Rechtbank Noord-Nederland, 26-06-2014, ECLI:NL:RBNNE:2014:3161, AWB LEE-13_1206

De rechtbank neemt de volgende, door partijen niet betwiste, feiten als vaststaand aan.

In geschil is allereerst of het verzoek van eiseres om toepassing van het tonnageregime tijdig is gedaan. In het geval het antwoord daarop bevestigend is, is in geschil of het tonnageregime van toepassing is vanaf 1 januari 2010, hetgeen eiseres bepleit, of vanaf 2 maart 2010, hetgeen verweerder bepleit.

b. (…);

c. de winst behaald met de werkzaamheden die direct samenhangen met de in onderdeel a en b bedoelde exploitatie van een schip.”

Tussen partijen is niet in geschil dat de in 1.1 opgesomde schepen, zeeschepen zijn in de zin van artikel 3.22, eerste lid, van de Wet IB 2001. Eveneens staat vast dat het eerste schip waarin eiseres heeft deelgenomen, de MS [A], op 2 maart 2010 in de vaart is genomen.

De rechtbank zal eerst oordelen over de vraag of het verzoek om toepassing van het tonnageregime tijdig is gedaan. Eiseres stelt dat zij het verzoek tijdig heeft ingediend, omdat zij pas winst uit zeescheepvaart is gaan genieten vanaf het moment van de in de vaartneming van de MS [A] op 2 maart 2010.

Verweerder stelt zich daarentegen op het standpunt dat het verzoek van eiseres te laat is ingediend. Volgens verweerder heeft eiseres al in 2009 winst uit zeescheepvaart genoten. Verweerder verwijst daarvoor naar de door eiseres in 2009 toegepaste willekeurige afschrijving en de door eiseres in 2009 ten laste van de exploitatierekening gebrachte kosten (zie 1.4.). Verweerder heeft ter zitting toegelicht dat deze kosten naar zijn mening zien op de exploitatie van het schip en daarom deel uitmaken van winst uit zeescheepvaart.

Uit artikel 3.22, tweede lid, van de Wet IB 2001 volgt dat het verzoek, als bedoeld in het eerste lid van dat artikel, wordt gedaan in het eerste jaar waarin de belastingplichtige uit de desbetreffende onderneming winst uit zeescheepvaart geniet, dan wel in het tiende jaar of een veelvoud daarvan nadien.

Naar het oordeel van de rechtbank dient voor het antwoord op de vraag in welk jaar een onderneming winst uit zeescheepvaart is gaan genieten, te worden aangeknoopt bij het jaar waarin één of meer schepen van die onderneming daadwerkelijk voor één van de artikel 3.22, vierde lid, aanhef en onderdeel a, van de Wet IB 2001 vermelde bestemmingen wordt of worden geëxploiteerd. In het onderhavige geval dient naar het oordeel van de rechtbank in beginsel te worden aangesloten bij de daadwerkelijke exploitatie van de MS [A] op 2 maart 2010.

Desalniettemin sluit de rechtbank niet uit dat er voorafgaand aan de in de vaartneming kosten kunnen zijn gemaakt die zozeer samenhangen met de daadwerkelijk exploitatie van dat schip dat ze daaraan zouden moeten worden toegerekend (bijvoorbeeld bemanningskosten). De rechtbank sluit dus ook niet uit dat de daadwerkelijke exploitatie kan aanvangen voor dat het betreffende schip in de vaart wordt genomen. In dit geval is daarvan echter geen sprake. Naar het oordeel van de rechtbank is echter niet aannemelijk geworden dat de kosten zoals opgenomen in het overzicht waarnaar verweerder verwijst (zie 1.4) kosten zijn die naar hun aard betrekking hebben op, dan wel rechtstreeks samenhangen met de daadwerkelijke exploitatie van het schip.

Voor wat betreft de door eiseres in 2009 toegepaste willekeurige afschrijving is de rechtbank van oordeel dat die geen verband houdt met daadwerkelijke technische of economische slijtage. De tijdelijke willekeurige afschrijving is bedoeld als fiscale stimuleringsmaatregel op grond waarvan het mogelijk is reeds op het moment dat de verplichtingen worden aangegaan of de voortbrengingskosten worden gemaakt – aldus vóór de daadwerkelijke ingebruikneming – af te schrijven op een bedrijfsmiddel in het belang van de bevordering van de economische ontwikkeling. Van technische of economische slijtage is in het onderhavige geval niet gebleken en dit ligt ook niet voor de hand, nu het schip in 2009 in aanbouw was en eerst in 2010 in de vaart is genomen. Gelet op het voorgaande is de rechtbank dan ook van oordeel dat de in 2009 genoten willekeurige afschrijving geen last is die rechtstreeks verband houdt met de daadwerkelijke exploitatie van het schip en derhalve geen (negatieve) winst uit zeescheepvaart vormt.

