Rechtbank Noord-Holland, 05-08-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:5975, AWB - 18 _ 1044

1. Eiseres houdt zich bezig met handel in en reparatie van (elektrische) fietsen en bromfietsen en onderdelen en accessoires daarvoor. De bedrijfsactiviteiten van eiseres bestaan onder meer uit het importeren van rijwielen (niet gemonteerd) en onderdelen van rijwielen uit China en het assembleren van rijwielen. Daarnaast heeft eiseres rijwielzaken, die zijn gevestigd naast de stations van [plaats 1] en [plaats 2] . Sinds 2009 levert eiseres “OV-fietsen” aan de Nederlandse Spoorwegen (NS).

2. Op 9 juli 2014 heeft eiseres met de NS een contract afgesloten, waarbij 1950 nieuwe OV-fietsen worden geleverd. Uit het contract blijkt dat eiseres de exclusiviteit aan de NS verleent met betrekking tot de kleurstelling en het ontwerp van de OV-fiets. De rijwielen worden geleverd in de NS-kleuren blauw met geel en dragen op diverse onderdelen de logo’s van OV-fiets.nl en van de NS en zijn voorzien van ingegraveerde nummers. De logo’s en nummers worden al in China op de onderdelen aangebracht.

3. Op 9 (2x) en 25 september 2014 en op 30 januari 2015 heeft eiseres in totaal vier afzonderlijke aangiften voor het vrije verkeer gedaan van verschillende fietsonderdelen. Eiseres heeft de door haar aangegeven goederen steeds afzonderlijk omschreven en ingedeeld in de Gecombineerde Nomenclatuur (hierna: GN). Bij de twee aangiften van 9 september 2014 (met nummers: NL008450195 14 40019258 en NL008450195 14 40119258) is één factuur van 12 juli 2014 (met nummer: SLFC14F002) overgelegd. Deze factuur bevat 26 verschillende omschrijvingen van rijwielonderdelen. De onderdelen van de factuur zijn over de beide aangiften verdeeld. Bij de aangifte van 25 september 2014 is een factuur van 19 augustus 2014 (met nummer: SLFC14F003) overgelegd. Deze factuur bevat 3 verschillende omschrijvingen van rijwielonderdelen. Bij de aangifte van 30 januari 2015 is een factuur van 7 december overgelegd (met nummer: SLFC14F004) overgelegd. Deze factuur bevat 3 verschillende onderdelen voor fietsen.

4. Vaststaat dat alle rijwielonderdelen afkomstig zijn uit China en dat de leverancier de in China gevestigde onderneming [C] Ltd is.

5. Op 8 december 2016 heeft een controle na invoer plaatsgevonden op het adres van eiseres. Van deze controle is op 6 september 2017 een controlerapport opgemaakt.

6. Naar aanleiding van de controle heeft verweerder met betrekking tot de aangiften van 9 september 2014 (hierna: aangiften 1 en 2) het standpunt ingenomen dat de artikelen 1 (Spaken, 975 sets), 2 (Velgen, 3900 pcs) en 4 (Front Hub Safety Washer/ Voornaaf met veiligheidsring, 2000 pcs) wielen zijn in niet-gemonteerde staat en dat deze goederen op grond van indelingsregel 2a als incomplete wielen in GN-code 8714 9990 dienen te worden ingedeeld. Over deze goederen zijn dan antidumpingrechten verschuldigd. De onder artikel 5 aangegeven goederen (1950 sets stuuronderdelen) zijn volgens verweerder ten onrechte in GN-code 8714 99 90 aangegeven. Deze goederen dienen onder postonderverdeling 8714 99 10 te worden aangegeven, waardoor ook over deze goederen antidumpingrechten zijn verschuldigd.

7. Voorts heeft verweerder ten aanzien van de aangiften van 25 september 2014 (hierna: aangifte 3) en 30 januari 2015 (hierna: aangifte 4) het standpunt ingenomen dat de aangegeven frames en vorken in GN-code 8714 9130 ingedeeld hadden moeten worden, maar dat dit verder geen financiële gevolgen heeft. Tenslotte heeft verweerder het standpunt ingenomen dat de goederen van de vier aangiften moeten worden samengevoegd en met toepassing van indelingsregel 2a moeten worden ingedeeld als incomplete niet-gemonteerde rijwielen van GN-code 8712 0030, waarover een douanerecht van 14% en een antidumpingrecht van 48,5% verschuldigd is.

