Rechtbank Noord-Holland, 15-04-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:2809, AWB - 19 _ 2857

1. Eiser en zijn echtgenote, [A] , hebben in totaal € 67.808,72 geïnvesteerd in twee vastgoedfondsen. Deze fondsen zijn op enig moment samengevoegd in het fonds [B] N.V. Eiser en zijn echtgenote houden 6.828 certificaten van aandelen in deze rechtspersoon. In de jaaropgave 2016 van vermogensbeheerder [C] wordt de waarde van deze certificaten aan het eind van dat jaar vastgesteld op 6.828 x € 2,09 = € 14.270,52. In de (vooraf ingevulde) aangifte van eiser zijn de certificaten opgenomen voor een waarde van € 14.271. Die waarde heeft verweerder aangehouden in de aanslag.

1. Zijn de certificaten terecht naar een waarde van (afgerond) € 14.271 betrokken in de rendementsgrondslag ter bepaling van het voordeel uit sparen en beleggen?

2. Levert de belastingheffing ter zake van de certificaten voor eiser een individuele en buitensporige last op?

3. Heeft verweerder in strijd gehandeld met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, en zo ja, welke gevolgen moet dat hebben voor de aanslag?

3. In beroep betoogt eiser dat de in de aanslag gehanteerde waarde van de certificaten (€ 14.271) alleen op papier bestond. Hij wist op 1 januari 2017 al dat daar niets van over zou blijven. Volgens eiser is het fonds waardeloos en behoort er geen belasting over te worden geheven. In dit verband stelt hij dat de waarde van de certificaten jaarlijks slinkt, dat het fonds door de AFM “op slot is gezet”, dat de certificaten daardoor niet meer kunnen en mogen worden verkocht, dat het fonds geen dividenden uitkeert, dat eiser als certificaathouder geen stemrecht heeft en dat ter zake van het fonds kosten in rekening worden gebracht. Volgens eiser bestaat de verwachting dat het fonds in de loop van 2020 zijn laatste bezittingen met verlies zal verkopen.

4. Verweerder houdt vast aan de waarde van € 14.271. Hij veronderstelt dat de waardering in het economische verkeer, zoals die blijkt uit de jaaropgave van [C] , op een juiste wijze heeft plaatsgevonden en dat de uitkomst daarvan niet onjuist is. Uit de jaarrekening 2018 van [B] N.V., die door eiser is overgelegd, leidt verweerder af dat het vermogen van het fonds op 1 januari 2017 positief moet zijn geweest. Dat de certificaten niet of beperkt verhandelbaar zijn, betekent niet dat de waarde op nihil dient te worden gesteld. Verweerder betwist dat de verhandelbaarheid van de certificaten per definitie is uitgesloten. Wel is het zo dat [B] N.V. een closed end fonds is. Dit betekent dat de certificaten niet kunnen worden ingekocht door het fonds zelf. Ook begrijpt verweerder dat de certificaten moeilijk verkoopbaar zijn.

5. De rechtbank is van oordeel dat verweerder de certificaten terecht voor een waarde van € 14.271 in aanmerking heeft genomen in box 3. Op grond van artikel 5.2, eerste lid, van de Wet IB 2001 gelezen in verbinding met artikel 5.19, eerste lid, van de Wet IB 2001, moeten de certificaten in dit geval in aanmerking worden genomen naar hun waarde in het economische verkeer op 1 januari 2017. Met de jaaropgave heeft verweerder aannemelijk gemaakt dat die waarde op dat moment € 14.271 bedroeg. De rechtbank gaat ervan uit dat de waardedalingen van het vastgoed, de slechte resultaten van het fonds en de daaruit voortvloeiende beperkingen om dividend uit te keren al in de waarde verdisconteerd zijn. Met waardeontwikkelingen na de peildatum (in dit geval 1 januari 2017) mag in de aanslag voor het jaar 2017 geen rekening worden gehouden. Dat de AFM de overdraagbaarheid van de certificaten aan anderen dan het fonds zelf heeft beperkt, acht de rechtbank niet aannemelijk, omdat daarvan uit de stukken van het geding niets blijkt. Omdat niets is vast komen te staan over de wijze waarop de AFM is opgetreden jegens [B] N.V., ziet de rechtbank geen aanleiding om op grond van dat optreden een waardedrukkend effect in aanmerking te nemen. De kosten ter zake van het fonds zijn evenmin voldoende onderbouwd om daarmee bij de waardering rekening te kunnen houden.

6. Eiser stelt dat hij een buitensporig groot deel van zijn vermogen heeft belegd in certificaten van (de rechtsvoorgangers van) [B] N.V. Het grote verlies dat eiser op de certificaten heeft geleden (en naar zijn verwachting nog zal lijden) en de beperkte verhandelbaarheid van de certificaten, maken de vermogensrendementsheffing ter zake van de certificaten in zijn ogen voor hem tot een individuele en buitensporige last. Eiser wijst voorts erop dat hij vrienden en familieleden heeft die over (veel) meer inkomen of vermogen beschikken dan hijzelf. Eiser werpt ten slotte de vraag op wie mag bepalen of hij voldoende vermogen heeft en doet een beroep op de medemenselijkheid van de rechtbank.

