Rechtbank Noord-Holland, 10-08-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:7474, AWB - 18 _ 5440

10. Eiser heeft een aftrek opgevoerd van € 25 wegens vervoerskosten in verband met bezoeken aan zijn huisarts, tandarts en medisch specialisten. Volgens eiser is dit een heel redelijk bedrag.

11. Verweerder heeft de vervoerskosten niet in aftrek toegelaten omdat sprake is van een stelpost. Eiser heeft volgens verweerder niet aannemelijk gemaakt dat deze kosten daadwerkelijk zijn gemaakt.

12. Op grond van artikel 6.17, eerste lid, aanhef en onder b, van de Wet inkomstenbelasting 2001 (tekst 2014; Wet IB 2001) zijn uitgaven voor specifieke zorgkosten onder meer de uitgaven van vervoer van een zieke of invalide voor het ondergaan van een medische behandeling. De bewijslast ter zake van zulke kosten drukt op eiser. Omdat eiser geen bewijsstukken heeft overgelegd ter onderbouwing van zijn stelling, is de rechtbank van oordeel dat eiser niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij de gestelde kosten heeft gemaakt.

13. Eiser heeft forfaitair bepaalde kosten ter zake van extra kleding en beddengoed in aftrek gebracht. Hij heeft ter onderbouwing van deze kosten verklaringen van de huisarts overgelegd.

14. Verweerder stelt zich op het standpunt dat voor de geclaimde aftrek geen plaats is. De verklaring van [C] is ongedateerd. Geen van de in bezwaar overgelegde verklaringen vermeldt in welk jaar eiser en zijn echtgenote aan incontinentie leden. Verweerder heeft voorafgaand aan de zitting contact gezocht met de huisarts. Die heeft verklaard pas in 2017 in de praktijk te zijn gaan werken en dat uit de overdracht niets is gebleken over incontinentie.

15. Op grond van artikel 6.17, eerste lid, aanhef en letter g, van de Wet IB 2001 zijn uitgaven voor specifieke zorgkosten onder meer de uitgaven die wegens ziekte of invaliditeit zijn gedaan voor extra kleding en beddengoed alsmede daarmee samenhangende extra uitgaven, volgens bij ministeriële regeling te stellen regels. Artikel 38, eerste lid, van de Uitvoeringsregeling inkomstenbelasting 2001 (tekst 2014) luidt als volgt:

16. De rechtbank acht niet aannemelijk dat eiser en/of zijn echtgenote in het jaar 2014 leden aan een ziekte gepaard gaande met incontinentie/onbedoeld vochtverlies. De rechtbank overweegt daartoe dat de verklaring van [C] ongedateerd is en niet aanduidt in welke periode eiser aan de genoemde aandoeningen leed. Voorts stelt de rechtbank vast dat [E] pas sinds 2017 de huisarts is van eiser en zijn echtgenote. De rechtbank heeft geen reden te twijfelen aan de verklaring van [E] dat hem uit de overdracht van de vorige huisarts van het echtpaar niets is gebleken over incontinentie, bloedverlies en aambeien. Daaruit volgt dat zo [E] al een verklaring af heeft willen leggen over het bestaan van deze aandoeningen in de periode voorafgaand aan de overdracht, die in het beste geval slechts een weergave vormt van door eiser en zijn echtgenote verstrekte informatie, zonder dat deze huisarts daarnaar eigen onderzoek heeft verricht. Dat is naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende om vast te stellen dat eiser en zijn echtgenote in het jaar 2014 leden aan ziekte of invaliditeit die hen redelijkerwijs ertoe kon nopen uitgaven voor extra kleding en beddengoed te doen. Dat betekent dat verweerder deze aftrekpost ten aanzien van zowel eiser als diens echtgenote terecht heeft geweigerd.

17. De gemachtigde van eiser heeft zich ter zitting nog erover beklaagd dat de vragen die verweerder aan [E] heeft gesteld, hem in een kwaad daglicht stellen, suggestief zijn en daarom te ver gaan. De rechtbank ziet geen aanleiding om aan deze stelling enig rechtsgevolg te verbinden. Het staat verweerder ook tijdens de beroepsfase vrij om, indien eiser een voor de zaak mogelijk van belang van zijnde verklaring overlegt, de persoon op wiens naam de verklaring is gesteld daarover nadere vragen te stellen. De rechtbank ziet in de onderhavige vraagstelling van verweerder ook geen onbehoorlijk handelen. Indien verweerder een redelijk vermoeden koestert dat aan een verklaring na ondertekening tekst is toegevoegd, is niets erop tegen dat hij dit vermoeden verifieert.

