Rechtbank Gelderland, 23-09-2014, ECLI:NL:RBGEL:2014:5953, AWB-13_8194

Eiser was in de periode van 3 juli 2002 tot en met 26 januari 2008 in de gemeentelijke basisadministratie ingeschreven op het adres [A-straat 1] te [Q]. Per 26 januari 2008 heeft hij zich laten uitschrijven naar Spanje, zonder opgaaf van een nader adres. In de periode van 20 oktober 2011 tot en met 9 januari 2012 verbleef eiser op het adres [A-straat 2] te [R] in een penitentiaire inrichting.

Met dagtekeningen 30 juni 2005, 28 september 2005 en 10 augustus 2007 zijn de definitieve aanslagen IB/PVV 2002, 2003 en 2005 vastgesteld overeenkomstig de ingediende aangiften naar een verzamelinkomen van respectievelijk € 10.785, € 4.932 en € 0.

Voor het jaar 2004 heeft eiser aangifte IB/PVV gedaan naar een verzamelinkomen van € 12.449.

Voor het jaar 2007 heeft eiser geen aangifte ingediend.

(…)”

Verweerder heeft de belastingaanslagen voor de jaren 2002 tot en met 2005 conform de bevindingen van het boekenonderzoek opgelegd.

De aanslagen voor het jaar 2007 zijn door verweerder ambtshalve opgelegd. In zijn brief van 6 november 2012 (motivering van de uitspraak op bezwaar) heeft verweerder het standpunt ingenomen dat een redelijke schatting van het verzamelinkomen op € 65.000 gesteld kan worden en heeft hij een berekening van deze schatting gegeven.

Bij uitspraken op bezwaar van 9 december 2013 heeft verweerder de bezwaren afgewezen. Hierbij heeft verweerder vermeld dat de bewijslast wordt omgekeerd op grond van artikel 25, derde lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR).

In geschil is het antwoord op de navolgende vragen:

-

heeft verweerder alle stukken van het geding ingebracht?

-

bestaat voor de jaren 2002, 2003 en 2005 de mogelijkheid tot navordering?

-

is eiser voor het jaar 2007 uitgenodigd tot het doen van aangifte?

-

dient de bewijslast te worden omgekeerd en verzwaard?

-

zijn de belastingaanslagen terecht en naar de juiste bedragen opgelegd?

Voorts zijn de in rekening gebrachte heffingsrente en de aan eiser opgelegde boetes in geschil.

Eiser stelt zich op het standpunt dat hij het onderliggende dossier niet heeft ontvangen en dat hem niet duidelijk is over welke stukken verweerder beschikt. Verweerder heeft verklaard dat het originele controledossier dat bij het boekenonderzoek is opgesteld niet langer aanwezig is. De digitaal aanwezige gegevens zijn in het onderhavige dossier opgenomen en aan de gemachtigde van eiser verstrekt. Tevens heeft verweerder het financieel rapport, exclusief de bijlagen, als bijlage bij het verweerschrift gevoegd. Ter zitting heeft verweerder toegelicht dat de controlemedewerker de onderliggende stukken van het sfo heeft ingezien en dat die in zoverre mede ten grondslag liggen aan de onderhavige belastingaanslagen, maar dat verweerder niet de beschikking heeft over die stukken. Dit betreft in totaal zo’n 15.000 pagina’s.