7. Verweerder stelt zich op het standpunt dat eiser niet als gevolg van de vermogensrendementsheffing is geconfronteerd met een individuele en buitensporige last, omdat eiser blijkens zijn aangifte over voldoende inkomen en vermogen beschikt om aan zijn verplichtingen te voldoen.

8. De rechtbank stelt voorop dat aanslagen in overeenstemming met de belastingwet moeten worden vastgesteld, zoals verweerder in deze zaak ook heeft gedaan. De belastingwet bepaalt dus wie voldoende vermogen heeft om te worden onderworpen aan de vermogensrendementsheffing. Wel moet in uitzonderlijke gevallen van een strikte toepassing van de belastingwet worden afgeweken, indien de belastingheffing voor de belastingplichtige een individuele en buitensporige last oplevert. Daarvoor is nodig dat deze last zich in zijn geval sterker laat voelen dan in het algemeen. Bij de beoordeling daarvan moeten de gevolgen van de vermogensrendementsheffing worden bezien in samenhang met de gehele financiële situatie van de betrokkene. Daarbij is het inkomen uit werk en woning en uit aanmerkelijk belang een belangrijk aanknopingspunt (HR 6 april 2018, ECLI:NL:HR:2018:511, r.o. 3.2 en HR 14 juni 2019, ECLI:NL:HR:2019:816, r.o. 2.4.4).

9. De rechtbank ziet in dat eiser zwaar is getroffen door vermogensverliezen en dat dit hem zorgen baart voor de toekomst. Dat is echter onvoldoende om in zijn geval te kunnen spreken van een individuele en buitensporige last. Blijkens de aangifte 2017 en de aanslag voor dat jaar beschikte eiser samen met zijn echtgenote op 1 januari 2017 naast de certificaten over box 3-bezittingen ter waarde van € 154.159. Het inkomen uit werk en woning van eiser bedroeg in 2017 € 19.091. In de gehele financiële situatie van eiser vormt de vermogensrendementsheffing ter zake van de certificaten (zonder rekening te houden met het heffingvrije vermogen: € 14.271 * 4% * 30% = € 171) daarom slechts een relatief beperkte last. Daarbij merkt de rechtbank op dat in de vermogensrendementsheffing al tot op zekere hoogte rekening wordt gehouden met de vermogensverliezen die eiser heeft geleden, doordat de certificaten niet naar hun oorspronkelijke kostprijs, maar naar hun waarde in het economische verkeer op de peildatum in aanmerking worden genomen. Het feit dat eiser vrienden en familieleden heeft die over (veel) meer inkomen of vermogen beschikken dan hijzelf, maakt het voorgaande niet anders. Om te bepalen of een last voor iemand buitensporig te noemen is, moet namelijk niet worden vergeleken met personen in zijn naaste omgeving, maar moet worden onderzocht of deze last zich in zijn geval sterker laat voelen dan in het algemeen.

10. Eiser beklaagt zich over het handelen van verweerder in de bezwaarprocedure. Naar zijn mening wordt niet inhoudelijk ingegaan op zijn bezwaren en klachten. Brieven zijn een kwestie van knip- en plakwerk. Medewerkers houden elkaar de hand boven het hoofd.

11. Verweerder wijst erop dat deze punten al zijn behandeld in een klachtprocedure die eiser aanhangig heeft gemaakt bij de Belastingdienst. Die procedure kan worden voortgezet bij de Ombudsman. Hij erkent dat in brieven gebruik wordt gemaakt van standaardteksten. Hij ziet in de gang van zaken evenwel niets dat de juistheid van de aanslag, die in deze zaak ter beoordeling voorligt, raakt.

12. De rechtbank vat het betoog van eiser op als een beroep op het zorgvuldigheidsbeginsel en het motiveringsbeginsel. Nog daargelaten of een schending van die beginselen in deze zaak tot enig rechtsgevolg zou leiden, constateert de rechtbank in deze zaak niet zo’n schending. Verweerder heeft de situatie van eiser voldoende onderzocht en hij heeft zijn beslissing over de certificaten toereikend onderbouwd in de uitspraak op bezwaar. Dat daarbij op sommige punten is gebruikgemaakt van standaardteksten, maakt niet dat onvoldoende inzicht is gegeven in de wijze waarop de beslissing in het individuele geval van eiser tot stand is gekomen. Nu de uitspraak op bezwaar blijk geeft van een voldoende nauwgezette heroverweging van de aanslag, kan het feit dat de bezwaarbehandelaar de beslissing van de aanslagregelaar heeft bevestigd, niet worden aangemerkt als onzorgvuldige besluitvorming. Om deze redenen faalt het beroep op het zorgvuldigheidsbeginsel en het motiveringsbeginsel.

13. Gelet op hetgeen hiervoor in de punten 5, 9 en 12 is overwogen, falen de beroepsgronden van eiser. Het beroep moet daarom ongegrond worden verklaard.

14. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.