Rechtbank Noord-Holland, 29-05-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:3952, AWB - 19 _ 2957

50. Eiseres heeft zich - zakelijk weergegeven – op het standpunt gesteld dat haar recht op [B] -pensioen geheel belast dient te worden in box 3 van de Wet inkomstenbelasting 2001 nu sprake is van recht op een periodieke uitkering. Ter onderbouwing wijst zij erop dat haar levenspartner, de heer [A] , een zodanige afspraak heeft gemaakt met de heer [O] van het belastingkantoor Hoorn. Zij beroept zich op het gelijkheids- en het vertrouwensbeginsel. Voorts verzoekt zij om vergoeding van de integrale kosten in bezwaar en beroep gemaakt. Tevens maakt zij aanspraak op driemaal het maximale bedrag van de dwangsom (artikel 4:17 Awb) en een vergoeding van immateriële schade vanwege de te lange duur van de bezwaarfase.

Eiseres concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vermindering van de belastingaanslag overeenkomstig de ingediende aangiften voor de respectievelijke jaren.

52. Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

53. De voorliggende beroepen richten zich niet slechts tegen het niet tijdig doen van uitspraak op de bezwaarschriften maar tevens op de vraag of verweerder een of meerdere dwangsommen heeft verbeurd en tot slot tegen de alsnog gedane uitspraken op bezwaar. Op de voet van artikel 6:20, derde lid, juncto artikel 8:55c van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) zal de rechtbank al deze kwesties hierna aan de orde stellen en daarop beslissen. Vaststaat dat verweerder niet een beschikking heeft genomen op de ingebrekestellingen.

54. Eiseres heeft zich op het standpunt gesteld dat mr. [Y] , werkzaam bij verweerder, zowel betrokken is geweest bij het vaststellen van de in het geding zijnde aanslagen als bij het doen van uitspraak op de tegen de aanslagen gerichte bezwaarschriften. De gemachtigde heeft namens eiseres desgevraagd door de rechtbank tijdens de mondelinge behandeling van de beroepen gepersisteerd bij haar stelling. Verweerder heeft dat in het verweerschrift en ook tijdens de mondelinge behandeling van de beroepen gemotiveerd ontkend. Eiseres op wie de bewijslast rust heeft haar stelling niet kunnen onderbouwen doch volstaan met een bloot feitelijke stelling. De rechtbank hecht geloof aan het betoog van verweerder. Ook ambtshalve oordelend is de rechtbank van oordeel dat de gedingstukken geen aanknopingspunten voor de stelling van eiseres bieden.

55. Voorts heeft eiseres zich op het standpunt gesteld dat na het doen van de uitspraken op bezwaar er geen tijd meer is geweest om een reactie aan verweerder te geven gelet op de datum waarop de mondelinge behandeling van de beroepen was bepaald. De rechtbank merkt op dat zijdens de gemachtigde herhaaldelijk is verzocht om een mondelinge behandeling van de beroepen, welke zich aanvankelijk hebben gericht tegen het uitblijven van de uitspraken op bezwaar. Voorts heeft de gemachtigde namens eiseres tot tweemaal zijn standpunt aangevuld mede in reactie op de uitspraken op bezwaar, door middel van toezending van nadere stukken (ingevolge artikel 8:58 Awb), waaronder een vooruitgezonden pleitnota. Onder deze omstandigheden kan redelijkerwijs niet worden geoordeeld dat eiseres in haar processuele positie is geschaad, in het bijzonder in zijn mogelijkheid har standpunt nogmaals en aanvullend, omvattend haar bezwaren tegen de in de uitspraken op bezwaren vervatte beslissingen, volledig en gedetailleerd uiteen te zetten en ter kennis te kunnen brengen aan de rechtbank. Dat sprake is van verlies van een instantie acht de rechtbank niet aannemelijk gemaakt. Daarbij merkt de rechtbank nog overigens op dat partijen bij voortduring hebben volhard in het eigen standpunt. De rechtbank verwerpt derhalve deze stelling van eiseres.

