Rechtbank Gelderland, 16-08-2017, ECLI:NL:RBGEL:2017:4291, AWB - 15 _ 7707

1. Eiser heeft de Nederlandse nationaliteit en woonde in 2010 in Nederland. Hij is in loondienst werkzaam voor [D] S.A.R.L (hierna: [D] ), gevestigd te Luxemburg.

2. Eiser was in 2010 werkzaam op het in Nederland geregistreerde binnenvaartschip [E] (hierna: het schip). Het schip wordt met winstoogmerk gebruikt in de Rijnvaart en is in eigendom van [F] BV (hierna: de BV) gevestigd te Nederland.

3. Van 27 september 2007 tot 24 juli 2009 beschikte het schip over een Rijnvaartverklaring waarop [D] als exploitant staat vermeld en de BV als eigenaar van het schip.

4. Op 24 juli 2009 is de afgegeven Rijnvaartverklaring door de Inspectie voor verkeer en waterstaat ongeldig verklaard en ingetrokken. Bij uitspraak van 4 mei 2016 heeft de Raad van State het hoger beroep tegen dit besluit ongegrond verklaard (ECLI:NL:RVS:2016:1186).

5. Het schip was in 2010 voorzien van een certificaat als bedoeld in artikel 22 van de Herziene Rijnvaartakte. Het schip had in 2010 niet de beschikking over een Rijnvaartverklaring.

6. Het Luxemburgse Tribunal administratif heeft op 16 juni 2010 geoordeeld dat [D] niet als exploitant van binnenschepen kan worden aangemerkt en dat de betreffende Luxemburgse autoriteiten daarom terecht geen exploitatiecertificaat hebben verstrekt.

7. Aan eiser is door de autoriteiten van Luxemburg met ingang van 3 december 2009 een E106-verklaring afgegeven, welke verklaring inhoudt dat recht bestaat op verstrekkingen wegens ziekte en moederschap op grond van Verordening (EEG) 1408/71 van 14 juni 1971 (hierna: Vo 1408/71).

8. Eiser heeft voor het jaar 2010 aangifte IB/PVV gedaan naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 38.644. In de aangifte is voor het gehele jaar vrijstelling gevraagd voor premie volksverzekeringen.

9. Verweerder heeft bij het opleggen van de aanslag de verzochte vrijstelling van premieheffing volksverzekeringen niet verleend.

10. In geschil is of eiser in het onderhavige jaar verzekerd en premieplichtig is voor de volksverzekeringen.

11. Ter zitting heeft eiser zijn beroepsgrond over de rechtsgeldigheid van de Overeenkomst krachtens artikel 16, eerste lid, van verordening (EG) 883/2004 betreffende de vaststelling van de op rijnvarenden toepasselijke wetgeving 883/2004 ingetrokken.

12. Vaststaat dat eiser in 2010 in Nederland woonde en nog niet de leeftijd van 65 jaar had bereikt. Gelet op het bepaalde in de artikelen 2 en 6 van de Algemene ouderdomswet (hierna: de Wet) en de dienovereenkomstige bepalingen in de overige volksverzekeringswetten, is eiser dan in dat jaar aan te merken als Nederlands ingezetene en derhalve van rechtswege in Nederland verzekerd en premieplichtig voor de volksverzekeringen.

13. In afwijking van artikel 6 van de Wet wordt op grond van artikel 6a van de Wet als verzekerde aangemerkt de persoon van wie de verzekering op grond van deze wet voortvloeit uit de toepassing van bepalingen van een verdrag of van een besluit van een volkenrechtelijke organisatie. Niet als verzekerde wordt aangemerkt de persoon op wie op grond van een verdrag of een besluit van een volkenrechtelijke organisatie de wetgeving van een andere mogendheid van toepassing is.

14. Vaststaat dat eiser een werknemer is die, behorend tot het varend personeel, zijn beroepsarbeid verricht aan boord van een schip dat met winstoogmerk in de Rijnvaart wordt gebruikt en is voorzien van een certificaat als bedoeld in artikel 22 van de Herziene Rijnvaartakte. Eiser is dus een Rijnvarende in de zin van artikel 1, eerste lid, onderdeel m, van het Verdrag betreffende de sociale zekerheid van Rijnvarenden (hierna: Rijnvarendenverdrag), zodat de sociale verzekeringsplicht op grond van dit verdrag moet worden beoordeeld.

