Rechtbank Noord-Nederland, 10-10-2019, ECLI:NL:RBNNE:2019:4247, AWB - 16 _ 3135

1.1.

[holding] B.V. houdt alle aandelen van de BV. Eiser is enig aandeelhouder van [holding] B.V. Eiser heeft twee zussen: [zus A] en [zus B] .

1.2.

Eiser drijft in de BV twee ondernemingen: een radiostation ( [radiostation] ) en het organiseren van evenementen ( [evenementen] ); het organiseren van de evenementen gebeurt onder de naam [naam] .

1.3.

Eiser heeft aangiften IB/PVV ingediend voor de jaren 2009, 2010, 2011 en 2012. Verweerder heeft aan eiser voor die jaren aanslagen IB/PVV opgelegd overeenkomstig de ingediende aangiften.

1.4.

Op 21 januari 2014 heeft verweerder een boekenonderzoek ingesteld bij eiser en bij de BV, waarvan de uitkomsten voor eiser in een rapport van 26 augustus 2015 zijn vastgelegd. De uitkomsten voor de BV zijn in een rapport van 25 augustus 2015 vastgelegd.

1.5.

1.6.

1.7.

Met dagtekening 26 september 2015 heeft verweerder aan eiser voor 2010 een navorderingsaanslag IB/PVV opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 51.180, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 48.502 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 5.487. Tevens is aan eiser een vergrijpboete opgelegd van € 6.062.

1.8.

Met dagtekening 19 september 2015 heeft verweerder aan eiser voor 2011 een navorderingsaanslag IB/PVV opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 68.443, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 15.520 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 5.433. Tevens is aan eiser een vergrijpboete opgelegd van € 1.940.

1.9.

Met dagtekening 26 september 2015 heeft verweerder aan eiser voor 2012 een navorderingsaanslag IB/PVV opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 73.517, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 34.177 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 6.248. Tevens is aan eiser een vergrijpboete opgelegd van € 4.272.

2. In geschil is het antwoord op de vraag of verweerder aan eiser terecht en tot de juiste bedragen navorderingsaanslagen IB/PVV en vergrijpboetes heeft opgelegd. Het geschil spitst zich voor de jaren 2010 tot en met 2012 toe op de vraag of in die jaren winst uit de BV aan eiser is uitgedeeld die ten onrechte niet als inkomen uit aanmerkelijk belang door eiser is aangegeven en belast.

3. Ter zitting hebben partijen verklaard dat zij geen geschil hebben over de uitkomst van het beroep inzake de navorderingsaanslag IB/PVV 2009 (H.97). Het bezwaar tegen die navorderingsaanslag is niet tijdig ingediend en dient derhalve alsnog niet-ontvankelijk te worden verklaard. Het voorgaande betekent dat het beroep inzake deze navorderingsaanslag gegrond moet worden verklaard. Ter zitting heeft verweerder overigens inzake de navorderingsaanslag IB/PVV 2009 toegezegd dat hij deze ambtshalve zal vernietigen, omdat de navorderingsaanslag buiten de zogeheten navorderingstermijn is opgelegd.

4. Van een uitdeling is sprake als er een vermogensverschuiving plaatsvindt van de vennootschap naar de aandeelhouder, waarbij de uitdelende vennootschap verarmt, de aandeelhouder wordt bevoordeeld en beide partijen zich ervan bewust zijn geweest dat de aandeelhouder in zijn kwaliteit als aandeelhouder is bevoordeeld met de vermogensverschuiving (zie het arrest van de Hoge Raad van 24 oktober 2003, nr. 37.856, ECLI:NL:HR:2003:AI0411, BNB 2004/112).

5. Verweerder heeft voor de uitdelingen van de winst aan eiser van aanvang af verwezen naar de correcties voor de vennootschapsbelasting in het rapport boekenonderzoek van 25 augustus 2015 van de BV (1.4. en 1.5.). De rechtbank constateert dat al deze correcties onderdeel waren van het geschil in de onder het procesverloop opgenomen zaken van de BV die op dezelfde zitting zijn behandeld en waarin de rechtbank uitspraak doet op dezelfde dag als deze uitspraak. Voor zover dat voor de beoordeling in eisers zaken van belang is, verwijst de rechtbank daarom naar haar uitspraak in de zaken van de BV.