18. Eiser heeft betoogd dat de navorderingsaanslag niet in stand kan blijven. De reden daarvoor is volgens eiser dat het bedrag van de na te vorderen belasting in bezwaar is verminderd tot een bedrag lager dan € 450. Het bedrag van de na te vorderen belasting is dus lager dan de bovengrens die verweerder hanteert bij het opleggen van een navorderingsaanslag, zodat de navorderingsaanslag is opgelegd in strijd met het eigen correctiebeleid.

19. Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat het correctiebeleid wordt toegepast op het moment dat de navorderingsaanslag wordt opgelegd. Daarom doet een eventuele vermindering van de navorderingsaanslag in bezwaar voor de toepassing van het correctiebeleid niet ter zake, aldus verweerder. Bovendien vormde ook de hoogte van de inkomenscorrectie (€ 2.107) op zichzelf voldoende aanleiding om oplegging van de navorderingsaanslag niet achterwege te laten, aldus verweerder.

20. De rechtbank overweegt over dit geschilpunt als volgt. Het door verweerder gehanteerde correctiebeleid van 30 maart 2011, versie 2.1, luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

21. Het Gerechtshof Amsterdam heeft in zijn uitspraak van 28 mei 2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:1409, r.o. 5.3.1.2 het volgende overwogen met betrekking tot dit correctiebeleid:

22. Eiser betoogt op zichzelf terecht dat de navorderingsaanslag in het onderhavige geval na de vermindering in bezwaar de grens van € 450 niet langer overschrijdt. Dat brengt naar het oordeel van de rechtbank echter niet mee dat de navorderingsaanslag dient te worden vernietigd. De inkomenscorrectie bedroeg na de uitspraak op bezwaar immers nog steeds € 13.802 -/- € 11.695 = € 2.107, en dus ruimschoots meer dan de in het correctiebeleid gehanteerde ondergrens van € 1.000.

23. Eiser betoogt dat hem ten onrechte een proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase is onthouden, omdat de aanslagregelend ambtenaar had verzuimd op de in aftrek toegelaten specifieke zorgkosten de verhogingsfactor van artikel 6.19 van de Wet IB 2001 toe te passen.

24. Verweerder stelt zich op het standpunt dat hij voor de bezwaarfase geen proceskostenvergoeding is verschuldigd, omdat geen sprake is van een onrechtmatigheid die aan hem is te wijten. Het oorspronkelijke besluit is namelijk herzien op grond van gegevens die eiser pas in de bezwaarfase heeft verstrekt.

25. Artikel 7:15, tweede lid, van de Awb schrijft voor dat de kosten, die de belanghebbende in verband met de behandeling van het bezwaar redelijkerwijs heeft moeten maken, door het bestuursorgaan uitsluitend worden vergoed op verzoek van de belanghebbende voorzover het bestreden besluit wordt herroepen wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid.

26. In het onderhavige geval heeft verweerder bij het vaststellen van de navorderingsaanslag het bedrag aan specifieke zorgkosten dat in aftrek kon komen bepaald op € 600. Dit bedrag bestaat uit € 1.050 aan kosten ter zake van diëten voor hypertensie (€ 100), COPD (€ 850) en hypercholesterolemie (€ 100), verminderd met de forfaitaire drempel van € 450. Bij de vaststelling van de navorderingsaanslag heeft verweerder kennelijk verzuimd de verhogingsfactor van artikel 6.19, eerste lid, aanhef en letter a, van de Wet IB 2001 toe te passen. In de uitspraak op bezwaar heeft verweerder dat wel gedaan. Hij heeft daarin de in aftrek toegelaten dieetkosten verhoogd tot € 1.250 en voorts € 615 in aftrek toegelaten voor een hulpmiddel. Op de som van € 1.865 is vervolgens de verhogingsfactor toegepast en de forfaitaire drempel van € 504 in mindering gebracht, zodat het aftrekbare bedrag uiteindelijk € 3.469 bedroeg. De vermindering van de navorderingsaanslag in de uitspraak op bezwaar is dus mede het gevolg van de omstandigheid dat verweerder bij het vaststellen van de navorderingsaanslag heeft nagelaten toepassing te geven aan artikel 6.19, eerste lid, aanhef en letter a, van de Wet IB 2001. Verweerder heeft dit ter zitting ook erkend. Er is daarom naar het oordeel van de rechtbank sprake van een aan verweerder te wijten onrechtmatigheid als bedoeld in artikel 7:15, tweede lid, van de Awb, zodat vergoeding van de door eiser in bezwaar gemaakte proceskosten in beginsel aangewezen is.

