Rechtbank Gelderland, 14-06-2018, ECLI:NL:RBGEL:2018:2622, AWB - 15 _ 7138, 15_7139, 15_7140 en 15_7141

Feiten

“Samenvattende kunnen we zeggen dat het in het jaar 1701 gebouwde herenhuis in zowel zijn barokke vorm als bouwstructuur, maar vooral de Nederlands‑Franse dakconstructie …… één van de meest buitengewone en ongewone vorstelijke gebouwen uit de periode rond 1700 in Noord‑ [Q] vormt.”

“De vraag is hoe relevant een eventuele Nederlandse invloed op de constructie of de gevel is voor het Nederlands cultureel erfgoed op een niveau zoals vereist in de Beleidsregel. Uit de Nota van Toelichting op de Beleidsregel blijkt dat het aanwijzingsbeleid zeer terughoudend is en ‘een monument aan hoge eisen moet voldoen wat betreft de cultuurhistorische waarde (criterium a) of de architectuur- en kunsthistorische waarde (criterium b)’. Alleen de belangrijkste monumenten worden aangewezen.

(…)

Er kan niet worden gezegd dat er sprake is van een relevante technische ontwikkeling of innovatieve waarde. (…) Het voorkomen van de kapconstructie met krommers, de vloerbalklaag en het baksteenwerk in [Q] bleef toch een zeldzaamheid en de mansardedakvorm zou, gezien de invloed van de Franse architectuur in die tijd, ook op andere wijze tot stand gekomen zijn.

Hoewel het gegeven dat het [G] in de regio min of meer zijn entree in [R] maakt, voor [Q] dus zeker relevant, is de hooguit beperkte rol die een kapconstructie met krommers in de ontwikkeling speelt voor Nederland niet relevant genoeg.

Gelet op hetgeen ik hiervoor heb overwogen gaat het hier om bouwtechnisch interessante details, maar niet om pionierswerk of technische vernieuwing die ook echt en met reden wordt doorgezet. (…)

De geschiedenis en het verhaal dat gaat bij [D] in relatie tot Nederland, geeft evenmin blijk van bijzondere Nederlandse kenmerken. De historische relatie van de opdrachtgever Graf [J] met Nederland is niet draagkrachtig en waar het gaat om een opdracht aan eventueel Nederlandse timmerlieden nog zeer hypothetisch.

De [K] -tak die het voorbeeld-stellende [H] liet bouwen onder leiding van een Nederlandse [L] naar een Frans ontwerp van [M] , is een andere tak dan die van [R] . Daar gaat het om [N] , die het graafschap [S] erfde en daar ook trouwde; hij was ook een Nederlandse veldmaarschalk in dienst van het Staatse leger, had in die rol de leiding in het rampjaar 1672, en was gouverneur van [T] . Daarentegen is de tak die, overigens pas een halve eeuw later, in [R] bouwde, die van zijn neef [C] en diens zoon, de bouwheer [J] , die de bouw nog tijdens het leven van zijn vader begon. Van deze zoon is zo’n sterke Nederlandse band niet bekend.

(…)

De meestertimmerman [L] is voor de onderhavige beoordeling niet van voldoende belang; hij geniet onvoldoende bekendheid, is ook geen architect van dit jachtslot (dat is een Fransman), maar een uitvoerder.”

Geschil

Daarnaast stelt eiser dat de onderhoudskosten voor het jachtslot op de voet van artikel 6.31 van de Wet IB 2001 ten laste van het inkomen uit werk en woning kunnen worden gebracht. Naar zijn mening vormt het jachtslot een element van het Nederlands cultuurhistorisch erfgoed en zou het slot voor aanwijzing op grond van de Monumentenwet 1988 in aanmerking komen als het op Nederlands grondgebied zou zijn gelegen. Eiser verwijst in dit verband naar het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ EU) van 18 december 2014, ECLI:EU:C:2014:2459, en het arrest van de Hoge Raad van 1 mei 2015, ECLI:NL:HR:2015:1174. Het jachtslot kwalificeert daarvoor volgens eiser omdat het is gebouwd in opdracht van het vorstendom [I] en het jachtslot, blijkens het rapport van dr. [E] , een aantal Nederlandse architectonische kenmerken heeft. Bovendien zou er vanuit dit vorstendom een directe verbinding liggen met het Nederlandse koningshuis. Het jachtslot zal daarom in de toekomst een onderdeel vormen van de Nederlandse Oranjeroute in Duitsland (onder andere [U] , [V] , [W] en [q] ).