Op grond van het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat niet aannemelijk is geworden dat in 2009 sprake was van winst uit zeescheepvaart als bedoeld in artikel 3.22, tweede en vierde lid, van de Wet IB 2001. De rechtbank is dan ook van oordeel dat eiseres pas in het jaar 2010 winst uit zeescheepvaart is gaan genieten. Het verzoek van eiseres bij brief van 27 december 2010 om toepassing van het tonnageregime is daarmee ingediend in het eerste jaar waarin zij winst uit zeescheepvaart geniet en is dus tijdig.

Nu sprake is van een tijdig verzoek, komt de rechtbank toe aan het tweede geschilpunt, te weten vanaf welk moment het tonnageregime van toepassing is. Eiseres stelt zich op het standpunt dat het tonnageregime vanaf 2 maart 2010 van toepassing is omdat de MS [A] op die datum in de vaart is genomen. Eiseres verwijst naar de uitspraak van de rechtbank Leeuwarden van 13 januari 2011 (nr. 06/2761, ECLI:NL:RBLEE:2011:BP1967) waaruit eiseres afleidt dat niets er aan in de weg staat het tonnageregime in te laten gaan op een datum, anders dan op 1 januari van een bepaald jaar. Eiseres doelt voornamelijk op hetgeen in die uitspraak bij 1.6 onder de feiten is vermeld:

Verweerder stelt zich daarentegen op het standpunt dat uit de letterlijke tekst van artikel 3.22, derde lid, van de Wet IB 2001 volgt dat bij inwilliging van een verzoek daartoe het tonnageregime ingaat met ingang van het jaar waarin het verzoek is gedaan. Voor natuurlijke personen wordt hier het kalenderjaar en voor rechtspersonen het boekjaar bedoeld, aldus verweerder.

In dit verband heeft de Staatssecretaris van Financiën bij de behandeling van het Belastingplan 2005 over het begrip ‘jaar’ het volgende opgemerkt:

De rechtbank is van oordeel dat de letterlijke tekst van artikel 3.22, derde lid, van de Wet IB 2001, in samenhang met de parlementaire toelichting op dit artikel (zie 15.) en de parlementaire toelichting op artikel 8c van de Wet IB 1964 (voorloper van artikel 3.22 van de Wet IB 2001) geen ander oordeel toelaten dan dat het tonnageregime dient te worden toegepast met ingang van het desbetreffende jaar, aldus per 1 januari van het desbetreffende jaar, in dit geval 2010. Eiseres heeft in dit verband onvoldoende feiten en omstandigheden aangevoerd die een andersluidend oordeel van de rechtbank kunnen rechtvaardigen. Anders dan eiseres leidt de rechtbank uit de feitenvaststelling in de uitspraak van de rechtbank Leeuwarden (zie 14.) niet af dat de ingangsdatum van het tonnageregime in kan gaan op een ander moment dan op 1 januari van een betreffend jaar.

De rechtbank overweegt – wellicht ten overvloede – dat de periode waarin daadwerkelijk winst uit zeescheepvaart wordt genoten niet hoeft samen te vallen met de periode waarover het tonnageregime dient te worden toegepast (zie ook artikel 4 van de Regeling forfaitaire winstvaststelling zeescheepvaart 2001). Dat het tonnageregime reeds ingaat op 1 januari 2010 terwijl de daadwerkelijke exploitatie aanvangt op 2 maart 2010, leidt er toe dat gedurende het gehele jaar 2010 de winst uit zeescheepvaart wordt bepaald aan de hand van het tonnage van de schepen waarmee die winst wordt behaald, in afwijking van de ‘normale’ winstbepalingsregels (artikelen 3.8 tot en met 3.20, 3.25 tot en met 3.65 en 3.79 van de Wet IB 2001). art. 3.22, vierdevijfde lid

Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat eiseres met de exploitatie van de MS [A] in het jaar 2010 winst uit zeescheepvaart is gaan genieten als bedoeld in artikel 3.22, tweede lid, van de Wet IB 2001 en dat de winst van eiseres met ingang van 1 januari 2010 dient te worden bepaald aan de hand van de tonnage van schepen waarmee eiseres door de exploitatie van die schepen winst uit zeescheepvaart is gaan genieten. Het beroep is dan ook gegrond. De rechtbank zal de uitspraak van verweerder en de op de voet van artikel 3.22, tweede lid, van de Wet IB 2001 genomen beschikking vernietigen en in de zaak voorzien.