Hoge Raad, 06-06-2024, ECLI:NL:HR:2024:813, 23/00989
Hoge Raad, 06-06-2024, ECLI:NL:HR:2024:813, 23/00989
Gegevens
- Instantie
- Hoge Raad
- Datum uitspraak
- 6 juni 2024
- Datum publicatie
- 6 juni 2024
- ECLI
- ECLI:NL:HR:2024:813
- Formele relaties
- In cassatie op : ECLI:NL:GHARL:2023:1110
- Conclusie: ECLI:NL:PHR:2023:1192
- Conclusie: ECLI:NL:PHR:2023:1221
- Zaaknummer
- 23/00989
Inhoudsindicatie
Art. 14 EVRM; art. 1 EP; art. 5.2 Wet IB 2001; Wet rechtsherstel box 3 (Herstelwet)
Vermogensrendementsheffing en werkelijk rendement. Ongerealiseerde koersverliezen op beleggingen
Uitspraak
HOGE RAAD DER NEDERLANDEN
BELASTINGKAMER
Nummer 23/00989
Datum 6 juni 2024
ARREST
in de zaak van
[X] (hierna: belanghebbende)
tegen
de STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN
op het beroep in cassatie tegen de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 7 februari 2023, nr. BK-ARN 21/010041, op het hoger beroep van belanghebbende tegen een uitspraak van de Rechtbank Gelderland (nr. AWB 20/5815) betreffende de aan belanghebbende voor het jaar 2019 opgelegde aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen.
1 Geding in cassatie
Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van het Hof beroep in cassatie ingesteld.
De Staatssecretaris, vertegenwoordigd door [P], heeft een verweerschrift ingediend. Hij heeft ook incidenteel beroep in cassatie ingesteld.Belanghebbende heeft een conclusie van repliek ingediend.
De Advocaat-Generaal M.R.T. Pauwels heeft op 22 december 2023 geconcludeerd tot ongegrondverklaring van het beroep in cassatie.2
Belanghebbende heeft schriftelijk op de conclusie gereageerd. Deze reactie bevat klachten die niet anders kunnen worden begrepen dan als nieuwe, buiten de daarvoor geldende termijn voorgestelde gronden van het beroep in cassatie. De Hoge Raad gaat aan die klachten voorbij.3
2 Uitgangspunten in cassatie
Belanghebbende heeft aangifte in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) gedaan voor het jaar 2019. In deze aangifte is een vermogen in box 3 opgenomen van € 469.651 op 1 januari 2019. Dit vermogen bestaat voor een bedrag van € 5.001 uit aandelen e.d. en voor het overige uit banksaldi.
Belanghebbende heeft over zijn banksaldi in 2019 een werkelijk nominaal rendement (rente) behaald van € 1.254 (0,27 procent). Het werkelijke rendement over zijn gehele vermogen in box 3 bedraagt in 2019 € 1.533 (0,326 procent).
De Inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2019 een aanslag IB/PVV opgelegd in overeenstemming met de aangifte. Daarbij is in overeenstemming met de in 2019 geldende wettelijke regeling inkomstenbelasting geheven over belastbaar inkomen uit sparen en beleggen. Het belastbaar inkomen in box 3 is daarbij vastgesteld op € 17.718. De te betalen belasting in box 3 bedraagt € 5.315 (30 procent van € 17.718).
Belanghebbende heeft in hoger beroep aangevoerd dat deze heffing in strijd is met artikel 14 EVRM en artikel 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM.
Tijdens de procedure voor het Hof heeft de Hoge Raad het arrest van 24 december 2021, ECLI:NL:HR:2021:1963 gewezen, waaruit volgt dat de heffing van inkomstenbelasting in box 3 bij belanghebbende over dit jaar leidt tot een schending van zijn door die verdragsartikelen gewaarborgde rechten, voor zover hij door het forfaitaire stelsel van box 3 wordt geconfronteerd met een heffing naar een voordeel uit sparen en beleggen dat hoger is dan het werkelijk behaalde rendement.
De Inspecteur heeft naar aanleiding daarvan de aanslag verminderd, waarbij hij het belastbare inkomen uit sparen en beleggen van belanghebbende nader heeft vastgesteld op € 571. Dat heeft geleid tot een nader vastgesteld bedrag aan inkomstenbelasting in box 3 van € 171 (30 procent x € 571). Deze vermindering is in overeenstemming met het Besluit rechtsherstel box 34 en de nadien met terugwerkende kracht tot 1 januari 2017 in werking getreden Wet rechtsherstel box 3.
Daarna was voor het Hof onder meer nog in geschil of het de wetgever vrij staat bij een belasting over de inkomsten uit vermogen het werkelijke nominale rendement als grondslag te nemen, dus zonder rekening te houden met de inflatie, en of daarover belasting naar een tarief van 30 procent mag worden geheven.
Ook was in geschil of belanghebbende recht heeft op een rentevergoeding over de ten onrechte geheven en betaalde belasting in box 3.
Naar aanleiding van het hiervoor in 2.7.1 vermelde geschilpunt heeft het Hof geoordeeld dat het de wetgever in beginsel vrij staat het nominale rendement te hanteren als grondslag voor een belastingheffing over de inkomsten uit vermogen. Hetzelfde geldt naar het oordeel van het Hof met betrekking tot heffing naar een tarief van 30 procent over dat nominale rendement.
Naar aanleiding van het verzoek van belanghebbende om rentevergoeding heeft het Hof gewezen op artikel 41 EVRM, op grond waarvan het EHRM een billijke genoegdoening aan de benadeelde kan toekennen indien het vaststelt dat een schending van het EVRM of van de Protocollen daarbij heeft plaatsgevonden. Het Hof heeft in dat verband melding gemaakt van het arrest van het EHRM van 23 oktober 1990, nr. 11581/85,5 waarin het EHRM vaststelde dat belasting in strijd met het EVRM was geheven en daarom aan de belanghebbende een schadevergoeding toekende die bestond uit de te veel geheven belasting vermeerderd met rente.
Niettemin heeft het Hof belanghebbendes verzoek om rentevergoeding niet toegewezen. Het heeft in het midden gelaten of het systeem van berekenen van belastingrente in de AWR, op grond waarvan in een geval als dit geen belastingrente wordt vergoed, in strijd is met het EVRM. Het Hof is van oordeel dat met de uiteindelijke belastingheffing in box 3 bij belanghebbende, die plaatsvond naar een grondslag die lager is dan het werkelijke rendement, in dit geval al rechtsherstel is geboden voor een eventuele strijdigheid met het EVRM van het systeem van berekenen van belastingrente in de AWR.
3 Beoordeling van de in het principale beroep aangevoerde klachten
De klachten richten zich onder meer tegen de hiervoor in 2.8 vermelde oordelen van het Hof over heffing in box 3 op basis van het nominale rendement.
In zoverre falen de klachten op de gronden die zijn vermeld in het arrest dat de Hoge Raad vandaag heeft uitgesproken in de zaak met nummer 23/00653, ECLI:NL:HR:2024:705, rechtsoverweging 5.4.4.
De Hoge Raad heeft ook de overige klachten over de uitspraak van het Hof beoordeeld. De uitkomst hiervan is dat deze klachten niet kunnen leiden tot vernietiging van die uitspraak. De Hoge Raad hoeft niet te motiveren waarom hij tot dit oordeel is gekomen. Bij de beoordeling van deze klachten is het namelijk niet nodig om antwoord te geven op vragen die van belang zijn voor de eenheid of de ontwikkeling van het recht (zie artikel 81, lid 1, van de Wet op de rechterlijke organisatie).