15. Artikel 11, tweede lid, van het Rijnvarendenverdrag bepaalt dat op de Rijnvarende van toepassing is de wetgeving van de Verdragsluitende Partij op het grondgebied waarvan zich de zetel bevindt van de onderneming, waartoe het in artikel 1, sub m, van het Rijnvarendenverdrag bedoelde schip behoort, aan boord waarvan deze Rijnvarende zijn beroepsarbeid verricht. De onderneming voor wiens rekening en risico het schip wordt geëxploiteerd, is de onderneming waartoe het schip behoort. Dat is ook de ondernemer die de winst geniet die met het gebruik van het schip in de Rijnvaart wordt beoogd.

16. Eiser stelt zich op het standpunt dat hij niet in Nederland is verzekerd voor de volksverzekeringen omdat de onderneming waartoe het schip behoort in het buitenland is gevestigd. De bewijslast hiervoor ligt bij eiser (Hoge Raad 24 oktober 2014, ECLI:NL:HR:2014:3016). Eiser dient aannemelijk te maken dat het schip wordt geëxploiteerd door een onderneming die niet in Nederland is gevestigd.

17. Eiser stelt daartoe dat het schip wordt geëxploiteerd door [D] en verwijst daarvoor naar de in 2007 afgegeven Rijnvaartverklaring, die [D] als exploitant van het schip vermeldt. De rechtbank kent evenwel geen betekenis toe aan deze Rijnvaartverklaring omdat deze op 24 juli 2009 is ingetrokken. De rechtbank volgt eiser dus niet in zijn standpunt dat [D] als exploitant van het schip kan worden aangemerkt. De rechtbank hecht daarbij mede betekenis aan de uitspraak van het Luxemburgs Tribunal administratif van 16 juni 2010, waarin is geoordeeld dat [D] niet als scheepsexploitant kan worden aangemerkt.

18. Uit de tot de gedingstukken behorende aangifte vennootschapsbelasting van de BV over het jaar 2010 blijkt dat het schip voor rekening en risico van de BV wordt geëxploiteerd. Het schip behoort dus tot de onderneming van de BV. Nu de BV in Nederland is gevestigd, is in de periode 1 januari 2010 – 1 mei 2010 de Nederlandse sociale zekerheidswetgeving op eiser van toepassing.

19. Ook de gronden die eiser naar voren brengt ten aanzien van het door de Luxemburgse autoriteiten aan hem verstrekte formulier E106 slagen niet. Gelet op artikel 7, tweede lid, van de Vo 1408/71 kan aan dit formulier geen betekenis worden toegekend (Hoge Raad 2 oktober 2015, ECLI:NL:HR:2015:2904).

20. Vanaf 1 mei 2010 is Verordening (EG) nr. 883/2004 (hierna: Vo 883/2004) van kracht geworden. Artikel 13, eerste lid, Vo 883/2004 geeft regels voor personen die in twee of meer lidstaten werkzaamheden in loondienst plegen te verrichten.

21. Op grond van artikel 16, eerste lid, van Vo 883/2004 kunnen lidstaten in onderling overleg uitzonderingen op de toewijzingsregels van Vo 883/2004 vaststellen. Op 23 december 2010 hebben de vijf bij het Rijnvarendenverdrag aangesloten staten die tevens lid zijn van de EU, te weten België, Frankrijk, Luxemburg, Nederland en Duitsland, een overeenkomst als bedoeld in artikel 16, eerste lid van de Vo 883/2004 gesloten. Deze “Overeenkomst krachtens artikel 16, eerste lid, van verordening (EG) 883/2004 betreffende de vaststelling van de op rijnvarenden toepasselijke wetgeving 883/2004” (hierna: Overeenkomst) is in werking getreden op 11 februari 2011 en geldt met terugwerkende kracht vanaf 1 mei 2010 (artikel 6, eerste lid, van de Overeenkomst).