8. In geschil is of de utb terecht is uitgereikt. Meer specifiek is tussen partijen in geschil of de door eiseres ingevoerde goederen op grond van indelingsregel 2a als incomplete rijwielen in de GN moeten worden ingedeeld.

9. Eiseres stelt dat de utb ten onrechte is uitgereikt. Zij voert daartoe aan dat verweerder ten onrechte de vier aangiften heeft samengevoegd en vervolgens heeft geconcludeerd dat eiseres incomplete rijwielen heeft ingevoerd. De vaststelling of door eiseres incomplete rijwielen voor het vrije verkeer zijn aangegeven moet per aangifte geschieden. Het is verboden om afzonderlijk ingediende aangiften voor het vrije verkeer samen te voegen.

10. Verweerder stelt dat de utb terecht is uitgereikt, omdat de aangegeven goederen met toepassing van indelingsregel 2a in de GN ingedeeld dienen te worden als rijwielen. Voor de indeling van de rijwielen is de wijze van aangeven van de goederen niet bepalend. Verweerder beroept zich hierbij op het VAD-arrest. Alhoewel dit arrest, waarin het HvJ aanleiding heeft gezien om afzonderlijk aangegeven goederen in samenhang te bezien, betrekking heeft op indelingsregel 3b is deze beslissing ook toe te passen bij indelingsregel 2a. Een andere uitleg zou importeurs in feite de mogelijkheid bieden om door middel van een relatief eenvoudige ingreep er voor te zorgen dat deze goederen als één geheel of juist – zoals in het onderhavige geval – afzonderlijk worden ingedeeld, afhankelijk van wat voor hen het gunstigst is.

Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

11. Voor het overige verwijst de rechtbank naar de gedingstukken.

12. Voor de indeling zijn wettelijk bepalend de bewoordingen van de posten en de postonderverdelingen, de aantekeningen op de afdelingen en op de hoofdstukken en de algemene indelingsregels. Het is vaste jurisprudentie van het HvJ, dat in het belang van de rechtszekerheid en van een gemakkelijke controle, het beslissende criterium voor de tariefindeling van goederen in het algemeen moet worden gezocht in hun objectieve kenmerken en eigenschappen, zoals deze in de tekst van de GN-posten en in de aantekeningen op de afdelingen en de hoofdstukken zijn omschreven. Hierbij vormen de GS- en de GN-toelichtingen nuttige aanwijzingen voor de tariefindeling, ook al zijn deze toelichtingen slechts uitleggingen en rechtens niet bindend (zie onder meer HvJ 26 april 2017, C-51/16 (Stryker EMEA Supply Chain Services BV), r.o. 39 en 45).

13. Partijen zijn het erover eens dat de twee aangiften van 9 september 2014 bij elkaar horen.

14. Bij het samenvoegen van de vier aangiften heeft verweerder aansluiting gezocht bij de door eiseres van de NS verkregen opdracht voor het leveren van 1950 OV-fietsen. Vervolgens heeft verweerder geprobeerd om de verschillende door eiseres ingevoerde onderdelen in chronologische volgorde onder deze opdracht te brengen. Gelet op de concrete situatie, waarbij de hoeveelheden van de verschillende fietsonderdelen niet met elkaar in verhouding zijn en op het tijdsverloop tussen de verschillende aangiften die door verweerder zijn gebruikt voor haar onderbouwing dat complete fietsen zijn ingevoerd en gelet op de omstandigheid dat verweerder onvoldoende heeft onderbouwd op grond van welke objectieve factoren duidelijk blijkt dat de verschillende fietsonderdelen bij elkaar horen en bestemd zijn om als complete fietsen te worden verkocht, is de rechtbank van oordeel dat de samenvoeging van de vier aangiften in deze zaak niet is gerechtvaardigd.