De rechtbank overweegt als volgt. Op grond van artikel 8:42, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) dient een inspecteur in beginsel alle stukken die hem ter beschikking staan en die een rol hebben gespeeld bij zijn besluitvorming aan de rechter over te leggen. Die verplichting gaat in het algemeen niet zo ver dat een inspecteur gehouden is bewijsstukken in te brengen die ten grondslag liggen aan een onderzoeksrapport dat bij zijn besluitvorming een rol heeft gespeeld, maar die hem niet ter beschikking hebben gestaan (vergelijk Hoge Raad 23 mei 2014, ECLI: NL:HR:2014:1182). Naar het oordeel van de rechtbank is ten aanzien van de onderliggende stukken van het sfo geen sprake van ter beschikking staan in voormelde zin, althans deze stukken hebben niet een (zelfstandige) rol gespeeld bij de besluitvorming van verweerder. De rechtbank begrijpt uit de toelichting van verweerder ter zitting dat de onderliggende stukken door de onderzoekers ter verificatie zijn ingezien, maar dat de basis voor de belastingaanslagen ligt in het financieel rapport en de processen-verbaal, welke stukken zijn overgelegd. De onderliggende stukken hebben geen aanvullende informatie opgeleverd die mede ten grondslag is gelegd aan de belastingaanslagen. De onderliggende stukken van het sfo zijn daarom geen stukken van het geding waarop artikel 8:42, eerste lid, van de Awb betrekking heeft.

Bij het voorgaande laat de rechtbank uitdrukkelijk in het midden in hoeverre eiser door de gang van zaken is benadeeld, nu de gemachtigde van eiser niet heeft betwist dat hij over de onderliggende stukken beschikt uit hoofde van de strafrechtelijke procedure.

Op grond van artikel 16, eerste lid, van de AWR kan, indien enig feit grond oplevert voor het vermoeden dat een aanslag ten onrechte achterwege is gelaten of tot een te laag bedrag is vastgesteld, de inspecteur de te weinig geheven belasting navorderen. Een feit, dat de inspecteur bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn, kan geen grond voor navordering opleveren, behoudens in de gevallen waarin de belastingplichtige ter zake van dit feit te kwader trouw is.

Van kwade trouw in de zin van dit artikel is sprake indien een belastingplichtige de inspecteur opzettelijk de juiste inlichtingen heeft onthouden of opzettelijk onjuiste inlichtingen heeft verstrekt (vgl. Hoge Raad 3 december 2010, nr. 09/04514, ECLI: NL:HR:2010:LJN BO5989). Onder opzet valt ook voorwaardelijk opzet. Daarvan is sprake indien de belastingplichtige ten tijde van het doen van aangifte wetenschap had van de aanmerkelijke kans dat een onjuiste aangifte zou worden gedaan, en dat hij die kans toen bewust heeft aanvaard (op de koop toe heeft genomen) (vgl. Hoge Raad 13 februari 2004, nr. 39 477, ECLI: NL:HR:2004:LJN AO3643 en Hoge Raad 3 december 2010, nr. 09/04514, ECLI: NL:HR:2010:LJN BO5989).

Het is aan verweerder feiten en omstandigheden te stellen, en bij betwisting aannemelijk te maken, die de conclusie rechtvaardigen dat eiser te kwader trouw was. Naar het oordeel van de rechtbank is verweerder daarin geslaagd. Uit het door verweerder verrichte onderzoek blijkt dat in de jaren 2002 tot en met 2005 sprake is geweest van grote uitgaven, die niet stroken met de omvang van het inkomen zoals dat door eiser is aangegeven. Eiser heeft bovendien - zoals hiervoor onder 5. weergegeven - ook zelf verklaard dat de inkomsten buiten zijn bedrijf wisselden van soms € 150 per dag tot dan weer eens € 700 à € 800 per week. De aangiften waren derhalve onjuist en zijn bewust naar een aanmerkelijk te laag bedrag gedaan. Daarmee is de kwade trouw van eiser gegeven en was verweerder bevoegd over de jaren 2002, 2003 en 2005 tot navordering over te gaan.