56. Tevens heeft eiseres zich op het standpunt gesteld dat verweerder haar recht op inzage van het dossier niet volledig en op juiste wijze heeft nageleefd. In het verlengde daarvan heeft zij gesteld dat verweerder niet aan de op hem rustende ambtsplicht om alle op het geding betrekking hebbende stukken te overleggen (artikel 8:42 Awb) heeft voldaan. Deze bepaling strekt ertoe dat de gegevens die van belang zijn voor de beoordeling van het in beroep bestreden besluit van de inspecteur aan de rechter – en de wederpartij – beschikbaar worden gesteld. De in die bepaling neergelegde verplichting heeft tot doel te waarborgen dat een geschil over een door verweerder genomen besluit wordt beslecht op basis van alle relevante feitelijke gegevens die hem ter beschikking staan, zodat eiseres zich daarover kan uitlaten en de rechter daarmee bij zijn beoordeling rekening kan houden (vgl. de onderdelen 2.25 tot en met 2.35 van de gemeenschappelijke bijlage bij de conclusie van de Advocaat-Generaal, Hoge Raad 3 mei 2018, nr. 16/04237, ECLI:NL:HR:2018:672).

57. Verweerder heeft de stellingen van eiseres gemotiveerd bestreden. De rechtbank wijst in dit verband op het vaststaande gegeven dat op 19 januari 2019 eiseres, althans haar gemachtigde, inzage heeft kunnen nemen in haar dossier. Hij verwijst daartoe naar de brief van 1 maart 2019. De rechtbank heeft kennis genomen van de inhoud van dat schrijven. Met betrekking tot de stukken welke betrekking hebben op de aangiften, (uiteindelijk na bezwaar vastgestelde) aanslagen ib/pvv voor de jaren 2006, 2007 en 2008 is de rechtbank van oordeel dat alstoen niet is voldaan aan de hiervoor gestelde eis. De rechtbank merkt op dat verweerder niet heeft ontkend dat over de jaren 2006 tot en met 2008 de aanslagen van eiseres uiteindelijk zijn vastgesteld op basis van het arrest Hoge Raad 16 januari 2009, partijen genoegzaam bekend.

58. De rechtbank is van oordeel dat op eiseres de last rust te stellen en bij betwisting aan de hand van concrete feiten en/of omstandigheden aannemelijk te maken dat verweerder deze op hem rustende ambtsplicht van artikel 8:42 Awb heeft geschonden. Daarin acht de rechtbank onder verwijzing naar het hiervoor overwogene onder 57 eiseres niet geslaagd. Zij heeft niet inzichtelijk gemaakt dan wel gesubstantialiseerd welke gegevens thans nog door verweerder niet zijn overgelegd. Derhalve faalt haar stelling bij gebreke aan feitelijke grondslag.

59. Eiseres heeft tweemaal een hoorgesprek gehad met verweerder, te weten op 19 januari 2019 en laatstelijk 11 november 2019. Hoewel eiseres kan worden toegegeven dat de reactietermijn op het toegezonden verslag van dat gesprek niet is nageleefd, acht de rechtbank alles afwegend, in het bijzonder de uitgebreide nadere stukken die eiseres in het geding heeft gebracht, haar processuele belangen niet geschaad. Daarin kan evenmin een grond aanwezig worden geoordeeld om tot terugwijzing over te gaan.

60. De rechtbank stelt voorop dat het nabestaandenpensioen dat eiseres geniet voortvloeit uit een pensioenregeling welke naar Nederlands fiscaal recht als onzuiver moet worden beschouwd (vergelijk Hoge Raad 16 januari 2009 nr.17/12243, ECLI:NL:HR:2009:BF7264 en Hoge Raad 18 oktober 2019, nr. 18/02552, ECLI:NL:HR:2019:1596 en rechtbank Den Haag 14 september 2015, AWB 11/5559, ECLI:NL:RBDHA:2015:1281).

Partijen hebben geen feiten en/of omstandigheden aangedragen om daar anders over te oordelen. De rechtbank zal daarom in haar verdere afwegingen en oordelen daarvan uitgaan.