22. Artikel 4 van de Overeenkomst bevat de toewijzingsregels. In het eerste lid is bepaald dat op de Rijnvarende slechts de wetgeving van één enkele Ondertekenende Staat van toepassing is. Ingevolge het tweede lid is op de Rijnvarende de wetgeving van toepassing van de Ondertekenende Staat op het grondgebied waarvan zich de zetel bevindt van de onderneming waartoe het in artikel 1, sub c, van de Overeenkomst bedoelde schip behoort, aan boord waarvan deze Rijnvarende zijn beroepsarbeid verricht.

23. De Overeenkomst bewerkstelligt dat de regels zoals die op grond van het Rijnvarendenverdrag golden met betrekking tot Rijnvarenden, materieel gezien worden voortgezet. Als gevolg van de terugwerkende kracht van de Overeenkomst geldt deze voortzetting vanaf de datum waarop de Vo 883/2004 van toepassing is geworden. Daardoor heeft de Overeenkomst materieel gezien geen wijziging teweeggebracht in de sociale zekerheidspositie van eiser, zoals die was in de periode tot 1 mei 2010 waarin het Rijnvarendenverdrag van toepassing was.

24. De omstandigheid dat per 1 mei 2010 Vo 883/2004 van toepassing is geworden, laat de mogelijkheid toe dat onder Vo 883/2004 als toepasselijke socialezekerheidswetgeving de wetgeving van een andere staat wordt aangewezen dan onder de Overeenkomst. Het is dus mogelijk dat de socialezekerheidspositie van eiser door de terugwerkende kracht van de Overeenkomst is gewijzigd ten opzichte van zijn positie onder de Vo 883/2004 (vergelijk Hoge Raad 24 juni 2016, ECLI:NL:HR:2016:1288).

25. Eiser stelt zich op het standpunt dat op grond van artikel 13, eerste lid, onderdeel b, Vo 883/2004 het Luxemburgs sociaalzekerheidsrecht op hem van toepassing is, nu zijn werkgever [D] is gevestigd in Luxemburg.

26. Ingevolge artikel 13, eerste lid, Vo 883/2004 kan de wetgeving van de staat waar de zetel van de onderneming of het domicilie van de werkgever waarbij de betrokkene voornamelijk werkzaam is zich bevindt, uitsluitend van toepassing zijn indien hij geen substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden verricht in de staat waar hij woont. Indien de werkzaamheden voor een substantieel deel, dat wil zeggen voor tenminste 25 percent, plaatsvinden in de woonstaat, is de betrokkene uitsluitend in deze staat verzekerd.

27. De rechtbank stelt voorop dat een redelijke verdeling van de stelplicht en bewijslast meebrengt dat als eiser het standpunt inneemt dat hij op grond van de Vo 883/2004 niet in Nederland verzekerd is voor de volksverzekeringen omdat hij geen substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden in Nederland verricht, hij daarvan de relevante feiten moet stellen en, bij gemotiveerde betwisting daarvan door verweerder, aannemelijk moet maken.

28. Ter zitting heeft de gemachtigde van eiser verklaard dat eiser bijna continue in Duitsland heeft gevaren. Eiser heeft geen enkel bewijs aangedragen ter onderbouwing van deze stelling en evenmin van zijn stelling dat hij in het onderhavige jaar geen substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden heeft verricht in Nederland. Eiser heeft zijn in het beroepschrift gedane bewijsaanbod op dit punt niet nader gespecificeerd. Nu verweerder deze stelling reeds in de bezwaarfase heeft betwist, heeft eiser naar het oordeel van de rechtbank voldoende gelegenheid gehad om zijn bewijsaanbod nader te concretiseren en ligt het in zijn risicosfeer dat hij dit niet heeft gedaan. Daarom passeert de rechtbank het bewijsaanbod op dit punt.