Op grond van artikel 27e, eerste lid, van de AWR verklaart de rechtbank het beroep ongegrond, onder meer indien de vereiste aangifte niet is gedaan, tenzij is gebleken dat en in hoeverre de uitspraak op het bezwaar onjuist is (de zogenoemde omkering en verzwaring van de bewijslast). Naar vaste jurisprudentie geldt dat bij inhoudelijke gebreken in een aangifte slechts dan kan worden aangenomen dat de vereiste aangifte niet is gedaan, indien aan de hand van de normale regels van stelplicht en bewijslast is vastgesteld dat sprake is van een of meer gebreken die ertoe leiden dat de volgens de aangifte verschuldigde belasting relatief beschouwd aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde belasting en tevens dat het bedrag dat als gevolg van de gebreken niet is geheven op zichzelf beschouwd aanzienlijk is. Tevens is vereist dat de belastingplichtige ten tijde van het doen van de aangifte wist of zich ervan bewust moest zijn dat daardoor een aanzienlijk bedrag aan verschuldigde belasting niet zou worden geheven (vgl. Hoge Raad 30 oktober 2009, ECLI: NL:HR:2009:LJN BH1083).

Gelet op de omvang van de bedragen die door eiser zijn erkend, moet - reeds als van een schatting van € 700 extra inkomen per week wordt uitgegaan - geconcludeerd worden dat sprake is van relatief en absoluut aanzienlijke bedragen aan verschuldigde belasting die niet zijn geheven. Uit hetgeen hiervoor omtrent de kwade trouw is overwogen vloeit bovendien de bewustheid van eiser voort. Dit heeft ook te gelden voor het belastingjaar 2004. Verweerder heeft voor de jaren 2002 tot en met 2005 dan ook terecht geconcludeerd tot omkering en verzwaring van de bewijslast.

Met betrekking tot de aanslagen over 2007 overweegt de rechtbank als volgt. Over 2007 heeft eiser geen aangifte gedaan. Eiser heeft betwist dat hij daartoe is uitgenodigd. Verweerder heeft gesteld dat de uitnodiging tot het doen van aangifte op 29 februari 2008 is verzonden, en gaat ervan uit dat deze uitnodiging naar het adres in [Q] is verzonden. Daar stond eiser echter na 26 januari 2008 niet meer ingeschreven. Voorts is aannemelijk dat verweerder geen herinnering en aanmaning heeft verzonden. Gelet hierop kan het niet doen van de vereiste aangifte niet aan eiser worden tegengeworpen en kan dit feit niet leiden tot omkering van de bewijslast.

Administratieplichtigen zijn:

1. lichamen;

2. natuurlijke personen die een bedrijf of zelfstandig beroep uitoefenen, alsmede natuurlijke personen die belastbare winst uit onderneming als bedoeld in artikel 3.3 van de Wet inkomstenbelasting 2001 genieten;

3. natuurlijke personen die inhoudingsplichtige zijn;

4. natuurlijke personen die een werkzaamheid als bedoeld in de artikelen 3.91 en 3.92 van de Wet inkomstenbelasting 2001 verrichten (…)”

De omkering van de bewijslast voor de jaren 2002 tot en met 2005 ontslaat verweerder niet van zijn verplichting de door hem aangebrachte correcties niet naar willekeur vast te stellen. De belastingaanslagen dienen te berusten op een redelijke schatting. Verweerder heeft de belastingaanslagen gebaseerd op het in de strafrechtelijke procedure vastgestelde wederrechtelijk verkregen voordeel en de daaraan ten grondslag liggende bevindingen in het kader van het sfo. Daarbij is er rekening mee gehouden dat eiser, naast de hiervoor gememoreerde Mercedes, twee caravans, vier horloges en aanzienlijke hoeveelheden Swarovski kristal heeft gekocht, verschillende kasstortingen heeft gedaan, zijn partner vrijwel wekelijks € 300 tot € 350 huishoudgeld heeft gegeven en verschillende grote leningen tegen hoge rentes heeft verstrekt. De belastingaanslagen berusten daarmee op een redelijke schatting.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiser de onjuistheid van de belastingaanslagen over de jaren 2002 tot en met 2005 niet overtuigend aangetoond. Verweerder heeft de belastingaanslagen gebaseerd op de hoogte van de (geschatte) uitgaven die eiser in elk van de jaren heeft gedaan. Eiser heeft een groot deel van die uitgaven niet betwist. Een van de uitgaven betreft een Mercedes [D]. Eiser heeft betwist dat deze van hem was, maar daarmee is niet overtuigend aangetoond dat hij deze niet heeft betaald. Voor het overige heeft eiser volstaan met algemene betwistingen en niets aangetoond.

