Rechtbank Den Haag, 31-05-2018, ECLI:NL:RBDHA:2018:6597, 16_2011

1. Eiseres (voorheen genaamd [B.V. 1] ) is op 7 oktober 1993 opgericht. [persoon 1] is enig aandeelhouder en bestuurder van eiseres. Door middel van de in Panama gevestigde [foundation 1] houdt [persoon 1] tevens 100% van de aandelen in [vennootschap] ., een op de Seychellen gevestigde vennootschap.

2. Tot 31 juli 2009 hield eiseres 100% van de aandelen in [B.V. 2] ( [B.V. 2] ). [B.V. 2] hield zich bezig met de productie en verkoop van anti-fouling en [B.V. 2 systemen] voor de scheepvaart en offshore-windturbines.

3. [oud-stagiair] ( [oud-stagiair] ) is een oud-stagiair van [B.V. 2] . Volgens een tussen [B.V. 2] en [oud-stagiair] opgestelde ongedateerde overeenkomst regelde [oud-stagiair] sinds 2006 als zelfstandige op commissiebasis de fabricage en inkoop van materialen voor [B.V. 2] in China. In 2007 is [oud-stagiair] via [Ltd 1] ( [Ltd 1] ) gaan factureren.

4. Bij brief van 18 september 2012 heeft verweerder een boekenonderzoek aangekondigd bij eiseres met betrekking tot de aangiften vennootschapsbelasting en dividendbelasting voor het jaar 2010. In april 2013 is het onderzoek uitgebreid naar de jaren 2007, 2008 en 2009 en in januari 2014 naar de jaren 2011 en 2012. Door verweerder zijn onder meer bij brieven van 10 juni 2013 en 27 maart 2014 vragen gesteld over de rol van [Ltd 1] en [oud-stagiair] bij betalingen van eiseres aan China/Hong Kong.

5. Met dagtekening 26 juni 2014 heeft de gemachtigde namens [persoon 1] een verzoek tot vrijwillige verbetering gedaan ten aanzien van “in het verleden gedane belastingaangiften”. Bij brief van 27 juni 2014 vult de gemachtigde aan “dat bij dit verzoek tot inkeer mogelijk ook nog een of meer buitenlandse vennootschappen zijn betrokken.”

6. Op 7 oktober 2014 heeft een bespreking plaatsgevonden tussen de belastingdienst en [persoon 1] en de gemachtigde. In het door de belastingdienst opgestelde besprekingsverslag is het volgende opgenomen, waarbij [persoon 1] als “ [afkorting] ” is aangeduid:

7. Op 3 december 2014 heeft een bespreking plaatsgevonden tussen de belastingdienst en [persoon 1] en de gemachtigde. In het besprekingsverslag dat de gemachtigde met dagtekening 9 januari 2015 heeft opgesteld, is het volgende opgenomen:

8. Op 9 december 2014 heeft een telefonisch onderhoud plaatsgevonden. In het verslag van de telefonische bespreking dat de gemachtigde met dagtekening 9 januari 2015 heeft opgesteld, is ten aan zien van betalingen aan [Ltd 1] , het volgende opgenomen:

9. Bij e-mailbericht van 21 januari 2015 aan de gemachtigde heeft verweerder een opsomming gegeven van openstaande vraagpunten. Het e-mailbericht luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

10. Bij brief van 20 maart 2015 heeft eiseres gereageerd op een aantal vragen van verweerder die zijn gerelateerd aan [Ltd 1] . Bij de brief is bijgesloten “een specificatie en kopie van de foutieve facturen die door [Ltd 1] zijn verstuurd aan [B.V. 2] .” Volgens de specificatie bedragen de foutieve facturen in totaal € 1.786.811,47.

