020:2091, 20/01818

Belanghebbende heeft in de aangifte inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 2014 verzocht om vrijstelling voor de premie volksverzekeringen. De Inspecteur heeft die vrijstelling voor de periode 1 september 2014 tot en met 31 december 2014 verleend. In de aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 2014 is premie volksverzekeringen geheven over de periode 1 januari 2014 tot en met 31 augustus 2014.

Belanghebbende was, voor zover voor deze zaak van belang, tot en met 31 augustus 2014 als rijnvarende in dienst bij [D] S.a.R.L., gevestigd te Luxemburg. Over de periode 1 januari 2014 tot en met 31 augustus 2014 heeft [D] op het loon van belanghebbende Luxemburgse socialeverzekeringspremies ingehouden. Belanghebbende werkte op het binnenschip [F]. De exploitant van het schip was gevestigd in Nederland.

De Luxemburgse bevoegde autoriteiten noch de Sociale Verzekeringsbank (hierna: de SVB) heeft voor de periode 1 januari 2014 tot en met 31 augustus 2014 een A1-verklaring of besluit gegeven inhoudende dat belanghebbende verzekerd is voor de Luxemburgse respectievelijk de Nederlandse sociale verzekeringen.

Voor het Hof was in geschil of belanghebbende voor de periode 1 januari 2014 tot en met 31 augustus 2014 premieplichtig is voor de volksverzekeringen.

Het Hof heeft geoordeeld dat de beoordeling of er voor een belanghebbende premieplicht voor de volksverzekeringen bestaat, als een andere lidstaat al sociale verzekeringspremies heeft geheven, alleen dient te geschieden door de SVB en de bestuursrechtelijke kolom (de socialezekerheidsrechter bij de rechtbank en de Centrale Raad van Beroep). Daartoe heeft het Hof overwogen dat een materiële beoordeling door de belastingrechter zou inhouden dat zowel de belastingrechter als de socialezekerheidsrechter hebben te oordelen over hetzelfde geschil met het risico dat beide rechters tot verschillende oordelen komen. Bovendien is het voor een belanghebbende belastend indien hij voor hetzelfde geschil zowel de sociale zekerheidskolom als de fiscale kolom zou moeten doorlopen. Gelet op het Unierechtelijke doeltreffendheidsbeginsel en artikel 47 van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie (hierna: het Handvest) is het onaanvaardbaar dat een in twee of meer lidstaten werkzame belanghebbende voor de beoordeling van zijn verzekerings- en premieplicht twee rechterlijke kolommen moet doorlopen, terwijl een alleen in Nederland werkzame en wonende belanghebbende alleen de fiscale kolom moet doorlopen. Daarom komt in de situatie van belanghebbende de beoordeling van de premieplicht niet toe aan de Belastingdienst en de belastingrechter, waaruit volgt dat aan belanghebbende ook voor de periode 1 januari 2014 tot en met 31 augustus 2014 vrijstelling voor de premie volksverzekeringen moet worden verleend, aldus het Hof.