Met betrekking tot de aanslagen IB/PVV en ZVW 2007 overweegt de rechtbank als volgt. Op verweerder rust de bewijslast om aannemelijk te maken dat de aanslagen niet tot een te hoog bedrag zijn vastgesteld. Nu eiser, ook gedurende deze procedure, niets over zijn inkomsten in 2007 heeft verklaard en geen aangifte heeft gedaan, heeft verweerder ook voor 2007 een inventarisatie van de uitgaven van eiser gemaakt. Dit kan een voldoende onderbouwing zijn, omdat aannemelijk is dat tegenover uitgaven vergelijkbare inkomsten zullen moeten staan, met name nu eiser heeft betwist over (aanmerkelijk) vermogen te beschikken en gesteld noch aannemelijk is geworden dat eiser geld heeft geleend van derden. Per post dient echter de aannemelijkheid te worden beoordeeld.

Verweerder heeft de schatting van het inkomen van € 65.000 in de motivering van de uitspraak op bezwaar als volgt gespecificeerd:

Ter zake van de woonlasten, kosten levensonderhoud en verzekeringen overweegt de rechtbank dat het hier zodanig algemeen gebruikelijke lasten betreft dat het aannemelijk is dat eiser deze kosten heeft gemaakt. De bedragen zijn niet bovenmatig. Eiser heeft deze posten niet geloofwaardig betwist. De kosten ter zake van de Mercedes heeft eiser wel voldoende gemotiveerd betwist. Hij heeft aangevoerd dat de auto feitelijk van zijn zoon was en dat deze in 2007 slechts op zijn naam is gesteld. Gelet hierop had verweerder de kosten nader dienen te onderbouwen, te meer nu het dezelfde auto betreft waarvoor ook in 2002 en 2003 al een correctie heeft plaatsgevonden. Deze post is dan ook niet aannemelijk gemaakt. De kosten die met deze auto samenhangen zijn dientengevolge evenzeer onvoldoende aannemelijk geworden, nog daargelaten dat verweerder is uitgegaan van € 300 per maand en de auto in 2007 slechts enkele maanden op naam van eiser heeft gestaan. Het totaalbedrag van € 3.600 is daarmee in ieder geval onjuist. De onvoorziene kosten zijn niet nader gespecificeerd. Daarmee is ook die post door verweerder onvoldoende aannemelijk gemaakt.

Op basis van het voorgaande resteert een bedrag aan uitgaven van € 15.000 waarvoor voldoende onderbouwing is gegeven. Aannemelijk is dat het belastbaar inkomen uit werk en woning en het bijdrage-inkomen ZVW van eiser in 2007 eveneens (ten minste) € 15.000 heeft bedragen, gezien hetgeen over de verhouding tussen inkomsten en uitgaven is overwogen in overweging 25.

Voor de jaren 2002, 2003 en 2005 heeft verweerder een vergrijpboete van 100% van de verschuldigde belasting aan eiser opgelegd op grond van artikel 67e van de AWR. Dit artikel bepaalt, voor zover van belang, dat indien het aan opzet of grove schuld van de belastingplichtige is te wijten dat de aanslag tot een te laag bedrag is vastgesteld of anderszins te weinig belasting is geheven, dit een vergrijp vormt ter zake waarvan de inspecteur hem, gelijktijdig met de vaststelling van de navorderingsaanslag, een bestuurlijke boete kan opleggen van ten hoogste 100 percent van de grondslag voor de boete.