61. Eiseres heeft ondanks een daartoe strekkend verzoek haar pensioenbrief of een ander stuk waaruit haar pensioenrechten blijken, en meer in het bijzonder op welke wijze deze rechten zijn opgebouwd, zoals welke bijdragen de werknemer (haar overleden echtgenoot) en de werkgever hebben gestort alsmede een splitsing van de rechten uit de jaren voor 1995 en de eventuele opbouw van rechten nadien, geen gegevens in het geding gebracht. Hoewel de rechtbank erkent dat een splitsing van de genoten uitkering dient plaats te vinden, rust op eiseres de last daartoe concrete, verifieerbare gegevens in het geding te brengen. Eiseres heeft dat nagelaten. De gemachtigde van eiseres heeft betwist dat zodanige bescheiden zijn gevraagd maar naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder dat standpunt afdoende betwist. Dat deze bescheiden wellicht in het kader van de gesprekken die eiseres en haar partner als leden van [D] hebben overgelegd en wellicht ook aan de heer [O] - verweerder heeft dit laatste gemotiveerd bestreden - maakt dit niet anders. De rechtbank hecht geloof aan het zijdens verweerder gestelde dat hij deze bescheiden niet in het dossier heeft aangetroffen en dat hij deze evenmin rechtstreeks heeft ontvangen van eiseres dan wel haar partner.

Bij gebreke daaraan volgt de rechtbank het standpunt van verweerder zoals dat in de bestreden aanslagen cijfermatig tot uitdrukking is gekomen. De heffing over de genoten pensioenuitkeringen dient derhalve op de voet van artikel 3.82, letter c, Wet IB 2001 voor het volledige bedrag tot het belastbare inkomen uit werk en woning te worden gerekend. In zoverre faalt het beroep van eiseres.

62. Eiseres heeft in haar pleitnota en tijdens de mondelinge behandeling van de beroepen een voorwaardelijk bewijsaanbod gedaan ter zake van het op haar van toepassing zijnde pensioenreglement. Verweerder heeft dat aanbod als tardief aangemerkt nu eiseres desgevraagd deze gegevens niet eerder heeft overgelegd.

De rechtbank acht met verweerder dat voorwaardelijk bewijsaanbod in dit stadium van het geschil te laat gedaan en beschouwt het als tardief. Het had op de weg van eiseres gelegen reeds in de langdurige behandeling van de bezwaarschiften deze informatie aan verweerder te doen toekomen zodat deze zich daarover een zowel fiscaal-juridisch juist als cijfermatig correct standpunt zou hebben kunnen vormen.

63. Overigens staat er niets aan in de weg dat eiseres ook buiten de behandeling van het beroep in een rechtstreeks contact met verweerder cijfermatig overeenstemming te bereiken, al dan niet in de vorm van een vaststellingsovereenkomst. Verweerder heeft onbestreden gesteld dat in veel gevallen door het Team IFB met de pensioengerechtigde vaststellingsovereenkomsten worden gesloten. Dat sluit in dat – onder voorbehoud van de afloop van het voorliggende geschil – ten minste cijfermatig onderling overeenstemming kan worden bereikt. De rechtbank ziet dan ook alles afwegend, geen reden het beroep aan te houden dan wel de zaken naar verweerder terug te wijzen.

64. Eiseres heeft zich op het standpunt gesteld dat de aanslagen ib/pvv voor de jaren 2013, 2014 en 2015 moeten worden vastgesteld overeenkomstig de door haar gedane aangiften. Zij verwijst daartoe naar de gevoerde correspondentie die zij en haar partner met verschillende representanten van de Belastingdienst met betrekking tot de aangiften in de voorafgaande jaren hebben gevoerd en hetgeen deze hebben beslist. De aanslagen voor de voorafgaande jaren zijn op het punt van het genoten pensioenuitkeringen van [B] – al dan niet na gemaakt bezwaar – vastgesteld overeenkomstig het door eiseres ingenomen standpunt. Verweerder heeft daarmee zo stelt zij bij eiseres het in rechte te beschermen vertrouwen gewekt dat haar standpunt juist is. Derhalve dient verweerder ook de thans in geschil zijnde jaren de aangiften te volgen. Verweerder heeft het standpunt van eiseres gemotiveerd bestreden. Het is eiseres geweest die afspraken heeft gemaakt over de fiscale behandeling van (de rechten voortvloeiend uit) zijn ouderdomspensioen van [B] .