11. Met dagtekening 11 juni 2015 heeft verweerder aan eiseres een brief gestuurd met betrekking tot “openstaande [Ltd 1] -gerelateerde problematiek”. De inhoud van die brief luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

12. Op 15 juni 2015 heeft de gemachtigde van eiseres aangegeven dat niet wordt ingestemd met verdere verlenging van de termijn om een navorderingsaanslag vennootschapsbelasting voor het jaar 2008 op te leggen.

13. Bij brief van 17 juni 2015 heeft verweerder aangekondigd dat aan eiseres een navorderingsaanslag vennootschapsbelasting voor het jaar 2008 zal worden opgelegd, hetgeen met dagtekening 30 juni 2015 is gebeurd. Tegen de navorderingsaanslag is bezwaar gemaakt.

14. Bij brief van 8 juli 2015 heeft de gemachtigde een reactie gegeven op de brief van verweerder van 11 juni 2015. In de brief is, voor zover hier van belang, het volgende opgenomen:

15. Op 29 juli 2015 heeft een bespreking plaatsgevonden tussen de belastingdienst en de gemachtigde. In het besprekingsverslag dat de gemachtigde met dagtekening 30 oktober 2015 heeft opgesteld, is, voor zover hier van belang, het volgende opgenomen:

“[Verweerder] wijst er op dat in een nog te versturen informatiebeschikking zal worden aangegeven dat de Belastingdienst vandaag wederom een verzoek heeft gedaan tot beantwoording en aanlevering van deze gegevens. De belastingdienst wil de bankafschriften van [Ltd 1] hoe dan ook ontvangen.”

16. Met dagtekening 19 november 2015 heeft verweerder de informatiebeschikking gegeven. Door middel van de informatiebeschikking vordert verweerder de dagafschriften van de bankrekening van [Ltd 1] bij de HSBC bank met betrekking tot het jaar 2008.

17. In geschil is of de informatiebeschikking terecht is gegeven.

18. Eiseres stelt zich op het standpunt dat de informatiebeschikking ten onrechte is gegeven. Daartoe voert eiseres een aantal formele en materiële gronden aan. Voorts stelt eiseres dat niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken zijn overgelegd en het verweerschrift niet deugdelijk is gemotiveerd.

19. Verweerder stelt zich op het standpunt dat de informatiebeschikking terecht is gegeven.

20. Voor zover het beroep is gericht tegen het niet tijdig nemen van een besluit, is het bij gebrek aan belang niet-ontvankelijk, omdat verweerder lopende het beroep alsnog uitspraak op bezwaar heeft gedaan. Het beroep wordt, gelet op artikel 6:20, derde lid, van de Awb geacht mede te zijn gericht tegen die uitspraak op bezwaar. De rechtbank ziet in de omstandigheid dat niet tijdig uitspraak op bezwaar is gedaan, aanleiding verweerder te veroordelen tot vergoeding van proceskosten en van het betaalde griffierecht.

21. Eiseres heeft tijdens de eerste zitting betoogd dat niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken (tijdig) zijn overgelegd. Naar aanleiding daarvan heeft de rechtbank de zaken heropend en verwezen naar de geheimhoudingskamer. Na afronding van de geheimhoudingsprocedure heeft verweerder een aantal stukken alsnog in geding gebracht. De rechtbank gaat ervan uit dat daarmee het dossier compleet is. Eiseres heeft daarover ook geen grieven meer naar voren gebracht.

22. De rechtbank stelt voorop dat artikel 47, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) verweerder een ruime bevoegdheid geeft tot het inwinnen van informatie bij een belastingplichtige. Voor een belastingplichtige bestaat op grond van die bepaling de verplichting om aan verweerder desgevraagd gegevens en inlichtingen te verstrekken en/of boeken, bescheiden en andere gegevensdragers beschikbaar te stellen, indien verweerder zich, gelet op de hem ter beschikking staande gegevens, in redelijkheid op het standpunt kan stellen dat de door hem gevraagde gegevens, inlichtingen, boeken, bescheiden en/of andere gegevensdragers van belang kunnen zijn voor de vaststelling van de feiten welke invloed kunnen uitoefenen op de belastingheffing ten aanzien van die belastingplichtige (vgl. HR 18 april 2003, ECLI:NL:HR:2003:AF7498). Indien niet volledig wordt voldaan aan deze verplichting, kan de inspecteur op grond van artikel 52a, eerste lid, van de AWR een informatiebeschikking geven.

