Rechtbank Noord-Holland, 06-04-2016, ECLI:NL:RBNHO:2016:2383, AWB - 14 _ 3162

1. Eiser is eigenaar van 40 huurwoningen die zijn aan te merken als woningen in de zin van artikel 2 van de Wet verhuurderheffing (hierna: de Wet).

2. Eiser is uitgenodigd tot het doen van aangifte. Eiser heeft op 5 september 2013 aangifte voor de verhuurderheffing gedaan tot een bedrag van € 740 en heeft dit bedrag op 27 september 2013 voldaan.

3. Bij zijn bezwaar tegen de aangifte heeft eiser onder meer gesteld dat de heffing te hoog is geweest in verband met een vermindering van de WOZ-waarden van de huurwoningen. Verweerder heeft gelet hierop de heffing verminderd tot € 708.

Geschil 4. In geschil is of verweerder terecht verhuurderheffing heeft geheven.

5. Eiser stelt dat sprake is van schending van het eigendomsrecht van artikel 1 van het Eerste Protocol bij het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (hierna: artikel 1 EP), dat sprake is van strijd met het gelijkheidsbeginsel omdat particuliere verhuurders gelijk worden gesteld met woningcorporaties en dat de grondslag van de verhuurderheffing, namelijk de WOZ-waarde, een onaanvaardbare maatstaf is.

Eiser concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vermindering van de verhuurderheffing tot nihil dan wel aanpassing van het bedrag van de heffing.

6. Verweerder stelt dat terecht verhuurderheffing is geheven. Verweerder voert hiertoe aan dat artikel 1 EP noch het gelijkheidsbeginsel worden geschonden en dat de wetgever de WOZ-waarde als grondslag voor de heffing mocht nemen.

Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

7. Voor het overige verwijst de rechtbank naar de gedingstukken.

8. Ingevolge artikel 1, in samenhang met artikel 4, van de Wet wordt een verhuurderheffing geheven van degene die op 1 januari 2013 het genot krachtens eigendom, bezit of beperkt recht heeft van meer dan 10 huurwoningen.

9. De Wet is op 13 juli 2013 in werking getreden met terugwerkende kracht tot 1 januari 2013 en is vervallen met ingang van 1 januari 2014. Voor 2014 en volgende jaren is een verhuurderheffing geregeld in de Wet maatregelen woningmarkt 2014 II.

10. Het betoog van eiser komt erop neer dat door de regulering met betrekking tot huren en huurprijzen zijn mogelijkheden tot verhuur en zijn inkomsten uit verhuur worden beperkt. Zo mag hij woningen tegen niet meer dan een bepaalde maximale prijs verhuren en mogen huurprijzen maar beperkt worden verhoogd. Voorts drukken op de exploitatie vele belastingen als kostenpost en deze worden steeds hoger. Als gevolg van het voorgaande is ongeveer de helft van de woningen van eiser verliesgevend, niet winstgevend of onvoldoende winstgevend. Dit strookt niet met het arrest van de Hoge Raad van 3 april 2015, ECLI:NL:HR:2015:812 en evenmin met recente jurisprudentie van het Europese Hof van de Rechten van de Mens (hierna: het EVRM), waaruit blijkt dat de huurprijzenwetgeving niet tot onredelijke resultaten mag leiden, zoals enkel een minimale winst, aldus eiser. Een eigenaar moet volgens eiser dus de mogelijkheid hebben een woning te verhuren met een redelijke kans op winst, terwijl de vraag is of deze mogelijkheid niet teniet wordt gedaan door de combinatie van huurprijzen- en belastingwetgeving.

11. Bij de beoordeling stelt de rechtbank het volgende voorop. Ingevolge artikel 1 EP heeft iedere natuurlijke of rechtspersoon recht op het ongestoord genot van zijn eigendom, en mag aan niemand zijn eigendom worden ontnomen behalve in het algemeen belang en onder de voorwaarden voorzien in de wet en in de algemene beginselen van internationaal recht. Dit laat echter onverlet het recht van een Staat om die wetten toe te passen die hij noodzakelijk oordeelt om het gebruik van eigendom te reguleren in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen of boeten te verzekeren.

12. Het is vaste rechtspraak van het EHRM dat belastingheffing is te beschouwen als regulering van eigendom in de zin van artikel 1 EP. Dit artikel houdt in dat elke inbreuk door de Staat op het ongestoorde genot van eigendom van een natuurlijk of rechtspersoon in overeenstemming met het nationale recht dient te zijn. Deze rechtsgeldigheid veronderstelt dat het toepasselijke nationale recht voldoende toegankelijk, precies en voorzienbaar in de uitoefening is (‘lawful’). In artikel 1 EP ligt eveneens besloten dat de inbreuk een legitiem doel in het algemeen belang dient na te streven (‘legitimate aim’). Ten slotte brengt artikel 1 EP mee dat een inbreuk op het recht op ongestoord genot van eigendom slechts is toegestaan indien er een redelijke mate van evenredigheid bestaat tussen de gebruikte middelen en het doel dat ermee wordt nagestreefd. Dit vereist het bestaan van een redelijke verhouding (‘fair balance’) tussen voormeld algemeen belang en de bescherming van individuele rechten. Van een dergelijke redelijke verhouding is geen sprake indien de betrokken persoon wordt getroffen door een individuele en buitensporige last. Waar het gaat om de beoordeling van wat in het algemeen belang is en de keus van de middelen om dit belang te dienen, komt de wetgever een ruime beoordelingsvrijheid toe (vgl. HR 3 april 2009, ECLI:NL:HR:LJN BC2816).

