Parket bij de Hoge Raad, 01-07-2014, ECLI:NL:PHR:2014:1179, 14/00760

2.1

Het Hof heeft de feiten als volgt vastgesteld:

3.1.

Belanghebbende is genothebbende krachtens eigendom, bezit of beperkt recht van de bovenwoning. De bovenwoning is verhuurd, verkeert in zeer eenvoudige staat en er is sprake van achterstallig onderhoud.

3.2.

Op 11 maart 2005 heeft belanghebbende bezwaar gemaakt tegen de WOZ-waardering van de bovenwoning voor het kalenderjaar 2005, met dezelfde motivering als die op grond waarvan zijn latere bezwaren tegen de waarderingen voor de kalenderjaren 2010 en 2011 geheel zijn toegewezen. Bij uitspraak van 6 januari 2006 zijn de aangevoerde bezwaren door de Heffingsambtenaar bij standaardformulier afgewezen.

3.3.

Op 9 april 2006 heeft belanghebbende bezwaar gemaakt tegen de WOZ-waardering van de bovenwoning voor het kalenderjaar 2006, met dezelfde motivering als die op grond waarvan zijn latere bezwaren tegen de waarderingen voor de kalenderjaren 2010 en 2011 geheel zijn toegewezen. Ook dit bezwaarschrift is door de Heffingsambtenaar, bij uitspraak van 28 februari 2006, bij standaardformulier afgewezen. Belanghebbende heeft tegen die afwijzing beroep ingesteld bij de Rechtbank, maar dat ingetrokken toen hem enerzijds duidelijk werd dat het beroep geen kans van slagen zou hebben zonder een door een makelaar uitgebracht taxatierapport terwijl anderzijds die taxatie hem aanzienlijk meer zou kosten dan de bij gegrondverklaring maximaal te behalen belastingvermindering en (forfaitaire) proceskostenvergoeding.

3.4.

Belanghebbende heeft ter onderbouwing van zijn bezwaarschrift ter zake van de waardering van de bovenwoning voor het onderhavige jaar een taxatierapport overgelegd dat is opgemaakt door taxateur A, werkzaam bij B. In het rapport is vermeld dat de bovenwoning op 27 januari 2012 is getaxeerd. De kosten van het rapport bedroegen in totaal € 870,55, het taxatieloon bedroeg € 700 exclusief BTW. Nadat het taxatierapport aan de Heffingsambtenaar ter kennis is gebracht, is de aanvankelijk door de Heffingsambtenaar vastgestelde waarde van de bovenwoning verlaagd van € 645.000 naar € 569.500. Door de Heffingsambtenaar is aan belanghebbende een proceskostenvergoeding toegekend van € 189,75, bestaande uit € 175 voor het taxatieloon (forfaitair bepaald op 3,5 uur x € 50 inclusief BTW) en € 14,75 aan kadasterkosten.

2.2

Belanghebbende heeft beroep ingesteld tegen de uitspraak op bezwaar.

2.3

2.4

De Rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard en geen aanleiding gezien voor een proceskostenvergoeding.

2.5

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld bij het Gerechtshof Amsterdam. Bij brief van 3 april 2003 heeft dat gerechtshof aan het Hof³ verzocht de behandeling van de onderhavige zaak over te nemen. Dat verzoek is door het Hof ingewilligd.

2.6

Het Hof heeft het geschil omschreven:

4.1.

In hoger beroep is tussen partijen uitsluitend in geschil of de Heffingsambtenaar de resterende door belanghebbende gemaakte taxatiekosten ad € 590,80 dient te vergoeden.

2.7

7.2.

Belanghebbende heeft aannemelijk gemaakt dat hij het taxatierapport heeft laten opmaken ter ondersteuning van door hem gemaakt bezwaar tegen de jaar in jaar uit te hoog vastgestelde WOZ-waarde van de bovenwoning. De verwerping van belanghebbendes stelling dienaangaande door de rechtbank acht het hof onbegrijpelijk. Anders dan de rechtbank heeft geoordeeld kan die verwerping niet worden gegrond op het feit dat in het taxatierapport niet een waarde per waardepeildatum 1 januari 2011 is bepaald, noch dat de taxateur in het rapport is uitgegaan van waardebepalingen op de data van 23 januari 2012 en 23 juli 2010. Voorts is gesteld noch gebleken dat het in het taxatierapport gehanteerde waardebegrip afwijkt van het in het kader van de Wet WOZ gehanteerde waardebegrip. Gelet ook op het in het taxatierapport op bladzijde 8 gedefinieerde waardebegrip dient ervan te worden uitgegaan dat de in het taxatierapport vermelde waarden, de waarde in het economische verkeer van de bovenwoning in vrije staat op de genoemde data betreft. Het rapport is opgemaakt naar waardepeildata 23 juli 2010 respectievelijk 23 januari 2012, derhalve enkele maanden voor respectievelijk na de onderhavige WOZ-waardepeildatum 1 januari 2011 en kan derhalve dienen ter onderbouwing van de waarde op die waardepeildatum. Bovendien heeft de Heffingsambtenaar, noch de door hem ingeschakelde taxateur, C, - die, nadat het taxatierapport de Heffingsambtenaar had bereikt, de bovenwoning inpandig heeft opgenomen - de bevindingen en waarderingen in het taxatierapport inhoudelijk bestreden.