23. Omkering van de bewijslast als bedoeld in artikel 25 en artikel 27e van de AWR kan zowel worden ingeroepen, indien sprake is van een onherroepelijk geworden informatiebeschikking als in een situatie waarbij de vereiste aangifte niet is gedaan. Dit sluit elkaar niet uit. Voorts overweegt de rechtbank dat de informatiebeschikking is ingevoerd om effectieve rechtsbescherming te geven aan belastingplichtigen die worden geconfronteerd met controlehandelingen van de fiscus (zie Kamerstukken II, 2005/06, 30 645, nr. 3, pagina 1-3). Dat verweerder de informatiebeschikking in onderhavige geval in afwijking van die bedoeling heeft gebruikt om zijn beslistermijn in de bezwaarfase te verlengen, zoals eiseres stelt, is de rechtbank niet gebleken. Dat enige tijd verstreek, voordat die beschikking werd gegeven, acht de rechtbank niet vreemd, nu het onderzoek van verweerder naar aanleiding van de verklaringen van [persoon 1] eind 2014 een breder karakter kon krijgen en het onderzoek mede betrekking had op internationale transacties onder meer tussen verweven binnen- en buitenlandse vennootschappen en eiseres meermalen is gevraagd om in verband daarmee inlichtingen te verstrekken en/of bescheiden over te leggen. Gelet op het voorgaande volgt de rechtbank de stelling van eiseres dat verweerder zijn bevoegdheid om een informatiebeschikking te geven oneigenlijk heeft gebruikt, dan ook niet.

24. De rechtbank volgt eiseres evenmin in haar standpunt dat de bevoegdheid van verweerder om een informatiebeschikking te geven, is beperkt tot de aanslagregelende fase. Ook in de bezwaarfase kan een informatiebeschikking worden gegeven, tenzij dit leidt tot schending van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur (vgl. HR 2 oktober 2015, ECLI:NL:HR:2015:2895). Dat het arrest van de Hoge Raad van 2 oktober 2015 een omissie zou bevatten, zoals eiseres stelt, is de rechtbank niet gebleken. Uit het dossier volgt niet dat verweerder uitlatingen heeft gedaan op basis waarvan eiseres erop mocht vertrouwen dat geen informatiebeschikking zou worden gegeven. Aan een interne richtlijn van de belastingdienst kan eiseres geen vertrouwen ontlenen. Ook anderszins acht de rechtbank het vaststellen van de informatiebeschikking als zodanig niet in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

25. Gelet op de brief van de gemachtigde van eiseres met dagtekening 26 juni 2014 (zie onder 5) in samenhang bezien met de daarop volgende correspondentie tussen eiseres en verweerder, kon verweerder zich in redelijkheid op het standpunt stellen dat de bankafschriften van [Ltd 1] van belang zouden kunnen zijn voor de belastingheffing van eiseres aangezien hiermee de – internationale – geldstromen van [B.V. 2] naar [Ltd 1] en van [Ltd 1] naar andere (al dan niet aan [B.V. 2] gelieerde) vennootschappen inzichtelijk zouden kunnen worden. Eiseres was derhalve op grond van artikel 47, eerste lid, van de AWR gehouden de dagafschriften over te leggen. Eiseres kon niet volstaan met de enkele stelling dat zij geen toegang tot die bescheiden heeft. Van eiseres mag redelijkerwijs worden verwacht dat zij, na de herhaaldelijk gedane informatieverzoeken van verweerder, enige inspanning zou verrichten om de dagafschriften te verkrijgen. Eiseres heeft geen bewijsstukken ingebracht, waaruit valt af te leiden dat zij dergelijke inspanningen heeft verricht en heeft aldus niet aannemelijk gemaakt dat zij redelijkerwijs niet over de door verweerder gevraagde gegevens kon beschikken. Daarbij komt dat, zoals overwogen in de uitspraak van de rechtbank van 31 mei 2018 in de zaken met zaaknummers SGR 16/1205 en SGR 16/1206, er een redelijk vermoeden bestaat dat [persoon 1] de zogenoemde Ultimate Beneficial Owner is van [Ltd 1] en dat [Ltd 1] gelieerd is aan eiseres.