27. Verweerder heeft ter zitting verder betoogd dat de onderhavige zaak in de bezwaarfase samenhing met de procedure van eiser over het jaar 2013 met zaaknummer HAA 19/863, waarin de rechtbank uitspraak heeft gedaan op 28 januari 2020. Omdat voor dat jaar reeds een proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase is toegekend, kan dat in de onderhavige procedure volgens verweerder achterwege blijven.

28. Eiser heeft deze stelling bestreden. Het is volgens hem verweerder die bewust ervoor heeft gekozen om de uitspraken op bezwaar uit elkaar te trekken, waardoor hij steeds opnieuw in beroep moet gaan. Indien verweerder de uitspraken op bezwaar gelijktijdig had gedaan, dan kon eiser zich vinden in de stelling van verweerder. Echter, door het handelen van verweerder is volgens eiser niet langer sprake van samenhang.

29. Wat betreft de samenhang van de zaken in bezwaar verschillen partijen uitsluitend van mening over de vraag of de zaken gelijktijdig of nagenoeg gelijktijdig zijn behandeld in de zin van artikel 3, tweede lid, van het Besluit proceskosten bestuursrecht. Uit het arrest van de Hoge Raad van 17 maart 2017, ECLI:NL:HR:2017:439, r.o. 2.3.4 volgt dat een gelijktijdige behandeling of nagenoeg gelijktijdige behandeling van zaken op een hoorzitting van het bestuursorgaan deze zaken in de bezwaarfase tot samenhangende zaken maakt. Zoals verweerder terecht betoogt, is de onderhavige zaak op de hoorzitting van 30 maart 2018 gezamenlijk behandeld met de zaak van eiser over het jaar 2013. Dat de uitspraken op bezwaar in de beide zaken niet op dezelfde datum zijn gedaan doet daaraan blijkens het zojuist genoemde arrest van de Hoge Raad niet af.

30. Het voorgaande brengt mee dat aan eiser in de onderhavige zaak niet een proceskostenvergoeding toekomt voor de bezwaarfase.

31. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

32. Eiser heeft verzocht om vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn.

33. Bij de beoordeling van de vraag of de redelijke termijn is overschreden moet worden aangesloten bij de uitgangspunten als neergelegd in het arrest van de Hoge Raad van 22 april 2005, ECLI:NL:HR:2005:AO9006. Voor een uitspraak in eerste aanleg heeft te gelden dat deze niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien de rechtbank niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen uitspraak doet, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. De termijn vangt als regel aan op het moment waarop verweerder het bezwaarschrift ontvangt. Indien de redelijke termijn is overschreden, dient als uitgangspunt voor de schadevergoeding een tarief te worden gehanteerd van € 500 per half jaar dat die termijn is overschreden, waarbij ter bepaling van de totale vergoeding de geconstateerde overschrijding naar boven wordt afgerond. Op grond van de arresten van de Hoge Raad van 22 maart 2013, ECLI:NL:HR:2013:BX6666 en van 9 augustus 2013, ECLI:NL:HR:2013:199 is een termijn van zes maanden voor de behandeling van een bezwaar redelijk en voor de behandeling van een beroep een termijn van anderhalf jaar. De rechtbank zal de toerekening van de overschrijding van de redelijke termijn bepalen met inachtneming van het overzichtsarrest van de Hoge Raad van 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252.

34. De berechting van deze zaak is aangevangen met de ontvangst van het bezwaarschrift door verweerder op 17 oktober 2017 en geëindigd met de uitspraak van de rechtbank op 5 augustus 2020. De voor de procedure in eerste aanleg in aanmerking te nemen termijn bedraagt derhalve afgerond vierendertig maanden.