13. Aan de eis dat de inbreuk ‘lawful’ is, is in dit geval voldaan. De verhuurderheffing heeft een basis in het nationale recht die voldoende toegankelijk, precies en voorzienbaar is en die vergezeld gaat van de nodige procedurele garanties die een betrokkene een redelijke mogelijkheid bieden tot effectieve betwisting van de rechtmatigheid van de inbreuk.

14. Bij de beantwoording van de vraag of is voldaan aan de eis dat de inbreuk een legitiem doel in het algemeen belang dient na te streven, stelt de rechtbank voorop dat, zoals hiervoor onder 12 al is uiteengezet, aan de wetgever hierbij een ruime beoordelingsvrijheid toekomt. In de parlementaire geschiedenis is met betrekking tot de achtergrond van de verhuurderheffing onder meer het volgende opgemerkt:

15. Uit het voorgaande blijkt dat aan de verhuurderheffing primair budgettaire overwegingen ten grondslag liggen. Daarnaast streeft de wetgever er met de verhuurderheffing naar om op een robuuste, stabiele wijze een algehele verbreding van de Nederlandse belastinggrondslag en tevens (met een pakket aan verschillende maatregelen waarvan de verhuurderheffing deel uit maakt) een betere werking van de woningmarkt te realiseren. Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat voldaan is aan de eis dat met de verhuurderheffing een legitiem doel in het algemeen belang wordt nagestreefd. Dat aan de heffing primair budgettaire overwegingen ten grondslag liggen, doet niet af aan de legitimiteit van de heffing.

16. Met betrekking tot de proportionaliteit (‘fair balance’) op het niveau van de regelgeving overweegt de rechtbank als volgt. De wetgever heeft bij de hiervoor vermelde doelstellingen oog gehad voor de belangen van individuele rechten. Bij de keuze voor de onderhavige heffing is meegewogen de mogelijkheid van financiering van de verhuurderheffing voor belastingplichtigen uit huurverhogingen, alsmede het huidige en in het verleden gevoerde rijksbeleid ten aanzien van gereguleerde woningen, waardoor voor verhuurders een stabiele woningmarkt met gewaarborgde inkomsten is gecreëerd:

17. Voor zover eiser betoogt dat de verhuurderheffing volgens de wetgever (steeds) opgebracht zou kunnen worden door extra huurverhogingen berust dat op een onjuiste veronderstelling. De wetgever heeft de mogelijkheid gecreëerd om voor huurders met hogere inkomens huren sneller te laten stijgen (Wet huurverhoging op grond van inkomen, Stb. 2013, 91). Anders dan eiser aanvoert is door de wetgever evenwel verondersteld noch beoogd een direct verband te leggen tussen mogelijke extra inkomsten voor verhuurders en de hoogte van een op te leggen verhuurderheffing. In de Memorie van Antwoord is het volgende opgemerkt:

18. Uit het voorgaande concludeert de rechtbank dat de wetgever zich voldoende rekenschap heeft gegeven van de mogelijke gevolgen van de verhuurderheffing voor verhuurders. Een en ander overziende is de rechtbank van oordeel dat de wetgever op het niveau van de regelgeving is gebleven binnen de hem toekomende ruime beoordelingsmarge en dat de verhuurderheffing in zoverre niet in strijd is met artikel 1 EP.

19. Ten aanzien van de proportionaliteit op individueel niveau overweegt de rechtbank het volgende. Eiser is eigenaar van 40 huurwoningen. Bij zijn beroepschrift heeft hij drie voorbeelden gegeven van woningen met een verliesgevende exploitatie, onderbouwd met cijfers. Voorts heeft eiser in zijn nadere stuk van 1 december 2015 gesteld dat het aantal woningen met verlies 9 van de 40 is, en heeft hij de adressen van deze woningen opgesomd. De rechtbank is van oordeel dat eiser met hetgeen hij heeft aangevoerd niet aannemelijk heeft gemaakt dat de verhuurderheffing in zijn geval leidt tot een individuele en buitensporige last. Dat voor alle huurwoningen sprake is van een niet-winstgevende situatie heeft eiser met de overlegging van een berekening voor slechts drie woningen en de stelling dat dit geldt voor in totaal negen woningen, niet aannemelijk gemaakt. Daarbij komt dat de rechtbank niet de stelling van eiser volgt dat uit recente jurisprudentie van het EHRM volgt dat een verhuurder recht heeft op een ‘decent profit’ – waarbij de rechtbank opmerkt dat eiser bovendien ook niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij géén ‘decent profit’ heeft behaald met de exploitatie van de huurwoningen. Het door eiser genoemde arrest van de Hoge Raad van 3 april 2015 ziet op de gevolgen van de waardering van verhuurde woningen in box 3 voor de inkomstenbelasting en kan niet worden toegepast op de onderhavige heffing. In dat arrest heeft de Hoge Raad immers slechts voor de toepassing van de Wet IB 2001 geoordeeld dat de bij besluit geregelde forfaitaire waardering van verhuurde onroerende zaken in de omstandigheden van dat geval niet overeenkomt met de doelstelling van de wetgever, te weten: correctie van de WOZ-waarde opdat rekening wordt gehouden met de waarde drukkende werking van de verhuur. In het onderhavige geval gaat het om wetgeving en niet om een besluit. Bovendien zijn de overwegingen van de wetgever, zoals blijkt uit de hiervoor geciteerde parlementaire geschiedenis, bij de verhuurderheffing van een geheel andere orde dan die bij de inkomstenbelasting.