65. De rechtbank stelt voorop dat, indien veronderstellenderwijs ervan moet worden uitgegaan dat het standpunt van eiseres zoals dat in de aangiften is ingenomen niet juist is, onder omstandigheden een juiste wettoepassing dient te wijken voor het in rechte te beschermen vertrouwen dat een belastingplichtige mag ontlenen aan uitlatingen en/of toezeggingen van de inspecteur (vergelijk Hoge Raad 13 april 1978, nr. 18.495, ECLI:NL:HR:1978:AM4447). In aanvulling daarop verwijst de rechtbank nog achtereenvolgens naar het arrest Hoge Raad 26 september 1979, nr. 19 250, BNB 1979/311, alwaar is beslist dat belanghebbende de juiste relevante gegevens moet verstrekken en dat de toezegging niet zo duidelijk in strijd met de wet moet zijn dat hij daar in redelijkheid niet op heeft mogen vertrouwen, het arrest Hoge Raad 14 augustus 2009, nr. 08/00338, BNB 2010/20, is in het kader van de verstrekte-informatie-toets beslist dat belanghebbende in redelijkheid heeft kunnen aannemen dat verweerder kennis heeft genomen van alle vereiste bijzonderheden van het desbetreffende geval, en Hof Den Haag 16 maart 2016, nr. 15/00908, ECLI:NL:GHDHA:2016:820 wordt in het kader van de zozeer-in-strijd-met-de-wet-toets de kennis en deskundigheid van belanghebbende meegewogen.

66. De rechtbank is van oordeel dat eiseres geen geslaagd beroep op een in rechte te beschermen vertrouwen toekomt. Daartoe overweegt de rechtbank het navolgende.

Eiseres en haar partner zijn beiden al jarenlang betrokken en ook thans nog in een diepgaand overleg met verschillende onderdelen van de Rijksoverheid welke ieder voor zich vanuit een eigen invalhoek betrokken zijn bij (de belastingheffing over) de pensioenuitkeringen van voormalige werknemers van internationale organisaties. De rechtbank verwijst daartoe naar de vastgestelde feiten hiervoor. Daaruit blijkt dat beiden, in het bijzonder eiser, een belangrijke rol spelen in de diverse overlegcircuits. Beiden hebben een bestuursfunctie in [C] en [D] , de vereniging van pensioen genietende werknemers als hiervoor omschreven, en de partner van eiseres neemt veelvuldig en jarenlang – naar de rechtbank begrijpt vanaf januari 2009 - deel aan overleggen met verschillende departementen. Daarnaast treedt hij in de contacten met verweerder op als gemachtigde van eiseres en is zij nauw betrokken bij de schriftelijke correspondentie van hem met verweerder. Hij is zeer goed ingevoerd in deze pensioenmaterie reeds ten tijde van het ontvangen van de door eiser als toezegging geduide beslissing van de zijde van de heer [O] (vergelijk 5. hiervoor).

67. Onder deze omstandigheden is de rechtbank van oordeel dat deze voor de fiscale behandeling van de pensioenrechten en de daaruit voortvloeiende uitkeringen, relevante feiten aan verweerder, in het bijzonder aan de verweerder in de persoon van de heer [O] van het kantoor Hoorn van de Belastingdienst, bewust zijn onthouden. Door deze feiten niet ter kennis te brengen van de voormelde inspecteur heeft eiseres relevante informatie onthouden welke heeft geleid tot een fiscaal onjuist standpunt met betrekking tot de belastingheffing over zijn pensioenuitkeringen. Naar het oordeel van de rechtbank was zijdens eiseres hier spreken geboden terwijl eiseres en haar partner er bewust voor hebben gekozen te zwijgen. Dit komt zeer in het bijzonder naar voren in de uitdrukkelijke uitlating van eiseres dat zij haar over een lange reeks van jaren verworven kennis in het veelvuldig overleg met verschillende departementen en andere organisaties van haar partner bewust heeft gescheiden gehouden van haar positie als belastingplichtige De rechtbank verwijst daartoe naar het gestelde in het beroepschrift en de partner van eiseres, tevens haar (mede)gemachtigde heeft tijdens de mondelinge behandeling van de beroepen dat standpunt uitvoerig uitgesproken en is in het proces-verbaal van de zitting vastgelegd.

De kennelijk aan voormelde uitlating ten grondslag liggende opvatting dat het eiseres in de gegeven omstandigheden vrijstond zich in het contact met kantoor Hoorn van de domme te houden, kan geen in rechte te beschermen vertrouwen opleveren.