35. Verweerder heeft betoogd dat op de in aanmerking te nemen termijn een periode van 72 dagen in mindering dient te worden gebracht, omdat de uitspraak op bezwaar met instemming van de gemachtigde van eiser is aangehouden in afwachting van een uitspraak van de rechtbank inzake de aanslag ib/pvv voor het jaar 2015. De gemachtigde van eiser heeft ter zitting betwist dat hij hiermee heeft ingestemd. Volgens hem was slechts sprake van een mededeling van verweerder dat de uitspraak zou worden aangehouden. Het proces-verbaal waarin de instemming van de gemachtigde volgens verweerder is vastgelegd is door verweerder niet in deze procedure ingebracht en behoort niet tot de stukken van het geding. Daardoor is, mede gelet op de gemotiveerde betwisting door (de gemachtigde van) eiser, naar het oordeel van de rechtbank niet aannemelijk geworden dat de gemachtigde heeft ingestemd met het aanhouden van de uitspraak op bezwaar. De in aanmerking te nemen termijn bedraagt derhalve, zoals hiervoor overwogen, afgerond vierendertig maanden.

36. Van bijzondere omstandigheden die een langere termijn dan twee jaar rechtvaardigen, is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake. De redelijke termijn is daarom overschreden met afgerond tien maanden. Daarmee correspondeert een vergoeding van immateriële schade van € 1.000.

37. Van de overschrijding met afgerond tien maanden is een periode van afgerond zeven maanden toe te rekenen aan de bezwaarfase, die is voltooid toen verweerder met dagtekening 26 oktober 2018 uitspraak op bezwaar deed. Het restant van drie maanden wordt toegerekend aan de beroepsfase. Verweerder dient daarom in beginsel 7/10 deel van € 1.000 te betalen (€ 700) en de Staat (de Minister van Justitie en Veiligheid) 3/10 deel (€ 300).

38. Hiervoor is echter geoordeeld dat de onderhavige zaak in bezwaar gelijktijdig is behandeld met de zaak van eiser voor het jaar 2013. In dat geval dient te worden beoordeeld of de beide zaken in hoofdzaak betrekking hebben op hetzelfde onderwerp. Indien aan die voorwaarde is voldaan, wordt voor de bezwaarfase slechts eenmaal het tarief van € 500 per halfjaar gehanteerd (zie het arrest van de Hoge Raad van 21 maart 2014, ECLI:NL:HR:2014:540, r.o. 2.5.2). Hiervoor is vastgesteld dat de werkzaamheden van eisers gemachtigde in elk van de zaken nagenoeg identiek konden zijn. De rechtbank leidt daaruit af dat de beide zaken in hoofdzaak betrekking hebben op hetzelfde onderwerp. De rechtbank maakt verder uit het arrest van 21 maart 2014 op dat indien de termijnen die gemoeid zijn geweest met de behandeling van de bezwaren in twee samenhangende zaken niet samenvallen, uit moet worden gegaan van de langste termijn. In de uitspraak van de rechtbank in de zaak met nummer HAA 19/863 is verweerder veroordeeld tot vergoeding van een bedrag van € 500 aan immateriële schade van eiser wegens overschrijding van de redelijke termijn met afgerond één maand. De rechtbank zal dat bedrag in mindering brengen op het thans door verweerder verschuldigde bedrag, zodat verweerder per saldo een bedrag van € 700 -/- € 500 = € 200 verschuldigd is.

39. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, zal de rechtbank verweerder veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 200 en zal zij de Minister van Justitie en Veiligheid veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 300.

40. Naar het oordeel van de rechtbank bestaat in deze zaak aanleiding voor een proceskostenveroordeling. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 525 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 525 en een wegingsfactor 0,5 nu de proceskostenvergoeding uitsluitend wordt toegekend vanwege de immateriële schadevergoeding, vgl. het arrest van de Hoge Raad van 20 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:660, r.o. 2.3.2).

41. Op grond van het arrest van de Hoge Raad van 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252, r.o. 3.14.2 zal de vergoeding van dit bedrag deels moeten plaatsvinden door verweerder en deels door de Minister van Justitie en Veiligheid, waarbij om redenen van eenvoud en uitvoerbaarheid dient te worden uitgegaan van een verdeling waarbij ieder van hen de helft betaalt. Hetzelfde heeft te gelden voor de vergoeding van het griffierecht.

42. Verweerder heeft ten slotte nog betoogd dat deze zaak ook in de beroepsfase samenhangt met de zaak van eiser over het jaar 2013. Voor wat betreft de beroepsfase stuit deze stelling echter af op de voorwaarde van een (nagenoeg) gelijktijdige behandeling. In de zaak met nummer HAA 19/863 heeft de zitting bij de rechtbank plaatsgevonden op 10 december 2019. Tussen de zittingen in beide zaken is dus meer dan een half jaar verlopen.