Eiser heeft zich op het standpunt gesteld dat het beoordelingskader van de RCE te strikt is en heeft daarbij onder meer verwezen naar de toelichting bij de Beleidsregel erkenning tot het Nederlands cultureel erfgoed behorende monumenten gelegen buiten Nederland, nr. WJZ/785850 (10601), Stcrt. 2015, 19301 (hierna: de Beleidsregel). In die toelichting worden als voorbeelden van buitenlandse monumenten die waarschijnlijk voor een erkenning in aanmerking zouden komen genoemd: de Friese kerk in Rome, het Collège néerlandais van Willem Dudok in Parijs, of Schloss Oranienburg in Oranienburg bij Berlijn. Eiser meent dat daarmee de lat zo hoog ligt dat geen enkel in een andere lidstaat dan Nederland gelegen monument dat in handen is van een particulier voor erkenning in aanmerking zou komen.

Voor het jaar 2008 is een onjuist bedrag aan kosten aangegeven. Dit had niet € 34.395 moet zijn, maar € 40.934, aldus eiser.

Daarnaast heeft eiser zich op het standpunt gesteld dat voor de jaren 2008 en 2009 de waarde van het jachtslot ter bepaling van het inkomen uit sparen en beleggen dient te worden aangepast naar een waarde van € 22.200, aangezien hem kort na de aankoop ervan grote gebreken zijn gebleken.

Ten slotte verzoekt eiser om vergoeding van de werkelijke proceskosten wegens de onzorgvuldige en niet‑tijdige handelwijze van verweerder.

Met betrekking tot het inkomen uit sparen en beleggen heeft verweerder zich op het standpunt gesteld dat in de jaren 2008 en 2009 terecht een waarde van € 380.000 voor het jachtslot in aanmerking is genomen. Deze waarde stemt overeen met de aankoopprijs van het jachtslot in 2008. In de jaren 2010 en 2011 is ten onrechte een bedrag van € 22.200 in aanmerking genomen. Dit had eigenlijk € 380.000 moeten zijn. In zoverre heeft verweerder een beroep op interne compensatie gedaan.

Beoordeling van het geschil

Uitspraak op bezwaar onvoldoende gemotiveerd?

Wettelijk kader en jurisprudentie

“1. Als uitgaven met betrekking tot een monumentenpand worden in aanmerking genomen:

a. (…)

b. indien het een bezitting betreft die volgens artikel 5.1 in de belastingheffing wordt betrokken en waarbij de daarmee overeenkomende waardeveranderingen van het monumentenpand de belastingplichtige direct of indirect grotendeels aangaan: het bedrag van de drukkende onderhoudskosten, verminderd met 4% van de waarde in het economische verkeer van de bezitting op de begindatum als bedoeld in artikel 5.2, waarbij de waarde in het economische verkeer van de bezitting wordt bepaald met toepassing van artikel 5.19.

(…)

3. Onderhoudskosten van een monumentenpand zijn de kosten van werkzaamheden daaraan voor zover die ertoe hebben gestrekt het pand, zoals dat bij de aanvang van de werkzaamheden bestond, in bruikbare staat te herstellen of te houden en in redelijkheid zijn gemaakt.”

“29 Het voorwerp van de in het hoofdgeding aan de orde zijnde wettelijke regeling is (…) het behoud en de bescherming van het cultuurhistorisch erfgoed van Nederland door middel van een speciale aftrekbaarheid van bepaalde kosten van monumentenpanden, met name die welke hun eigenaar tot woning dienen.

30 Het is bovendien met het oog op deze doelstelling dat het Koninkrijk der Nederlanden de bovengenoemde aftrekmogelijkheid heeft geopend voor belastingplichtigen die eigenaar zijn van een in Nederland gelegen monumentenpand, ook als zij in een andere lidstaat woonachtig zijn (…).

31 Het feit dat een belastingvoordeel waarvan het doel bestaat in de bescherming van het cultuurhistorisch erfgoed van Nederland, enkel wordt toegekend aan eigenaren van monumentenpanden die op het nationale grondgebied zijn gelegen, is derhalve inherent aan de door de nationale wetgever nagestreefde doelstelling.

32 Het hieruit voortvloeiende verschil in behandeling is dus van toepassing op categorieën van belastingplichtigen die zich niet in objectief vergelijkbare situaties bevinden.

33 Dit zou slechts anders zijn indien de belastingplichtige aantoont dat het monument waarvan hij de eigenaar is, ondanks het feit dat het is gelegen op het grondgebied van een andere lidstaat dan het Koninkrijk der Nederlanden, desalniettemin een element vormt van het Nederlands cultuurhistorisch erfgoed, en een dergelijke omstandigheid dit monument, indien het niet extraterritoriaal zou zijn, in aanmerking zou doen komen voor bescherming op grond van de Nederlandse Monumentenwet.”

“2.1. (…) dat artikel 49 VWEU zich er niet tegen verzet dat een lidstaat de aftrek van onderhoudskosten ter zake van monumenten beperkt tot die monumenten die op zijn grondgebied zijn gelegen, mits die aftrek ook openstaat ter zake van monumenten die weliswaar op het grondgebied van een andere lidstaat zijn gelegen, maar verband kunnen houden met het cultuurhistorisch erfgoed van eerstbedoelde lidstaat.