20. Eiser stelt dat de verhuurderheffing leidt tot een ongeoorloofde gelijke behandeling van ongelijke gevallen, omdat zowel particuliere verhuurders als woningcorporaties in de verhuurderheffing worden betrokken. Woningcorporaties ontvangen subsidies (staatssteun), hetgeen ertoe leidt dat in de huidige gereguleerde woningmarkt particuliere verhuurders een te lage huur ontvangen, terwijl woningcorporaties diezelfde huur ontvangen, maar daarbovenop nog subsidies. Eiser krijgt geen enkele compensatie terwijl de corporaties vele miljoenen per jaar ontvangen voor dezelfde sociale taak als die eiser verplicht uitvoert, namelijk het verhuren van woningen tegen verlaagde prijzen, aldus eiser.

21. De rechtbank stelt voorop dat artikel 26 IVBPR en artikel 14 EVRM niet iedere ongelijke behandeling van gelijke gevallen (of gelijke behandeling van ongelijke gevallen) verbieden, maar alleen die welke als discriminatie moet worden beschouwd omdat een objectieve en redelijke rechtvaardiging voor de ongelijke behandeling ontbreekt. Ook hierbij komt aan de fiscale wetgever een ruime beoordelingsvrijheid toe bij de beantwoording van de vraag of gevallen als ongelijk moeten worden beschouwd en of er een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat om die gevallen niettemin in gelijke zin te regelen. Indien het niet gaat om onderscheid op basis van aangeboren kenmerken van een persoon, zoals geslacht, ras en etnische afkomst, dient het oordeel van de wetgever daarbij te worden geëerbiedigd, tenzij het van iedere redelijke grond is ontbloot (vgl. HR 22 november 2013, nr. 13/01154, ECLI:NL:HR:2013:1206).

22. In de parlementaire geschiedenis van de Wet is aandacht besteed aan de vraag waarom zowel woningcorporaties als niet-woningcorporaties als belastingplichtigen voor de verhuurderheffing moeten worden aangemerkt:

23. Uit het vorengaande volgt dat de wetgever zich rekenschap heeft gegeven van de verschillen tussen woningcorporaties en particuliere verhuurders, maar dat hij heeft geconcludeerd dat deze voor de verhuurderheffing gelijk moeten worden behandeld. De rechtbank is van oordeel dat niet gezegd kan worden dat deze keuze van de wetgever, gelet op de ruime beoordelingsmarge die de wetgever in dezen toekomt, evident van redelijke grond ontbloot is. De stelling van eiser dat de verhuurderheffing in strijd is met het gelijkheidsbeginsel treft dan ook geen doel.

24. Eiser voert aan dat de WOZ-waarde onaanvaardbaar is als maatstaf van heffing voor de verhuurderheffing, omdat immers de huuropbrengst bepalend is voor de mogelijkheid tot betaling van de heffing. De rechtbank begrijpt de stelling van eiser aldus dat hij betoogt dat de wetgever in redelijkheid niet de WOZ-waarde als grondslag voor de heffing heeft kunnen bepalen.

25. De wetgever heeft bewust gekozen voor de WOZ-waarde als grondslag voor de heffing. De achtergrond van deze keuze is gelegen in het streven naar eenduidige, objectieve wetgeving die door alle betrokkenen efficiënt kan worden uitgevoerd. De rechtbank stelt voorop dat het aan de wetgever is om de heffingsgrondslag te bepalen. Het staat de rechter op grond van artikel 120 van de Grondwet en artikel 11 van de Wet algemeene bepalingen dan ook niet vrij om de innerlijke waarde of billijkheid van de wet te beoordelen. Dit betekent dat het de rechtbank niet is toegestaan de Wet als zodanig te toetsen, behoudens voor zover deze in strijd zou zijn met een ieder verbindende verdragsbepalingen. Nu gesteld noch gebleken is dat hiervan sprake is, is de rechtbank van oordeel dat de wetgever de WOZ-waarde als maatstaf voor de verhuurderheffing heeft kunnen hanteren.

26. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

27. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.