15. In zijn arrest van 19 november 2004 heeft de Hoge Raad als uitgangspunt genomen, dat iedere aangifte voor het vrije verkeer in beginsel op zichzelf staat en dat het CDW en de GN niet voorzien in de mogelijkheid tot het samenvoegen van aangiften van verschillende afzonderlijk verpakte, aangeboden en aangegeven goederen. De rechtbank ziet in het VAD-arrest geen aanleiding om af te wijken van dit uitgangspunt, reeds vanwege het feit dat het VAD-arrest ziet op de toepassing van indelingsregel 3b voor het indelen van stellen of assortimenten. Bovendien oordeelde het HvJ in het VAD-arrest over verschillende goederen die tegelijkertijd ter inklaring werden aangeboden. In dat opzicht wijkt het HvJ niet af van het oordeel in zijn arrest van 16 juni 1994 (nr. C-35/93, Develop Dr. Eisbein & Co GmbH), dat indelingsregel 2a zodanig moet worden uitgelegd, dat

16. Uitgaande van de onderdelen zoals zij bij de verschillende aangiften voor het vrije verkeer zijn aangegeven, oordeelt de rechtbank als volgt. Aangiften 1 en 2 omvatten gezamenlijk spaken, velgen, kettingen, sturen, schroeven, bouten en moeren, washers, zadelpennen, bagagedragers, sets van frames en vorken en losse vorken. De rechtbank ziet onvoldoende samenhang tussen de verschillende onderdelen om te oordelen dat sprake zou kunnen zijn van incomplete rijwielen. Zo komt de hoeveelheid spaken overeen met 1.950 wielen, terwijl de hoeveelheid velgen overeenkomt met 3.900 wielen, zitten er 3.950 zadelpennen bij maar slechts 1.950 sturen. Verder zitten er 94 sets van frames en vorken in de twee aangiften en 100 losse vorken. Voor het uit de totale hoeveelheid onderdelen selecteren van een minimumaantal incomplete rijwielen (uitgaande van 94 sets van frames en vorken) bestaat naar het oordeel van de rechtbank geen rechtsgrond.

17. Aangifte 3 en aangifte 4 omvatten frames, vorken, spatborden en standaards. Deze onderdelen omvatten niet alle essentiële kenmerken van rijwielen; de rechtbank verwijst naar uitvoeringsverordening (EU) nr. 104/2012.

18. Met betrekking tot de subsidiaire standpunten van verweerder oordeelt de rechtbank als volgt. De spaken en de velgen die in aangiften 1 en 2 zijn opgenomen kunnen niet worden aangemerkt als wielen in incomplete staat. Met eiseres is de rechtbank van oordeel dat de naaf (de as) een zodanig essentieel onderdeel van het wiel is, dat bij het ontbreken daarvan geen sprake is van een incompleet wiel in de zin van indelingsregel 2a.

Hoewel in de betreffende aangifte voor het vrije verkeer ‘fietsnaven’ zijn beschreven, heeft eiseres naar het oordeel van de rechtbank voldoende aannemelijk gemaakt dat het daar gaat om de ‘front hub safety washers’ en de ‘rear hub washers’ van de bij de aangifte behorende factuur. Ter zitting heeft eiseres exemplaren van deze goederen, zijnde veiligheidsringen, getoond.

19. Tijdens de mondelinge behandeling heeft eiseres erkend dat zij over de onder artikel 5 van aangifte 1 aangegeven sturen, stuurpennen en stuurhandvatten € 3.727,73 aan antidumpingrechten verschuldigd is. Verweerder heeft deze terecht in rekening gebracht.

20. Verweerder heeft terecht gesteld dat de in aangifte 3 en 4 opgenomen vorken ingedeeld moeten worden in GN-code 8714 9130. Nu deze aanpassing in de indeling voor eiseres geen financiële gevolgen heeft, zal over dit onderwerp niet worden beslist.

21. Deze zaak geeft de rechtbank geen aanleiding om prejudiciële vragen te stellen aan de Hoge Raad of het HvJ. De eventuele lijn in de jurisprudentie over de toelaatbaarheid van het samenvoegen van aangiften is niet zo ruim als door verweerder wordt gesteld. De enkele aanwezigheid van een overeenkomst of verkregen opdracht op basis waarvan onderdelen worden ingekocht is onvoldoende om verschillende aangiften samen te voegen.

22. Gelet op het hiervoor overwogene dient het beroep gegrond te worden verklaard.

De utb dient te worden verminderd tot het bedrag dat voor de sturen, de stuurpennen en stuurhandvatten aan antidumpingrechten is verschuldigd.

