Parket bij de Hoge Raad, 21-04-2015, ECLI:NL:PHR:2015:548, 14/05262

[X] (de belanghebbende) is Nederlander en woonde in 2009 in Nederland. Hij werkte in 2009 op het binnenvaartschip [A] dat op de Rijn voer en eigendom was van [B] B.V. te [Q] (de BV). Van 1 januari 2009 tot en met 30 september 2009 stond hij op de loonlijst van [C] sàrl gevestigd te Luxemburg (de sàrl); van 1 oktober 2009 tot en met 31 december 2009 op de loonlijst van [D] Limited, gevestigd te Cyprus (de Ltd).

In een brief van 19 december 2012 heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport (hierna: ILT) van het ministerie van Infrastructuur en Milieu aan de Inspecteur van de Belastingdienst meegedeeld dat voor [A] een certificaat is afgegeven ex art. 22 van de Herziene Rijnvaartakte¹ (HRA) op grond waarvan het schip is toegelaten tot de Rijnvaart. Uit de brief blijkt dat het certificaat geldig was in 2009.

De belanghebbende is Rijnvarende in de zin van art. 1(m) van het Rijnvarenden-verdrag² (RVV), nu hij werkt aan boord van een binnenvaartschip dat commercieel in de Rijnvaart wordt gebruikt en is voorzien van een certificaat ex art. 22 HRA (zie art. 1(m) RVV).

De Minister van Verkeer en Waterstaat heeft op 10 augustus 2007 aan de sàrl als exploitant van het schip een Rijnvaartverklaring als bedoeld in art. 2(3) HRA verstrekt. Die verklaring vermeldt de BV als eigenaar van het schip en de sàrl als exploitant. Op 24 juli 2009 heeft de Staatssecretaris van V&W die Rijnvaartverklaring ingetrokken omdat de sàrl niet langer voldeed aan de voorwaarden om te worden beschouwd als exploitant.³ Tegen deze intrekking is in een andere procedure bezwaar gemaakt.

De belanghebbende heeft voor 2009 aangifte gedaan voor de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 37.578 en daarbij verzocht om vrijstelling van de heffing van premie volksverzekeringen, omdat hij in Luxemburg respectievelijk Cyprus verzekerd was.

De Inspecteur heeft premievrijstelling verleend voor de periode 1 januari 2009 t/m 23 juli 2009, omdat voor die periode de Rijnvaartverklaring moet worden gevolgd en de sàrl als exploitant van het schip gold, zodat de belanghebbende in deze periode verzekerd was in Luxemburg (zie art. 11(2) RVV juncto Besluit nr. 7 in onderdeel 5.9 hieronder). Hij heeft geen vrijstelling verleend voor de periode 24 juli 2009 t/m 31 december 2009 omdat in die periode de Rijnvaartverklaring was ingetrokken en de BV als exploitant van het schip moest worden aangemerkt, zodat de belanghebbende in Nederland verzekerd was.

De belanghebbende is in beroep gekomen bij de Rechtbank Den Haag⁴. In geschil was of hij (ook) voor de periode 24 juli 2009 t/m 31 december 2009 in aanmerking kwam voor vrijstelling van premies volksverzekeringen wegens verzekering in Luxemburg respectievelijk Cyprus. Daarbij rees ook de vraag of het RVV na 1 oktober 2009 nog kon worden toegepast, nu Cyprus geen partij is bij dat Verdrag.

13. Vast staat dat de Rijnvaartverklaring waarop [C] staat vermeld als exploitant op 24 juli 2009 is ingetrokken. Aangezien eiser zich op het standpunt stelt dat de Rijnvaartverklaring ook na intrekking dient te worden gerespecteerd, rust gelet op het voorgaande, naar het oordeel van de rechtbank op hem in redelijkheid de bewijslast aannemelijk te maken dat het schip tot de onderneming van [C] behoort van wie de zetel zich in Luxemburg bevindt.

14. Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiser niet aannemelijk gemaakt dat [C] in de periode na intrekking van de Rijnvaartverklaring het schip feitelijk exploiteerde.

(…).

15. De grief van eiser dat de Rijnvaartverklaring gerespecteerd dient te worden, omdat bezwaar is aangetekend tégen de intrekking faalt. In 6:16 van de Algemene wet bestuursrecht is bepaald dat het bezwaar niet de werking van het besluit schorst waartegen het is gericht, tenzij bij of krachtens wettelijk voorschrift anders is bepaald. Dat eiser niet is kennis is gesteld van de intrekking doet daar niet aan af.”

De Inspecteur heeft de standpunten van belanghebbende gemotiveerd bestreden en heeft zich op het standpunt gesteld dat belanghebbende in Nederland verzekerd en premieplichtig is over zijn gehele wereldinkomen. Op belanghebbende is het RVV van toepassing en op grond van het bepaalde in artikel 11, lid 2 van het RVV is de Nederlandse sociale wetgeving exclusief van toepassing verklaard. (…). Daarbij heeft de Inspecteur het standpunt ingenomen dat de vermelding van een exploitant op de Rijnvaartverklaring maatgevend is voor de beoordeling tot welke onderneming het schip behoort. Wordt geen exploitant vermeld, dan heeft de onderneming van de op de Rijnvaartverklaring vermelde eigenaar van het schip te gelden als de onderneming waartoe het schip behoort.”