68. Voorts heeft verweerder onvoldoende weersproken gesteld dat het de heer [A] is die afspraken heeft gemaakt. Uit tot de gedingstukken horende correspondentie komt naar voren dat verweerder eiseres nimmer een uitdrukkelijk akkoord heeft gegeven. Verweerder heeft gesteld, naar het oordeel van de rechtbank is dat onvoldoende weersproken, dat zij expliciet van verweerder bericht heeft ontvangen dat de afspraak die de heer [A] heeft gemaakt, onjuist was en dat zij op die grond daarvan geen gelijke behandeling kon verwachten.

69. Aan het vorenstaande doet niet af dat de Belastingdienst, in het bijzonder de heer [O] , kan worden verweten dat deze is afgegaan, zulks ten onrechte, op hetgeen eiseres en haar partner, aan haar partner heeft meegedeeld. De rechtbank acht verweerder geslaagd in zijn standpunt dat bij het mededelen van deze bestuursfuncties en werkzaamheden van de partner verweerder het gestelde nader zou hebben onderzocht en niet zondermeer zou zijn afgegaan op het zijdens eiseres en haar partner gestelde. De rechtbank weegt dat sterk mee ten nadele van eiseres. De feitelijke gang van zaken waardoor de aangiftebehandeling van de aangiften bij het kantoor Hoorn van de Belastingdienst terecht zijn gekomen en niet bij het Team IFB hebben partijen de rechtbank niet inzichtelijk weten te maken. Dat ondanks het gegeven dat de Belastingdienst de aanslagregeling van deze aangiften blijkens de Uitvoeringsregeling Belastingdienst 2013, heeft neergelegd bij dat team. Dat moet eiseres en haar partner ook redelijkerwijs bekend zijn geweest uit hoofde van de hiervoor vermelde jarenlange bestuursfuncties en werkzaamheden (eerdere aangiften zijn door het Team IFB geregeld voordat deze naar Hoorn zijn gegaan) maar deze hebben daarop geen enkele actie ondernomen. Naar mag worden aangenomen is ook dat bewust gebeurd.

70. De vragenbrief die de [V] , werkzaam bij het Team IFB, in januari 2014 aan eiseres heeft gestuurd, is kort nadien door eiseres beantwoord. Zij verwijst naar “een advies van de Inspectie”. Voor zover eiseres hierop een beroep doet overweegt de rechtbank het volgende. De rechtbank kan uit de gedingstukken niet afleiden of er een advies is gegeven en zo ja door wie. Vaststaat dat eiseres ook toentertijd wist dat de wijze waarop haar partner haar aangifte heeft gedaan niet juist was. Ook wist zij dat zelf gelet op zijn respectievelijk har actieve rol in [C] en [D] . Ook indien daaraan wordt voorbijgegaan is de rechtbank van oordeel dat voor de jaren welke thans in geschil zijn (2013 tot en met 2015) een eventueel vertrouwen is beëindigd. Verwezen wordt naar het schrijven van de heer [AA] . Dat op basis van de voorafgaande correspondentie die eiseres dan wel haar partner met verweerder heeft gevoerd. Verwezen wordt naar de vaststaande feiten 1 tot en met 25. Het antwoord dat eiseres heeft gegeven aan de heer [V] moet daarom voor onjuist worden gehouden en aan de daarop gevolgde aanslag kan eiseres naar het oordeel van de rechtbank dan ook geen in rechte te beschermen vertrouwen ontlenen.

71. Eiseres heeft zich bij monde van haar gemachtigde op het standpunt gesteld dat sprake is van in rechte te beschermen vertrouwen. In het verlengde daarvan heeft zij doen stellen dat een zodanig vertrouwen in een situatie als de onderhavige niet kan worden opgezegd, ook niet tegen een toekomstige datum. Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat een beroep op een zodanig vertrouwen haar niet toekomt en zich niet uitgelaten over het beëindigen van dat vertrouwen. Verweerder heeft desgevraagd door de rechtbank meegedeeld dat hij, ook niet onder het voorbehoud dat in rechte overeenkomstig het standpunt van eiseres wordt geoordeeld, dat vertrouwen tegen een toekomstige datum moet worden beëindigd.

De rechtbank overweegt – ten overvloede nu de rechtbank het gestelde beroep op het vertrouwensbeginsel heeft afgewezen – dat het standpunt van eiseres steun in het recht mist. Naar het oordeel van de rechtbank kan een in rechte te beschermen vertrouwen worden beëindigd met inachtneming door verweerder van de eisen van redelijkheid en billijkheid dan wel op grond van het rechtszekerheidsbeginsel en het zorgvuldigheidsbeginsel, hetgeen mede maar niet uitsluitend omvat, dat de opzegging van het vertrouwen tegen een toekomstige datum dient te geschieden.