7.3.

Indien een deskundige een rapport aan een belanghebbende heeft uitgebracht dat het standpunt van die belanghebbende over een geschilpunt in de bezwaarprocedure of in een procedure voor de bestuursrechter ondersteunt, en het bezwaar geheel of gedeeltelijk wordt toegewezen, is niet van belang of het rapport daadwerkelijk een bijdrage heeft geleverd aan de beslissing van de Heffingsambtenaar.

7.4.

Uit het in 7.2 en 7.3 overwogene volgt dat belanghebbende de kosten van het taxatierapport in verband met de behandeling van het bezwaar heeft gemaakt.

7.5.

De door belanghebbende in bezwaar gemaakte kosten ter zake van het taxatierapport komen op grond van artikel 7:15, tweede lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) voor vergoeding in aanmerking wanneer voldaan is aan de zogenoemde dubbele redelijkheidstoets: niet alleen het maken van de kosten als zodanig moet redelijk zijn, ook de kosten zelf moeten redelijk zijn. Een belastingplichtige die in een geval als hier aan de orde ter onderbouwing van zijn standpunt over de waarde van een onroerende zaak een taxatierapport aan de Heffingsambtenaar overlegt, zal in het algemeen aan de redelijkheidstoets voldoen (HR 13 juli 2012, nr. 11/04133, LJN BX0919). In het onderhavige geval bevatten de gedingstukken geen aanwijzingen voor het tegendeel.

7.6.

Blijkens de overgelegde factuur van 15 februari 2012 zijn de kosten van het taxatierapport aan belanghebbende in rekening gebracht. De Heffingsambtenaar heeft niet betwist dat aan het taxatierapport voor belanghebbende door hem te dragen kosten zijn verbonden. Evenmin heeft hij gesteld dat het door de makelaar ontvangen taxatieloon ad € 700 exclusief BTW geen redelijke vergoeding voor zijn werkzaamheden is. Ook het Hof acht het taxatieloon alleszins redelijk. Er heeft een inpandige opname plaatsgevonden, er zijn foto’s van de bovenwoning gemaakt, er is documentatie bestudeerd betreffende dakvernieuwing en - isolatie en buitenschilderwerk, er zijn gegevens bij het kadaster opgevraagd en er heeft milieu(technisch) onderzoek plaatsgevonden. Dat daarmede vijf uren, zoals op de factuur vermeld, zijn gemoeid, acht het Hof aannemelijk.

7.7.

Het vorenoverwogene leidt tot de conclusie dat het doen opmaken van het taxatierapport en het maken van kosten dienaangaande, alsmede de omvang daarvan, redelijk moet worden geacht.

7.8.

Niet in geschil is dat de aanvankelijk vastgestelde waarde na daartegen gemaakt bezwaar is verminderd, zodat sprake is van een aan de Heffingsambtenaar te wijten onrechtmatigheid.

7.9.

Ter zake van de bepaling van de hoogte van de voor vergoeding in aanmerking komende kosten heeft belanghebbende gesteld dat in het onderhavige geval bijzondere omstandigheden in de zin van artikel 2, lid 3, van het Bpb aanwezig zijn die nopen tot een integrale vergoeding van de kosten van de taxatie.

7.10.

Uit de toelichting bij het Bpb kan worden afgeleid dat de besluitgever meende dat van bijzondere omstandigheden niet snel sprake is. Zo staat in de nota van toelichting bij het Bpb, Stb. 1993, 763, waarin het volgende is opgenomen als toelichting bij artikel 2, lid 3, van het Bpb, vermeld:

7.11.