26. Gelet op het vorenstaande heeft eiseres niet voldaan aan haar informatieverplichting. Naar het oordeel van de rechtbank is de informatiebeschikking terecht gegeven en zal het niet voldoen aan de informatieverplichting in het onderhavige geval kunnen leiden tot omkering en verzwaring van de bewijslast. (vgl. HR 10 februari 2017, ECLI:NL:HR:2017:130). De rechtbank volgt eiseres niet in haar betoog dat omkering en verzwaring van de bewijslast in het onderhavige geval niet in verhouding staat tot het niet voldoen aan de in artikel 47 van de AWR neergelegde informatieverplichting. De rechtbank zal eiseres op grond van artikel 27e, tweede lid, van de AWR een nieuwe termijn stellen om de in de informatiebeschikking verzochte dagafschriften te verstrekken. De rechtbank acht een termijn van zes weken vanaf de dag na die van verzending van de uitspraak passend.

27. Eiseres heeft verzocht om vergoeding van immateriële schade ontstaan door termijnoverschrijding. Bij de beoordeling van de vraag of de redelijke termijn is overschreden, moet worden aangesloten bij de uitgangspunten die zijn neergelegd in het arrest van de Hoge Raad van 22 april 2005, ECLI:NL:HR:2005:AO9006. Een periode van twee jaar voor de bezwaar- en beroepsfase wordt in dit verband als redelijk beschouwd. Hiervan komt een half jaar toe aan de bezwaarfase.

28. De rechtbank merkt onderhavige zaak en de zaken met zaaknummers SGR 16/2008 en SGR 16/5762 aan als samenhangend en zal voor de beoordeling of de redelijke termijn is overschreden aansluiten bij de ontvangstdatum van het eerst ontvangen bezwaarschrift. Verweerder heeft dat bezwaarschrift ontvangen op 30 december 2015 en sedertdien is een periode van 2 jaar en ruim 5 maanden verstreken, zodat sprake is van overschrijding van de redelijke termijn met ruim 5 maanden. Aan eiseres komt daarom een schadevergoeding toe van € 500 (€ 500 per overschrijding van (een gedeelte van) een half jaar). De termijnoverschrijding komt voor rekening van de rechtbank.

29. Gelet op hetgeen hiervóór is overwogen, dient te worden beslist als volgt.

30. De rechtbank vindt aanleiding verweerder te veroordelen in de door eiseres gemaakte proceskosten. Voor de vaststelling van de vergoeding van de kosten van de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand merkt de rechtbank deze zaken en de zaken met zaaknummers SGR 16/2008 en SGR 16/5762 aan als samenhangend nu de zaken gelijktijdig door de rechtbank zijn behandeld, in deze zaken door dezelfde persoon rechtsbijstand is verleend en zijn werkzaamheden in elk van de zaken nagenoeg identiek zijn geweest. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.751 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift, 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting (zie SGR 16/5762) met een waarde per punt van € 249 en een wegingsfactor 1, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting, 0,5 punt voor het verschijnen ter nadere zitting met een waarde per punt van € 501 een wegingsfactor 1 en factor 1 omdat sprake is van 3 samenhangende zaken). Voor een integrale proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.