De rechtbank overweegt dat op verweerder de bewijslast rust aannemelijk te maken dat het aan opzet of grove schuld van eiser te wijten is dat de aanslag tot een te laag bedrag is vastgesteld dan wel dat een onjuiste aangifte is gedaan. De rechtbank verwijst naar hetgeen hiervoor is overwogen ter zake van de kwade trouw van eiser. Hiermee is tevens de opzet van eiser gegeven, zodat is voldaan aan de voorwaarden voor het opleggen van een vergrijpboete.

De rechtbank ziet wel aanleiding de boetes te matigen, Bij de beoordeling of een boete in de omstandigheden van het geval passend en geboden is, dient acht te worden geslagen op de proportionaliteit van die boete in verband met de ernst van het gepleegde feit. Bij de beoordeling van die ernst dient mede acht te worden geslagen op de wijze waarop de hoogte van de verschuldigde belasting is komen vast te staan, waaronder ook valt de omstandigheid dat hiertoe de omkering van de bewijslast is toegepast en het feit dat de correcties zijn gebaseerd op een schatting. Dit brengt mee dat sprake is van een onzekerheidsmarge (vgl. Hoge Raad 15 april 2011, ECLI: NL:HR:2011:LJN BN6324). De rechtbank ziet in de omstandigheden van het geval en de onderbouwing van de schatting aanleiding de boetes op deze grond te matigen met 10%. Dit betekent dat de rechtbank boetes passend en geboden acht van achtereenvolgens € 211.444 voor 2002, € 37.985 voor 2003 en € 15.498 voor 2005.

Ten slotte dient beoordeeld te worden of de boetes gematigd moeten worden wegens overschrijding van de redelijke termijn als genoemd in artikel 6 van het Europese verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). In beginsel is daarvan sprake indien de rechtbank niet binnen twee jaren nadat die termijn is aangevangen uitspraak heeft gedaan (zie Hoge Raad 22 april 2005, nr. 37 984, ECLI: NL:HR:2005:LJN AO9006). De termijn vangt aan op het moment dat jegens de beboete een handeling is verricht waaraan deze in redelijkheid de verwachting kan ontlenen dat aan hem een boete zal worden opgelegd.

De rechtbank stelt vast dat eiser gelet op de inhoud van het controlerapoport van 29 november 2006 op dat moment redelijkerwijs de verwachting kon hebben dat aan hem boetes zouden worden opgelegd. Dit betekent dat sprake is van een overschrijding van de termijn met bijna zes jaren. Hierin ziet de rechtbank aanleiding de boetes nog eens met 20% te verminderen. Dit betekent dat de boetes uiteindelijk zullen worden vastgesteld op € 169.155 voor 2002, € 30.388 voor 2003 en € 12.398 voor 2005.

Gelet op het voorgaande dienen de beroepen gegrond te worden verklaard voor zover deze zijn gericht tegen de boetebeschikkingen en de aanslagen over 2007.

Nu eiser geen afzonderlijke beroepsgronden tegen de in rekening gebrachte heffingsrente heeft aangevoerd, dienen de beroepen inzake de beschikkingen heffingsrente over de jaren 2002 tot en met 2005 ongegrond te worden verklaard. Het beroep ten aanzien van 2004 wordt immers ongegrond verklaard en voor de jaren 2002, 2003 en 2005 is het beroep slechts gegrond voor zover het de boetes betreft. De heffingsrente over het jaar 2007 zal overeenkomstig de vermindering van de aanslagen dienen te worden verminderd.

De rechtbank vindt aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten die eiser in verband met de behandeling van de beroepen redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 1.461 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting, met een waarde per punt van € 487, een factor 1,5 voor vijf samenhangende zaken en een wegingsfactor 1). Van overige voor vergoeding in aanmerking komende kosten is de rechtbank niet gebleken.