29. Naar het oordeel van de rechtbank is eiser er niet in geslaagd aannemelijk te maken dat hij meer dan 75 percent van zijn arbeidstijd buiten Nederland heeft gewerkt. Dit betekent dat er niet van kan worden uitgegaan dat eiser geen substantieel gedeelte van zijn werkzaamheden heeft verricht in Nederland. Daarvan uitgaande, heeft eiser evenmin aannemelijk gemaakt dat zijn socialezekerheidspositie als gevolg van de terugwerkende kracht van de Overeenkomst in zijn nadeel is gewijzigd ten opzichte van zijn positie onder Vo 883/2004. Daarmee ontvalt de grond aan eisers stelling dat hij door de invoering met terugwerkende kracht van de Overeenkomst wordt geschaad in zijn door artikel 1 Eerste Protocol bij het EVRM dan wel het vertrouwens- en rechtszekerheidsbeginsel gewaarborgde belangen.

30. Vaststaat dat eiser Rijnvarende is in de zin van artikel 1, aanhef en onderdeel a, van de Overeenkomst. In geschil is tot welke onderneming als bedoeld in artikel 1, onderdeel c en artikel 4 van de Overeenkomst het schip waarop eiser vaart, behoort.

31. Gelet op hetgeen hiervoor onder 15 tot en met 17 is overwogen, komt de rechtbank tot het oordeel dat het schip behoort tot de onderneming van de BV. Nu de BV in Nederland is gevestigd, is ook in de periode 1 mei 2010 – 31 december 2010 de Nederlandse socialezekerheidswetgeving op eiser van toepassing.

32. De rechtbank ziet voorts geen aanleiding om onder toepassing van de Overeenkomst anders te beslissen ten aanzien van het door de Luxemburgse autoriteiten aan eiser verstrekte formulier E106 en verwijst daarvoor naar het arrest van de Hoge Raad van 2 oktober 2015, ECLI:NL:HR:2015:2904.

33. Uit het voorgaande volgt dat ook op basis van het Rijnvarendenverdrag en de Overeenkomst de socialezekerheidswetgeving van Nederland op eiser van toepassing is. Dit betekent dat eiser in het onderhavige jaar in Nederland sociaal verzekerd is en premieplichtig is voor de volksverzekeringen.

34. Ook de omstandigheid dat de Luxemburgse autoriteiten eiser mogelijkerwijs hebben beschouwd als aldaar verzekerd, kan niet afdoen aan de uit de voornoemde verdragen voortvloeiende premieplicht in Nederland.

35. Eiser heeft nog aangevoerd dat de aanslag en de uitspraak op bezwaar niet zorgvuldig tot stand zijn gekomen op de grond dat verweerder geen overleg heeft gevoerd met de Luxemburgse autoriteiten en de Sociale Verzekeringsbank (hierna: SVB). Ook deze beroepsgrond kan niet slagen. De bevoegdheid tot het voeren van overleg met de autoriteiten van andere verdragslanden is op dit punt toegewezen aan de SVB en niet aan verweerder. Gesteld noch gebleken is dat door de SVB, al dan niet na overleg met de Luxemburgse autoriteiten, ooit het standpunt is ingenomen dat eiser niet in Nederland verzekerd is. Ook van een verzoek ingevolge artikel 18 van de Verordening EG nr. 987/2009 om een uitzondering te maken op de uit de aanwijsregels van de Vo 883/2004 en de Overeenkomst volgende verzekeringsplicht is niet gebleken. Onder deze omstandigheden was er voor verweerder geen grond de heffing van premie volksverzekeringen achterwege te laten.

36. Eiser stelt voorts dat verweerder op grond van de Overeenkomst niet de bevoegdheid heeft om te bepalen wat het toepasselijke sociale verzekeringsrecht is. Die bevoegdheid rust volgens eiser bij de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, respectievelijk de SVB. De rechtbank overweegt dat verweerder op basis van nationale wetgeving bevoegd is om premies volksverzekeringen te heffen (artikel 57 Wet financiering sociale verzekeringen). Niet is gesteld of gebleken dat de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid of de SVB een ander standpunt inneemt ten aanzien van de verzekeringsplicht van eiser. Deze beroepsgrond faalt daarom.

37. Gelet op het voorgaande dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

38. Nu eiser geen afzonderlijke gronden tegen de beschikking heffingsrente heeft aangevoerd, is het beroep hiertegen eveneens ongegrond.