72. Eiseres heeft gesteld dat verweerder handelend zoals deze heeft gedaan het gelijkheidsbeginsel heeft geschonden. Zij heeft daartoe verwezen naar de fiscale behandeling die haar partner, die eveneens een pensioen ten laste van [B] geniet, heeft gekregen. Dienaangaande overweegt de rechtbank als volgt.

73. Naar het oordeel van de rechtbank verschilt de positie van eiseres namelijk met die van haar partner. Immers zij geniet een nabestaandenpensioen dat is ingegaan september 1992. Het arrest Hoge Raad van 16 januari 2009 schetst andere fiscale gevolgen dan die bij het ouderdomspensioen van haar partner. Deze heeft een ander pensioen wat eerst veel later is ingegaan. Derhalve is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake van feitelijk en rechtens gelijke gevallen en faalt het beroep op het gelijkheidsbeginsel reeds op die grond. Dat sprake is geweest van begunstiging of begunstigend beleid is niet gesteld en blijkt ook overigens niet uit de gedingstukken. Het tegenovergestelde is eerder waar, gelet op de onweersproken gebleven stelling van verweerder dat het team IFB maatwerk levert bij de belastingplichtigen die onder haar ressorteren.

74. De rechtbank stelt met partijen vast dat er een te lange doorlooptijd in bezwaar is geweest. Dat maakt echter niet dat daardoor een of meer andere beginselen dan de hiervoor reeds vermelde beginselen zijn geschonden. In het bijzonder geldt dan het zorgvuldigheidsbeginsel. De te lange tijd welke is gemoeid met het doen van uitspraak op bezwaar heeft in de eerste plaats geleid tot een toegewezen klacht en daarnaast vertaalt zich dat in het toekennen van een vergoeding ter zake van geleden immateriële schade. De rechtbank acht geen termen aanwezig om daar andere gevolgen aan te verbinden.

76. Op grond van artikel 4:17, eerste lid, van de Awb verbeurt het bestuursorgaan aan de aanvrager een dwangsom voor elke dag dat het in gebreke is, indien een beschikking op aanvraag niet tijdig wordt gegeven. Op grond van artikel 4:18 van de Awb stelt het bestuursorgaan de verschuldigdheid en de hoogte van de dwangsom bij beschikking vast binnen twee weken na de laatste dag waarover de dwangsom verschuldigd was. Op grond van artikel 7:14 van de Awb is deze regeling ook van toepassing op uitspraken op bezwaar.

77. Op grond van het eerste en tweede lid van artikel 4:17 van de Awb bedraagt de dwangsom de eerste veertien dagen € 23 per dag, de daaropvolgende veertien dagen € 35 per dag en de overige dagen € 45 per dag, voor ten hoogste 42 dagen. Aldus bedraagt de maximale dwangsom € 1.422. In het derde lid van dit artikel is bepaald dat de eerste dag waarover de dwangsom verschuldigd is, de dag is waarop twee weken zijn verstreken na de dag waarop de termijn voor het geven van de beschikking is verstreken en het bestuursorgaan van de aanvrager een schriftelijke ingebrekestelling heeft ontvangen.

78. Artikel 7:10, eerste lid, van de Awb bepaalt – voor zover van belang – dat het bestuursorgaan binnen zes weken beslist, gerekend vanaf de dag na die waarop de termijn voor het indienen van het bezwaarschrift is verstreken. Op grond van het derde lid van dit artikel kan het bestuursorgaan de beslissing voor ten hoogste zes weken verdagen.