Belanghebbende heeft betoogd dat het hem in de kalenderjaren voorafgaand aan het onderhavige kalenderjaar niet is gelukt zonder taxatierapport de te hoge waardering van de bovenwoning verlaagd te krijgen en dat hem uiteindelijk geen andere weg restte dan het laten opmaken van een – in verhouding tot de belastingbesparing – kostbaar taxatierapport. De door de onwillige houding van de gemeente opgeroepen kosten bedragen een veelvoud van de structurele jaarlijkse onrechtmatige OZB-heffing ad € 43. Belanghebbende heeft onder meer - onweersproken door de Heffingsambtenaar - aangevoerd (i) dat hij in bezwaarschriften over eerdere jaren heeft betoogd dat de waarde van de bovenwoning te hoog was vastgesteld vanwege het feit dat het een zeer eenvoudige woning is en vanwege het achterstallige onderhoud en (ii) dat de Heffingsambtenaar nimmer inhoudelijk op belanghebbendes argumenten is ingegaan, wat onder meer blijkt uit het feit dat de uitspraken op vorenbedoelde bezwaren louter zijn gedaan door middel van gebruikmaking van standaardtekstblokken.

7.12.

Die stellingen vinden steun in hetgeen in het rapport van de Gemeentelijke Ombudsman van Amsterdam is vermeld op pagina 16/27, onderdeel 4.6:

7.13.

Gesteld noch gebleken is dat de Heffingsambtenaar in het kader van de over die eerdere jaren ingediende bezwaarschriften reden heeft gezien een eigen taxateur onderzoek te laten doen naar de juistheid van hetgeen belanghebbende heeft aangevoerd ter onderbouwing van zijn stelling dat de waarde van de bovenwoning door de Heffingsambtenaar te hoog is vastgesteld. Kennelijk heeft de Heffingsambtenaar pas nadat belanghebbende het op zijn verzoek opgestelde taxatierapport aan hem heeft doen toekomen, aanleiding gezien een eigen taxateur onderzoek te laten doen en de waardebepaling van de woning opnieuw te bezien.

7.14.

De conclusie van Gemeentelijke Ombudsman van Amsterdam, vermeld op pagina 4/27, onderdeel 3, luidt:

7.15.

Het vorenoverwogene leidt tot de conclusie dat belanghebbende aannemelijk heeft gemaakt dat de Heffingsambtenaar het verwijt kan worden gemaakt dat hij de in eerdere jaren geuite bezwaren van belanghebbende betreffende de waarde van de bovenwoning niet serieus heeft genomen, zodat belanghebbende - gelet op deze onwillige houding van de Heffingsambtenaar - terecht - geen andere mogelijkheid zag zijn stellingen dienaangaande serieus te laten nemen dan door het laten opmaken van het onderhavige taxatierapport. Onder deze bijzondere omstandigheden dienen de integrale kosten van dat taxatierapport, inclusief de door belanghebbende gevorderde wettelijke rente vanaf de datum van zijn verzoek om vergoeding (25 maart 2012) tot de datum van voldoening van dat bedrag, voor rekening van de Heffingsambtenaar te komen.

7.16.

Ten overvloede merkt het Hof het volgende op. Artikel 2 van het Uitvoeringsbesluit Wet waardering onroerende zaken schrijft de Heffingsambtenaar dwingend voor de waarde van een onroerende zaak te verminderen indien blijkt dat de waarde daarvan tot een te hoog bedrag is vastgesteld. Anders dan de Heffingsambtenaar betoogt staat geen rechtsregel eraan in de weg om in andere situaties dan in artikel 2 van vermeld besluit genoemd, over te gaan tot ambtshalve vermindering van de waarde van een onroerende zaak. De opvatting van de Heffingsambtenaar dat hij door de werking van het besluit “is ontslagen van de bevoegdheid om dat te doen” (zie het mailbericht van 16 mei 2012 aan belanghebbende), waarmee hij kennelijk bedoelt dat hij van opvatting is dat hij niet langer de bevoegdheid heeft om tot ambtshalve vermindering over te gaan in situaties als die van belanghebbende, geeft blijk van een onjuiste rechtsopvatting. De noodzaak tot een ambtshalve vermindering klemt in het onderhavige geval te meer aangezien de Heffingsambtenaar heeft erkend dat de door hem vastgestelde waarde te hoog is.

2.8

Het Hof heeft de uitspraak van de Rechtbank vernietigd, het beroep gegrond verklaard, de uitspraak van de Inspecteur, uitsluitend voor zover deze de proceskostenvergoeding betreft, vernietigd en de heffingsambtenaar veroordeeld in de resterende door belanghebbende gemaakte proceskosten.