Vaststaat dat belanghebbende een werknemer is die, behorend tot het varend personeel, zijn beroepsarbeid verricht aan boord van een schip dat met winstoogmerk in de Rijnvaart wordt gebruikt. Artikel 1, eerste lid, onderdeel m, van het RVV bepaalt dat het schip tevens dient te beschikken over een artikel 22 certificaat. Gelet op hetgeen door de Inspecteur is aangevoerd, acht het Hof aannemelijk dat het schip voorzien is van een artikel 22 certificaat en dat het schip voldoet aan de technische eisen voor de vaart op de Rijn.

Gelet op het vorenoverwogene is belanghebbende een rijnvarende in de zin van artikel 1, eerste lid, onderdeel m, van het RW, zodat de sociale verzekeringsplicht op grond van dit verdrag moet worden beoordeeld. Daaraan doet, anders dan belanghebbende meent, niet af dat Cyprus geen partij is bij het RVV. Cyprus heeft zich immers geconformeerd aan de Verordening 1408/71 en de uitzonderingen die daarin zijn opgenomen, derhalve ook aan artikel 7, tweede lid van die Verordening waarin is bepaald dat het Rijnvarendenverdrag van toepassing blijft. Belanghebbende beroept zich op toepassing van de Verordening 1408/71 (…) om de sociale zekerheidswetgeving van Cyprus exclusief van toepassing te achten op zijn verzekeringspositie. Daarbij gaat belanghebbende er ten onrechte aan voorbij dat artikel 7, tweede lid van de Verordening 1408/71 bepaalt dat het RVV derogeert aan toepassing van de bepalingen van de Verordening. Een beroep op toepassing van de Verordening faalt derhalve, in welk geval de toepasselijke sociale verzekeringswetgeving bepaald dient te worden op grond van het RVV.

Artikel 11, tweede lid, van het RW bepaalt dat op de rijnvarende van toepassing is de wetgeving van de Verdragsluitende Partij op het grondgebied waarvan zich de zetel bevindt van de onderneming, waartoe het in artikel 1, onder m bedoelde schip, aan boord waarvan deze rijnvarende zijn beroepsarbeid verricht, behoort. Als onderneming waartoe het schip behoort, heeft te gelden de onderneming voor wier rekening en risico het schip wordt geëxploiteerd. Dat is ook de ondernemer die de winst geniet die met het gebruik van het schip in de Rijnvaart wordt beoogd, en derhalve het winstoogmerk heeft dat vereist is in artikel 1, eerste lid, onderdeel m van het RW.

Uit de tot de gedingstukken behorende winstaangifte voor de vennootschapsbelasting voor het jaar 2009 van de BV blijkt dat het schip voor rekening en risico van de BV wordt geëxploiteerd en dat de BV de ondernemer is die de winst geniet die met het gebruik van het schip in de Rijnvaart wordt beoogd, en derhalve het winstoogmerk heeft dat vereist is in artikel 1, eerste lid, onderdeel m van het RW. Zo blijkt uit deze winstaangifte dat de BV geen ander activum exploiteert dan het schip en dat met het schip omzet wordt gegenereerd, dat er op het schip wordt afgeschreven en dat vaar- en personeelskosten worden verantwoord. In samenhang met de vaststelling dat de BV in Nederland is gevestigd, leidt het vorenstaande tot de conclusie dat gedurende de in geschil zijnde periode de Nederlandse sociale zekerheidswetgeving op belanghebbende van toepassing is.

Aan het vorenstaande doet niet af dat aan belanghebbende een formulier E101 is uitgereikt. Zoals de Inspecteur onweersproken heeft gesteld, is het door de Cypriotische autoriteiten aan belanghebbende verstrekte formulier E101 geldig met ingang van het jaar 2010 en is dus van geen belang voor de in geschil zijnde periode. Voorts heeft de rechtbank in rechtsoverweging 16 terecht geoordeeld dat in artikel 7, tweede lid, onderdeel a, van de Verordening nr. 1408/71, waaraan de afgegeven verklaring E-101 zijn rechtsgeldigheid ontleent, is bepaald dat het RVV van toepassing blijft en de Verordening daarvoor niet in de plaats treedt. Aangezien belanghebbende als rijnvarende moet worden aangemerkt, is op hem het RVV van toepassing en niet de Verordening. Reeds daarom kan in het onderhavige geval geen betekenis worden toegekend aan een E-101 verklaring, die immers alleen van belang is voor de toepassing van de Verordening.

Ook het beroep van belanghebbende op een door de Luxemburgse autoriteiten aan hem verstrekt formulier E106 kan hem niet baten. Ook aan dit op Verordening 1408/71 gebaseerde formulier kan, gelet op artikel 7, tweede lid van de Verordening, geen betekenis worden toegekend.

Ter zitting heeft belanghebbende nog aangevoerd dat hij geen premie is verschuldigd omdat de Inspecteur ter zake van de premies volksverzekeringen naheffingsaanslagen heeft opgelegd aan [C]. Het Hof begrijpt deze stelling aldus dat belanghebbende stelt dat ter zake van eenzelfde dienstbetrekking over eenzelfde tijdvak tweemaal premies volksverzekeringen wordt geheven, zowel bij belanghebbende als bij [C]. De Inspecteur heeft deze stelling weersproken door aan te voeren dat in de naheffingsaanslag aan [C] geen premies zijn begrepen voor werknemers die zelf reeds in de heffing van premies volksverzekeringen zijn betrokken. Belanghebbende heeft tegenover de gemotiveerde betwisting door de Inspecteur geen feiten gesteld die het standpunt van belanghebbende onderbouwen, zodat die stelling faalt.”