Rechtbank Arnhem, 16-07-2009, BJ7376, AWB 08/5137

registratienummer: AWB 08/5137

inzake

[X], wonende te [Z], eiser,

tegen

de inspecteur van de Belastingdienst[te P], verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

Verweerder heeft aan eiser voor het tijdvak 1 december 2007 tot en met 29 februari 2008 een naheffingsaanslag grondwaterbelasting (aanslagnummer [.]) opgelegd van € 19.226, alsmede bij beschikking een verzuimboete van € 500.

Verweerder heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar van 30 september 2008 de naheffingsaanslag en de boetebeschikking gehandhaafd.

Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Partijen hebben vóór de zitting nadere stukken ingediend. Deze stukken zijn telkens in afschrift verstrekt aan de wederpartij.

2. Feiten

Op 16 januari 2008 is een inrichting, bestaande uit één pomp, geplaatst op het perceel van de heer C. [C] teneinde grondwater te onttrekken ten behoeve van een bouwput voor de verbouwing van zijn woonhuis.

Ten aanzien van het percelen van eiser en [C] zijn de volgende hoeveelheden grondwater onttrokken:

Zowel de verbouwing van het woonhuis van de heer [C] als de bouw van eisers woning is uitgevoerd door aannemer [D]. De bronbemaling is voor beide percelen uitgevoerd door [F] BV.

De bronbemaling ten aanzien van het perceel van eiser is door aannemer [D] aangemeld bij de provincie [Q]. Op het “aanmeldingsformulier registratieplichtige inrichtingen” dat hierbij is gebruikt is eiser genoemd als de houder van de inrichting (opdrachtgever). De bronbemaling ten aanzien van het perceel van [C] is niet (afzonderlijk) aangemeld bij de provincie [Q].

Op 3 februari 2008 is de bronbemaling afgemeld bij de provincie [Q]. De meetwaarden voor de inrichtingen op de percelen van eiser en [C] zijn in één opgave verwerkt. Op het afmeldingsformulier dat daarbij is gebruikt is eiser genoemd als de houder van de inrichting. Het formulier is ondertekend door eiser.

De provincie [Q] heeft bij brief van 15 april 2008 aan eiser de ontvangst van de herziene onttrekkingscijfers bevestigd.

Over de periode 1 december 2007 tot en met 29 februari 2008 zijn geen aangiften grondwaterbelasting voor het onttrokken grondwater ingediend.

In 2008 heeft het Landelijk Milieubelastingteam [P] van Belastingdienst[te P] een boekenonderzoek ingesteld bij eiser. Van de bevindingen is met dagtekening 6 augustus 2008 een rapport opgemaakt. In dit rapport is – voor zover hier van belang – het volgende vermeld:

De heer [X] staat bij de Provincie als meldingsplichtige c.q. vergunninghouder geregistreerd voor het gecontroleerde bronbemalingsproject.

7.1. Naheffing

Na te heffen grondwaterbelasting:

7.2. Heffingsrente

De heffingsrente wordt berekend volgens de wettelijke regels.

7.3. Administratieve boete

Over de naheffing grondwaterbelasting wordt een verzuimboete opgelegd. De na te heffen belasting over die periode wordt op grond van artikel 67c van de Algemene wet inzake rijksbelastingen en paragraaf 24 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (B.B.B.B.) verhoogd met 10%. In casu leidt dat tot een boete van 10% x € 19.226 = € 1.922.

Op grond van de bevindingen van het boekenonderzoek is aan eiser de naheffingsaanslag grondwaterbelasting voor tijdvak 1 december 2007 tot en met 29 februari 2008 opgelegd. Tevens is bij beschikking een verzuimboete aan eiser opgelegd van € 500.

3. Geschil

In geschil is het antwoord op de vraag of verweerder terecht de naheffingsaanslag grondwaterbelasting en boetebeschikking aan eiser heeft opgelegd. Eiser beantwoordt deze vraag ontkennend en verweerder bevestigend.

Tevens is de hoogte van de opgelegde boete in geschil.

Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken.

4. Beoordeling van het geschil

Onder het begrip ‘inrichting’ wordt, ingevolge in artikel 1, onderdeel c, van de Wbm, een inrichting verstaan als bedoeld in de Grondwaterwet, bestemd voor het onttrekken van grondwater. In artikel 1, eerste lid, van de Grondwaterwet is een inrichting omschreven als een inrichting of werk, bestemd tot het onttrekken van grondwater. Ingevolge het tweede lid van artikel 3 van de Wbm worden inrichtingen tot het onttrekken van grondwater die een samenhangend geheel vormen als één inrichting aangemerkt.

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 16 januari 2009 (nr. 43 512, LJN BD3569, VN 2009/7.39) geoordeeld dat voor de heffingsplicht voor de grondwaterbelasting de inschrijving in het provinciale register niet beslissend is. Belastingplichtig is degene die ten tijde van het onttrekken van grondwater de feitelijke macht over de inrichting heeft en daardoor als houder van de inrichting kan worden aangemerkt.

