Rechtbank Den Haag, 22-08-2013, ECLI:NL:RBDHA:2013:11084, AWB-13_892

Uit de voetverklaring bij de in 1 vermelde akte volgt dat ter zake van de verkrijging een bedrag van € 179.439,76 (6% van € 710.663 + € 2.280.000) is voldaan. Voor de ondergrond onder de glasopstanden is een beroep gedaan op de vrijstelling van artikel 15, eerste lid, aanhef en letter q (cultuurgrondvrijstelling), van de Wet op belastingen van rechtsverkeer 1970 (WBR).

Bij de bestreden uitspraak op bezwaar heeft verweerder een toegangsweg en een strook grond om de kas ook onder de cultuurgrondvrijstelling gerangschikt. Aan deze bestanddelen is van de koopprijs respectievelijk € 69.656 en € 122.584 toegerekend. Aan eiseres is een teruggaaf verleend van 6% van (€ 69.656 + € 122.584) = € 11.535.

Ter motivering van haar standpunt heeft eiseres – kort samengevat – aangevoerd dat voor de heffing van overdrachtsbelasting aan de verkrijging van bestanddelen van een onroerende zaak geen zelfstandige betekenis kan toekomen, tenzij deze bestanddelen zakenrechtelijk zijn verzelfstandigd van de hoofdzaak. Omdat de ondergrond van glasopstanden onder de cultuurgrondvrijstelling valt en de glasopstanden in dit geval niet zakenrechtelijk van de verkregen ondergrond zijn verzelfstandigd, vallen de glasopstanden ook onder de vrijstelling. De andere op het perceel aanwezige opstallen vervullen een onontbeerlijke rol bij de exploitatie van de cultuurgrond, zodat de ondergrond van die opstallen als cultuurgrond moet worden aangemerkt en onder de vrijstelling valt. En omdat die opstallen niet zakenrechtelijk van de ondergrond zijn verzelfstandigd, vallen die opstallen ook onder de vrijstelling.

Eiseres concludeert tot gegrondverklaring van het beroep en tot een aanvullende teruggaaf van € 167.904 (€ 179.439 - € 11.535).

Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

Op grond van artikel 15, eerste lid, aanhef en letter q, van de WBR is van de belasting vrijgesteld de verkrijging van ten behoeve van de landbouw bedrijfsmatig geëxploiteerde cultuurgrond, daaronder mede begrepen de ondergrond van glasopstanden.

Naar het oordeel van de rechtbank volgt uit de wetsgeschiedenis en het arrest van de Hoge Raad van 25 juni 1997, nr. 29 598, ECLI:NL:HR:1997:AA2204, dat gebouwde eigendommen niet onder het begrip cultuurgrond vallen. Glasopstanden konden om die reden niet delen in de cultuurgrondvrijstelling, zoals die indertijd was geformuleerd.

Met de toevoeging van de volzin “Onder cultuurgrond wordt mede begrepen de ondergrond van de glasopstanden”, heeft de wetgever de vrijstelling verruimd. Als gevolg daarvan kan de ondergrond van glasopstanden, hoewel dit gebouwde eigendommen zijn en op zichzelf dus niet kunnen worden aangemerkt als “cultuurgrond”, toch onder de vrijstelling vallen. Ten gevolge van die wetswijziging wordt uitsluitend voor de toepassing van de cultuurgrondvrijstelling de onroerende zaak opgedeeld in opstal en ondergrond waardoor het ene deel van de onroerende zaak wel onder de vrijstelling valt en het andere deel niet. Die splitsing vindt ook plaats indien ondergrond en glasopstanden bij dezelfde persoon in eigendom zijn. De wetgever heeft dus nadrukkelijk de ondergrond van glasopstanden anders willen behandelen dan de glasopstanden. Het standpunt van eiseres dat ook de glasopstanden onder de cultuurgrondvrijstelling vallen, vindt daarom geen steun in het recht.

Het arrest van de Hoge Raad van 11 december 2009, nr. 08/05312, ECLI:NL:HR:2009:BK1045, leidt niet tot een ander oordeel omdat dat arrest ziet op de vraag of kan worden gesproken van de verkrijging van de economische eigendom van een onroerende zaak in de zin van artikel 2 van de WBR. Daarmee wordt geen uitspraak gedaan over het begrip “cultuurgrond” in artikel 15, eerste lid, aanhef en letter q, van de WBR. Uit dit arrest volgt daarom niet dat de Hoge Raad zijn eerdere oordeel, dat gebouwde eigendommen niet onder het begrip cultuurgrond vallen, heeft verlaten of gewijzigd. De rechtbank volgt eiseres daarom niet in haar stelling dat dit arrest meebrengt dat bij de toepassing van 15, eerste lid, aanhef en letter q, van de WBR geen splitsing kan worden aangebracht tussen ondergrond en opstallen en dat daarom ook de glasopstanden onder de cultuurgrondvrijstelling vallen. Evenmin volgt uit dit arrest dat wanneer de overige opstallen dienstbaar zijn aan de cultuurgrond, zoals eiseres stelt, ook de ondergrond van die overige opstallen en daarmee die opstallen moeten worden aangemerkt als cultuurgrond.

Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling.