Rechtbank Leeuwarden, 25-11-2010, BO6950, 09/2659

Procedurenummer: AWB 09/2659

Uitspraakdatum: 25 november 2010

Uitspraak als bedoeld in afdeling 8.2.6 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

en

Eiseres wordt hierna belanghebbende genoemd en verweerder inspecteur.

1.Ontstaan en loop van het geding

1.1.De inspecteur heeft met dagtekening 25 oktober 2006 aan belanghebbende over het tijdvak 1 januari 2001 tot en met 31 december 2002 een naheffingsaanslag omzetbelasting (aanslagnummer [nummer].F.01.2501) opgelegd van € 138.849. Tegelijkertijd is bij beschikking € 21.786 aan heffingsrente in rekening gebracht.

1.2.De inspecteur heeft bij uitspraken op bezwaar van 6 oktober 2009 de naheffingsaanslag en de beschikking heffingsrente gehandhaafd.

1.3.Belanghebbende heeft daartegen bij brief van 2 november 2009, ontvangen bij de rechtbank op 3 november 2009, beroep ingesteld. Ter zake van dit beroep heeft de griffier van belanghebbende een griffierecht geheven van € 297.

1.4.De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.5.Belanghebbende heeft vóór de zitting een nader stuk ingediend. Dit stuk is in afschrift verstrekt aan de inspecteur.

1.7.De inspecteur heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan de rechtbank en aan belanghebbende. Belanghebbende heeft ter zitting een overzicht overgelegd met de namen van de dienstverleners, een omschrijving van de door hen verrichte diensten en de daarop betrekking hebbende BTW-bedragen per jaar.

1.8.Van het verder ter zitting verhandelde is een proces-verbaal opgemaakt. Dit proces-verbaal is gelijktijdig met deze uitspraak aan partijen gezonden.

2.Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast:

2.1.[onderneming P] B.V. (hierna: [onderneming P]) is een producent van glasvezel. [onderneming P] maakt onderdeel uit van het [P-concern]. Voor haar werknemers heeft zij pensioenregelingen ondergebracht in [het Pensioenfonds] (hierna: het Pensioenfonds). De premies voor de pensioenregelingen worden volledig betaald door het [P-concern]. De werknemers van het [P-concern] zijn derhalve geen pensioenpremies verschuldigd.

2.2.Tot [datum] 2005 heeft [onderneming P] voor de omzetbelasting deel uitgemaakt van belanghebbende. Vanaf [datum] 2005 is [onderneming P] zelfstandig ondernemer in de zin van artikel 7 van de Wet op de omzetbelasting 1968 (hierna: de Wet). Met ingang van 1 augustus 2007 maakt [onderneming P] deel uit van de fiscale eenheid voor de omzetbelasting FE [onderneming P] BV, [onderneming P1] B.V., cs.

2.3.[onderneming P] heeft met diverse in Nederland gevestigde dienstverleners overeenkomsten afgesloten ten behoeve van werkzaamheden voor het Pensioenfonds. Het betreft onder meer contracten inzake de administratie van de pensioenen en het vermogensbeheer van het Pensioenfonds. De daarmee gemoeide kosten zijn betaald door [onderneming P] en zijn niet doorberekend aan het Pensioenfonds.

2.5.1.Tot de gedingstukken behoort het contract van 31 augustus 1995 tussen [onderneming P] en [dienstverlener G] B.V. (hierna: [dienstverlener G]). In dit contract zijn partijen overeengekomen dat [dienstverlener G] het vermogensbeheer van een nader aangeduide beleggingsportefeuille gaat verzorgen.

2.5.3.Andere contracten met de in 2.4 genoemde dienstverleners behoren niet tot de gedingstukken.

2.8.De in 2.4 genoemde bedragen zijn door belanghebbende als voorbelasting in aftrek gebracht. Terzake van deze aftrek, althans tot het bedrag van € 138.849, heeft de inspecteur de onderhavige naheffingsaanslag opgelegd.

3.Geschil

3.2.Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken, alsmede hetgeen zij ter zitting hebben toegevoegd, zoals weergegeven in het proces-verbaal.

3.3.Belanghebbende concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraken op bezwaar en vernietiging van de naheffingsaanslag en de beschikking heffingsrente. De inspecteur concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

4.Beoordeling van het geschil

4.2.Uit het voorgaande volgt dat degene die aftrek claimt daar slechts recht op heeft voor zover hij afnemer van de prestatie is. Hoofdregel is dat degene die als contractpartij optreedt daarmee ook de afnemer van de dienst is. Alleen bij hoge uitzondering kan een ander dan de contractpartner als afnemer worden beschouwd.

4.3.De rechtbank acht in het onderhavig geval een dergelijke uitzondering aanwezig. Vaststaat dat alle diensten door de in 2.4 genoemde dienstverleners zijn verricht ten behoeve van het Pensioenfonds. Op grond van alle feiten en omstandigheden mede in onderling verband bezien, is de rechtbank van oordeel dat niet [onderneming P] maar het Pensioenfonds de feitelijke afnemer van de verleende diensten is. De rechtbank acht daarbij aannemelijk dat de onderhavige diensten veelal zijn verricht in verband met de uit de Pensioen- en spaarfondsenwet (tot 1 januari 2007) of de Pensioenwet (vanaf 1 januari 2007) voortvloeiende verplichtingen welke aan het bestuur van het Pensioenfonds zijn opgelegd. Belanghebbende heeft dan op grond van het bepaalde in artikel 15, eerste lid, aanhef en onderdeel a, van de Wet geen recht op aftrek van voorbelasting nu die niet aan haar in rekening is gebracht ter zake van aan haar verleende diensten. De eerste vraag dient derhalve ontkennend te worden beantwoord.