79. Eiseres heeft verweerder bij schrijven van 13 mei 2019 in gebreke gesteld omdat deze nog geen uitspraak op bezwaar geeft gedaan op de bezwaarschriften voor de jaren 2013, 2014 en 2015. Zij stelt zich op het standpunt dat ten aanzien van elk van de bezwaarschriften de maximale dwangsom door verweerder verbeurd is ten gevolge van het niet binnen de wettelijke termijn doen van uitspraak en dat de termijn waarover de dwangsom is verschuldigd een aanvang neemt per 29 mei 2019. Op 6 juni 2019 is een herinnering aan de ingebrekestelling per post en per e-mail aan verweerder verzonden. De uiterste dag waarop de dwangsommen verbeurd zijn is zo stelt eiser 9 juli 2019 (tweeënveertig dagen na 28 mei 2019 met als eerste dag 29 mei 2019). Eerst ruim nadien is de gevraagde uitspraak op de bezwaren gedaan. Eiseres stelt dat verweerder ook na de op

13 mei 2019 door verweerder ontvangen ingebrekestelling niet tijdig een uitspraak op bezwaar heeft gedaan.

80. De rechtbank is van oordeel dat eiseres op goede gronden aanspraak maakt op een dwangsom wegens het niet tijdig doen van uitspraak op bezwaar, ook nadat deze in gebreke is gesteld. Verweerder heeft niet dan wel volstrekt onvoldoende het gestelde zijdens eiseres weersproken. Anders dan eiseres is de rechtbank van oordeel dat geen aanspraak kan worden gemaakt op driemaal het maximale bedrag van de dwangsom doch slechts eenmaal. Daartoe overweegt de rechtbank dat sprake is van een zodanige, nagenoeg volledige samenhang van de belastingaanslagen in de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen en de drie bezwaarschriften. Deze richten zich op de wijze waarop het genoten pensioen in de heffing dient te worden betrokken, meer in het bijzonder de vraag of deze inkomsten onderdeel vormen van het belastbaar inkomen uit werk en woning dan wel tot het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen behoren. Meer in het bijzonder is daarbij in alle geschillen een beroep gedaan op het vertrouwensbeginsel. Alsdan is slechts eenmaal een dwangsom verbeurd (vergelijk Hoge Raad 25 maart 2016, ECLI:NL:HR:2016:485 en Afdeling Rechtspraak van de Raad van State 28 mei 2014, ECLI:NL:RVS:2014:1870).

81. Nu verweerder op 12 november 2019 uitspraak op bezwaar heeft gedaan en daarmee niet binnen twee weken na deze ingebrekestelling, zal de rechtbank op grond van artikel 8:55c van de Awb de door eiser gevorderde dwangsom vaststellen op het maximale bedrag van € 1.442. Het bedrag van de aan eiseres te betalen € 1.442 euro is daarbij tussen partijen niet in geschil.

82. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep tegen het niet toekennen van een dwangsom gegrond te worden verklaard.

83. Eiseres heeft in haar beroepschrift verzocht verweerder een dwangsom op te leggen om de naleving van de beweerdelijk gemaakte afspraken met de Belastingdienst en/of de uitspraak van de rechtbank te waarborgen.

De rechtbank kan en wil eiseres hierin niet volgen. Daartoe verwijst de rechtbank naar het bepaalde in artikel 8:55d van de Awb. Verweerder heeft immers alsnog uitspraak op bezwaar gedaan, zodat een wettelijke grondslag voor het verbinden van een dwangsom aan de uitspraak van de rechtbank ontbreekt.

84. Eiseres heeft een verzoek tot vergoeding van immateriële schade gedaan wegens overschrijding van de redelijke termijn. Bij de beoordeling van de vraag of de redelijke termijn is overschreden moet worden aangesloten bij de uitgangspunten als neergelegd in het arrest van de Hoge Raad van 22 april 2005, ECLI:NL:HR:2005:AO9006. Voor een uitspraak in eerste aanleg heeft te gelden dat deze niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien de rechtbank niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen uitspraak doet, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. De termijn vangt als regel aan op het moment waarop verweerder het bezwaarschrift ontvangt. Indien de redelijke termijn is overschreden, dient als uitgangspunt voor de schadevergoeding een tarief te worden gehanteerd van € 500 per half jaar dat die termijn is overschreden, waarbij ter bepaling van de totale vergoeding de geconstateerde overschrijding naar boven wordt afgerond. Bij samenhangende geschillen, waarvan naar het oordeel van de rechtbank in het onderhavige geval sprake is, geldt dat slechts één maal een vergoeding wordt toegekend.