Anders dan verweerder ter zitting heeft gesteld, is de rechtbank van oordeel dat het begrip “houder van een inrichting” in de Wbm op eenzelfde wijze moet worden uitgelegd als de Hoge Raad heeft gedaan voor de Grondwaterwet. Redengevend hiertoe acht de rechtbank dat uit de Memorie van Toelichting op de Wbm volgt dat voor de Wbm voor wat betreft de in de wet gebezigde begrippen zoveel mogelijk aansluiting wordt gezocht bij de overeenkomstige begrippen in de Grondwaterwet (Kamerstukken II, vergaderjaar 1992-1993, nr. 22 849, nr. 3, p. 19). De rechtbank ziet in hetgeen verweerder heeft aangevoerd geen reden om het begrip “houder van een inrichting” voor de Wbm anderszins uit te leggen dan voor de Grondwaterwet. Dit brengt mee dat voor de grondwaterbelasting belastingplichtig is degene die ten tijde van het onttrekken van grondwater de feitelijke macht over de inrichting heeft uitgeoefend. Dat de uitleg die moet worden gegeven aan het begrip “houder van een inrichting” niet strookt met het (tot dusver gevoerde) beleid van de Belastingdienst, waar voor de vaststelling van de belastingplicht wordt aangesloten bij de door de provincie bijgehouden vergunning- en registratieplicht, doet hieraan niet af. Ook de omstandigheid dat, zoals verweerder stelt, aan de door de Hoge Raad gegeven uitleg van het begrip “houder” veel praktische bezwaren kleven met betrekking tot de uitvoerbaarheid van de heffing, kan niet tot een ander oordeel leiden.

Subsidiair heeft verweerder de stelling ingenomen dat eiser als houder van de inrichting moet worden beschouwd omdat hij zeggenschap heeft gehad over de wijze waarop het grondwater is onttrokken. Ter zitting heeft eiser hierover verklaard dat hij geen verstand heeft van woningbouw en dat tijdens de bouw pas bleek dat er grondwater opgepompt moest worden. Eiser benadrukt dat de bouw en de bronbemaling in samenspraak met de aannemer en de architect hebben plaatsgevonden en dat hij slechts goedkeuring heeft verleend voor de (wijze van) bronbemaling. Voorts stelt eiser dat hij de pompen niet op het elektriciteitsnet heeft aangesloten. Dit is uiteindelijk door de aannemer gebeurd. Ook wijst eiser erop dat hij geen enkele kennis of vaardigheid heeft in bronbemaling en dat hij de pompen dan ook niet zelf heeft bediend.

Volgens verweerder is het al dan niet zelf bedienen van de pompen niet relevant. Eiser heeft de zeggenschap gehad en hierdoor de feitelijke macht uitgeoefend over de inrichting tijdens de onttrekking van grondwater. Ter onderbouwing van deze stelling heeft verweerder aangevoerd dat eiser een allesoverheersende rol heeft gespeeld in het regelen van vergunningen, van meldingen en van ontheffingen die met de inrichting te maken hadden. Volgens verweerder kan uit de brief van eiser van 26 mei 2008 worden opgemaakt dat het eiser is geweest die ervoor heeft gezorgd dat de pompen op het bestaande elektriciteitsnet werden aangesloten op een moment dat er nog geen bouwstroom voorhanden was. Daarnaast zou eiser een belangrijke invloed hebben uitgeoefend over de wijze van lozen van het onttrokken grondwater.

Alle feiten en omstandigheden in overweging nemende, is de rechtbank is van oordeel dat eiser niet als houder van de inrichting(en) kan worden aangemerkt, noch voor zijn eigen perceel, noch voor het perceel van [C]. Daarbij acht de rechtbank het van belang dat eiser niet zelf de pompen heeft bediend, zodat niet kan worden gezegd dat hij ten tijde van het onttrekken van grondwater de feitelijke macht heeft uitgeoefend over de inrichting(en). Anders dan verweerder stelt, heeft de rechtbank geen aanleiding om aan te nemen dat het eiser is geweest die een doorslaggevende zeggenschap heeft gehad over de wijze van bronbemaling. De rechtbank acht aannemelijk dat hij dit heeft overgelaten aan de deskundigen (de aannemer, architect en/of bronbemaler).

Het vorenstaande leidt ertoe dat de naheffingsaanslag grondwaterbelasting moet worden vernietigd. De beroepen van eiser zijn derhalve gegrond. In het midden kan blijven of in het onderhavige geval sprake is van één of twee inrichtingen voor de Wbm.

5. Proceskosten

De rechtbank vindt aan¬lei¬ding verweerder te veroordelen in de kos¬ten die eiser in verband met de behande¬ling van beroep redelij¬kerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 644 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1). Van overige voor vergoeding in aanmerking komende kosten is de rechtbank niet gebleken.

6. Beslissing

De griffier, De rechter,

Uitgesproken in het openbaar op: 16 juli 2009

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Arnhem (belastingkamer), Postbus 9030, 6800 EM Arnhem.