4.4.Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat recht op aftrek bestaat omdat sprake is van algemene kosten, die in de prijs van de producten van [P-concern] tot uitdrukking komt. Belanghebbende beroept zich daartoe op het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (hierna: HvJ) van 27 september 2001, C-6/00 (Cibo) en het arrest van HvJ van 22 februari 2001, C-408/98 (Abbey National I).

4.5.De rechtbank wijst de stelling van belanghebbende af nu deze arresten op een wezenlijk andere situatie zien dan de onderhavige situatie. In de desbetreffende arresten stond vast dat de belastingplichtige die de aftrek van voorbelasting claimde afnemer van de verleende prestatie was. Zoals overwogen in 4.3 is de rechtbank in het geval van belanghebbende van oordeel dat belanghebbende niet de afnemer is van de verleende diensten. Aan een antwoord op de vraag of sprake is van algemene kosten, waardoor recht zou bestaat op aftrek van de voorbelasting betreffende die kosten komt de rechtbank dan ook niet aan toe.

4.6.Partijen zijn dan nog verdeeld over de vraag of de vrijstelling van artikel 11, eerste lid, onderdeel i, ten derde, van de Wet van toepassing is op de diensten ten behoeve van het Pensioenfonds.

4.7.In artikel 11, eerste lid, onderdeel i, ten derde, van de Wet is een vrijstelling opgenomen voor het beheer van door beleggingsfondsen en beleggingsmaatschappijen ter collectieve belegging bijeengebrachte vermogens. Deze vrijstelling is pas van toepassing, indien de afnemer van de verleende diensten kan worden aangemerkt als een onder artikel 11, eerste lid, onderdeel i, ten derde, van de Wet vallende beleggingsfonds. Tevens zal de verleende dienst moeten bestaan uit werkzaamheden die, zoals het HvJ heeft bepaald in zijn arrest Abbey National van 4 mei 2006, nr. C-169/04, over het geheel genomen een afzonderlijk geheel vormen en kenmerkend en essentieel zijn voor het beheer van gemeenschappelijke beleggingsfondsen. Vaststaat dat belanghebbende zelf geen beleggingsfonds in vorenstaande zin is.

4.8.Met betrekking tot de vraag of het Pensioenfonds als een beleggingsfonds in de zin van genoemd artikel 11 kwalificeert, overweegt de rechtbank als volgt. Artikel 11 van de Wet is een uitwerking van het bepaalde in artikel 13, B, sub d, punt 6, van de Zesde Richtlijn (tot 1 januari 2007) en artikel 135, eerste lid, onderdeel g, van de Richtlijn 2006/112/EG (vanaf 1 januari 2007), waarin het beheer van gemeenschappelijke beleggingsfondsen, als omschreven door de lidstaten onder de vrijstelling is gebracht.

4.10.Naar het oordeel van de rechtbank is de invulling die de wetgever heeft gegeven aan deze vrijstelling in overeenstemming met de door het Hof van Justitie verwoorde strekking van het gemeenschapsrecht op dit punt. De rechtbank ziet niet in dat het beginsel van fiscale neutraliteit wordt geschonden doordat diensten van collectief vermogensbeheer van beleggingsfondsen of beleggingsmaatschappijen wel, maar diensten van vermogensbeheer voor pensioenfondsen niet zijn vrijgesteld nu sprake is van geheel verschillende situaties. Pensioengerechtigden – zo zij al als een collectief kunnen worden beschouwd – hebben immers geen enkele zeggenschap over het ten behoeve van hen belegde vermogen bij een pensioenfonds als het onderhavige en hebben niet de keuze om al dan niet via het beleggingsfonds te beleggen, in tegenstelling tot beleggers die deelnemen in een beleggingsfonds of beleggingsmaatschappij. Het enige recht dat pensioengerechtigden hebben, is het recht op een pensioenuitkering te zijner tijd. De tekst van artikel 11, eerste lid, onderdeel i, ten derde, van de Wet is derhalve naar het oordeel van de rechtbank in overeenstemming met de strekking van de richtlijnbepaling, zoals weergegeven door het HvJ. Dat de richtlijnbepaling mogelijk gewijzigd wordt, met als gevolg dat pensioenfondsen wel de vrijstelling voor gemeenschappelijke beleggingsfondsen deelachtig worden doet aan dit oordeel niet af, nu dat immers (nog) geen geldend recht is. Evenmin leidt de omstandigheid dat in een aantal andere lidstaten wel sprake is van een vrijstelling van omzetbelasting voor het vermogensbeheer door pensioenfondsen tot een ander oordeel.

4.11.Al hetgeen hiervoor is overwogen, leidt derhalve tot de conclusie dat de vrijstelling van artikel 11, eerste lid, onderdeel i, ten derde, van de Wet, respectievelijk artikel 13, B, sub d, punt 6, van de Richtlijn, niet van toepassing is op de onderhavige diensten. Het gelijk is aan de inspecteur. Belanghebbende heeft geen recht op aftrek van voorbelasting, zodat de naheffingsaanslag terecht is opgelegd. Het beroep dient derhalve ongegrond te worden verklaard.

5.Proceskosten

De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling.

6.Beslissing

De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.

Aldus gedaan door mr. C.A.F.M. Stassen, voorzitter, mr.drs. M.M. de Werd en mr. W.A.P. de Roij, rechters, en door de voorzitter en mr. M. van Es-Hinnen, griffier, ondertekend.

De griffier, De voorzitter,

Uitgesproken in het openbaar op 25 november 2010.

Afschrift aangetekend verzonden aan partijen op: 7 december 2010

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Leeuwarden (belastingkamer), Postbus 1704, 8901 CA Leeuwarden.