85. Verweerder heeft de bezwaarschriften tegen de aan eiseres opgelegde aanslagen ontvangen op 12 december 2016. Verweerder heeft uitspraak op de bezwaren gedaan met dagtekening 12 november 2019. Vanaf de datum van ontvangst van de bezwaarschriften tot aan de uitspraak van de rechtbank van 29 mei 2020 is meer dan twee jaar verstreken namelijk (afgerond) een periode van tweeënveertig maanden. Van bijzondere omstandigheden die een langere termijn dan twee jaar rechtvaardigen, is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake.

86. Op grond van de arresten van de Hoge Raad van 22 maart 2013, ECLI:NL:HR:2013:BX6666 en 9 augustus 2013, ECLI:NL:HR:2013:199 is een termijn van zes maanden voor de behandeling van een bezwaar redelijk en voor de beroepsfase een termijn van anderhalf jaar. De rechtbank zal de toerekening van de overschrijding van de redelijke termijn bepalen met inachtneming van het overzichtsarrest van de Hoge Raad van 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252. Gelet op het feit dat de termijn in de oudste zaak (de aanslag ib/pvv over het jaar 2013) op 12 december 2016 is aangevangen en de rechtbank uitspraak doet op 29 mei 2020, is de voor de procedure in eerste aanleg in aanmerking te nemen termijn (afgerond) 42 maanden. De redelijke termijn is derhalve overschreden met (afgerond) achttien maanden. De rechtbank is van oordeel dat verweerder geen bijzondere omstandigheden aannemelijk heeft gemaakt welke een verlenging van de termijn van zes maanden kunnen rechtvaardigen.

87. Verweerder heeft het aan hem toe te rekenen deel van de redelijke termijn van een half jaar dus met achttien maanden (afgerond) overschreden. De rechtbank heeft het aan haar toe te rekenen deel van de redelijke termijn van anderhalf jaar niet overschreden. Verweerder dient daarom een schadevergoeding voor deze fase van de procedure te voldoen.

88. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, zal de rechtbank verweerder veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 1.500 voor de overschrijding van de redelijke termijn in de eerste fase.

89. Eiseres doet voor de berekening van de proceskostenvergoeding een beroep op artikel 2, lid 3, van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit). Dit artikellid ziet, blijkens de wetgevingsgeschiedenis (TK 1999-2000, 27024, nr. 3, blz. 7.), op uitzonderlijke, schrijnende gevallen, waarbij strikte toepassing van het Besluit evident onrechtvaardig zou zijn. Voor toekenning van een proceskostenvergoeding in afwijking van de forfaitaire bedragen van het Besluit is grond indien het bestuursorgaan het verwijt treft dat het een beschikking of uitspraak geeft respectievelijk doet of in rechte handhaaft, terwijl op dat moment duidelijk is dat die beschikking of uitspraak in een (de) daartegen ingestelde procedure geen stand zal houden (HR 13 april 2007, nr. 41.235, ECLI:NL:HR: 2007: BA2802 en herhaald in HR 6 februari 2009, 08/01915, ECLI:NL:HR:2009:BH1928) dan wel (HR 4 februari 2011, nr. 09/02123, ECLI:NL:HR:2011:BP2975), indien verweerder in vergaande mate onzorgvuldig heeft gehandeld. De rechtbank is van oordeel dat geen van de hiervoor in de arresten omschreven situaties zich voordoet. De te lange behandelduur in de bezwaarfase maakt dat niet anders en voort tevens geen grond voor een zodanige vergoeding voor de kosten in beroep.

90. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiseres gemaakte op forfaitaire wijze berekende proceskosten. Gegeven de ongegrondverklaring van het beroep en in navolging van het arrest van de Hoge Raad van 20 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:660, zal de rechtbank daarbij de wegingsfactor vaststellen op 0,5. De hoogte van de toe te kennen proceskosten stelt de rechtbank daarom aan de hand van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 786

(1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift, 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 261, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 525 en een wegingsfactor 0,5). Beslissing

- verklaart de beroepen tegen het niet tijdig nemen van een beschikking met

betrekking tot de dwangsom gegrond en voor het overige ongegrond;

- veroordeelt verweerder tot betaling van een dwangsom van € 1.442;

- veroordeelt verweerder tot betaling van een immateriële schadevergoeding aan

eiser tot een bedrag van € 1.500;

- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiseres tot een bedrag van € 786;

- gelast dat verweerder aan eiseres vergoedt het betaalde griffierecht, zijnde een

bedrag van € 47 (zaak met reg. nr. HAA 19/2957).