23. De rechtszekerheid als algemeen aanvaard rechtsbeginsel brengt mee dat

24. De in aanmerking te nemen termijn begint als regel te lopen op het moment waarop verweerder het bezwaarschrift ontvangt. De termijn eindigt op het moment waarop de rechtbank uitspraak doet. In het onderhavige geval is het bezwaarschrift op 21 september 2017 door verweerder ontvangen. Op 28 februari 2018 heeft verweerder uitspraak op bezwaar gedaan. Het hiertegen ingestelde beroep is door de rechtbank ontvangen op 14 maart 2018 Op 15 juli 2020 doet de rechtbank uitspraak. Van bijzondere omstandigheden die aanleiding kunnen zijn voor de verlenging van de redelijke termijn is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake.

25. Bij overschrijding van de redelijke termijn dient voor de schadevergoeding als

26. In gevallen waarin de bezwaar- en de beroepsfase tezamen zo lang hebben geduurd dat de redelijke termijn is overschreden, dient de rechter met het oog op toekenning van een vergoeding voor immateriële schade vanwege dat tijdsverloop te beoordelen op welke wijze de termijnoverschrijding moet worden toegerekend aan de bezwaar- en aan de beroepsfase. Daardoor wordt immers bepaald in hoeverre de immateriële schade is toe te rekenen aan het bestuursorgaan onderscheidenlijk de rechtbank. Bij deze toerekening heeft als regel te gelden dat de bezwaarfase onredelijk lang heeft geduurd voor zover de duur daarvan een half jaar overschrijdt, en de beroepsfase voor zover zij meer dan anderhalf jaar in beslag neemt.

27. Gelet op het hiervoor overwogene is de redelijke termijn aangevangen op 21 september 2017 en geëindigd op 15 juli 2020. Dit is een tijdsverloop van (afgerond) 2 jaren en 10 maanden (34 maanden). De redelijke termijn van twee jaar is met 10 maanden overschreden. Daarmee correspondeert een vergoeding van immateriële schade

van € 1.000. Dit tijdsverloop dient volledig te worden toegerekend aan de beroepsfase en de Staat (in casu de minister van Justitie en Veiligheid) dient daarom een schadevergoeding te betalen.

28. Gelijktijdig met deze zaak zijn de beroepszaken HAA 18/1043 en HAA 18/1045 behandeld. Vanwege de samenhang tussen de zaken en gelet op het feit dat de rechtbank in de zaak HAA 18/1043 een schadevergoeding heeft toegekend, zal de rechtbank met toepassing van het arrest van de Hoge Raad van 19 februari 2016 (ECLI:NL:HR:2016:252, r.o. 3.10.2) voor de onderhavige zaak geen schadevergoeding vaststellen.

29. Nu het beroep gegrond zal worden verklaard, is er aanleiding verweerder op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht te veroordelen in de proceskosten van eiseres. Bij deze proceskostenveroordeling zal ook rekening worden gehouden met de samenhang met de gelijktijdig en gezamenlijk behandelde zaken HAA 18/1043 en HAA 18/1045.

30. Het verzoek van eiseres om verweerder te veroordelen in de werkelijke proceskosten zal worden afgewezen. Naar het oordeel van de rechtbank is er tussen partijen een normale discussie ontstaan over de toelaatbaarheid van de samenvoeging van verschillende aangiften en in deze discussie is eiseres niet onredelijk behandeld.

31. De rechtbank vindt aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten die eiseres in verband met de behandeling van de bezwaren en de beroepen redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 2.883 (3 punten voor het indienen van de bezwaarschriften met een waarde van € 261 per punt; 3 punten voor het indienen van de beroepschriften en 1 punt voor het verschijnen ter zitting bij de gezamenlijke behandeling van de beroepschriften met een waarde van € 525 per punt en een wegingsfactor 1). Gelet op de samenhang met de tegelijkertijd ter zitting behandelde zaken kent de rechtbank een derde van deze vergoeding in deze zaak aan eiseres toe, zijnde € 961.

Nu aan eiseres voor deze zaak geen griffierecht in rekening is gebracht, bestaat er geen aanleiding om verweerder op te dragen deze te vergoeden.