6. Bij het bepalen van de hoogte van de navorderingsaanslagen IB/PVV over 2010 tot en met 2012, die voorkomen uit een correctie op het belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang, heeft verweerder wederom gesteld aansluiting te hebben gezocht bij de volgens hem over die jaren bij de BV toegepaste correcties en de door de BV gedane winstuitdelingen (zie 1.4. en 1.7. tot en met 1.9.). De rechtbank heeft in de procedures van de BV met zaaknummers 16/3131, 16/3132, 16/3133, 16/3134, 19/1096 en 19/1097, geoordeeld dat op één correctie na in 2010 (de onder 1.5. opgenomen correctie) niet aannemelijk is geworden dat bij de BV sprake was van niet aangegeven omzet (die vervolgens aan eiser als winst zou zijn uitgedeeld). Alleen die ene correctie kan derhalve nog als onderbouwing voor de uitdeling aan eiser gelden. Voor de overige door verweerder gestelde uitdelingen van de BV aan eiser faalt de door verweerder gegeven onderbouwing dan ook.

7. Te meer nu verweerder de omkering van bewijslast op grond van artikel 25, derde lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) heeft toegepast, zal de rechtbank eerst de nog overgebleven gestelde uitdeling (1.5.) behandelen.

8. Verweerder heeft de omkering en verzwaring van de bewijslast (hierna ook: omkering) toegepast. Bij inhoudelijke gebreken in een aangifte kan slechts dan worden aangenomen dat de vereiste aangifte niet is gedaan, indien aan de hand van de normale regels van stelplicht en bewijslast is vastgesteld dat sprake is van één of meer gebreken die ertoe leiden dat de volgens de aangifte verschuldigde belasting verhoudingsgewijs aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde belasting. Tevens is vereist dat het bedrag van de belasting dat als gevolg van de hiervoor bedoelde gebreken in de aangifte niet zou zijn geheven, op zichzelf beschouwd aanzienlijk is. Inhoudelijke gebreken in de aangifte worden slechts in aanmerking genomen indien de belastingplichtige ten tijde van het doen van aangifte wist of zich ervan bewust moest zijn dat daardoor een aanzienlijk bedrag aan belasting niet zou worden geheven. Bij de beoordeling of aan deze maatstaf is voldaan, dienen alle feiten en omstandigheden van het geval in aanmerking te worden genomen (zie HR 17 augustus 2018, 17/04145, ECLI:NL:HR:2018:1358).

9. De rechtbank zal eerst beoordelen of verweerder - naar de normale regels van bewijslastverdeling - heeft bewezen dat er grond is voor omkering. Volgens die normale bewijslastverdeling rust naar het oordeel van de rechtbank op verweerder ten aanzien van de correcties in de winst de stelplicht en de bewijslast. Hierbij overweegt de rechtbank dat verweerder met een of meer bewijsvermoedens kan voldoen aan de op hem rustende bewijslast. Wanneer ten nadele van eiser een bepaald vermoeden wordt aangenomen, ligt het op zijn weg dit vermoeden te ontzenuwen, waarbij eiser niet aannemelijk hoeft te maken dat het vermoeden onjuist is, maar zij kan volstaan met twijfel zaaien omtrent de juistheid van het vermoeden (zie onder andere HR 25 oktober 2002, nr. 36.898, ECLI:NL:HR:2002:AE9354 en HR 28 juni 2013, nr. 11/04152, ECLI:NL:HR:2013:63). De rechtbank zal hierna eerst ten aanzien van de uitdeling van € 20.000 aan niet verantwoorde omzet (1.5.) beoordelen of verweerder heeft voldaan aan de op hem rustende stelplicht en bewijslast.

10. Verweerder heeft gesteld dat, gelet op de onder 1.5. vermelde correctie, er sprake is geweest van niet aangegeven zwarte omzet bij de BV tot een bedrag van € 18.868 (na aftrek van € 1.132 aan omzetbelasting). De rechtbank heeft in haar eveneens vandaag gedane uitspraak inzake de navorderingsaanslag Vpb 2010 van de BV bevestigd dat zulks inderdaad het geval is geweest.

11.1.

Vast staat dat eiser in de aangifte IB/PVV over het jaar 2010 geen melding heeft gemaakt van enig inkomen uit aanmerkelijk belang. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder echter niet aannemelijk gemaakt dat het belastingbedrag, uitgaande van het voormelde, niet aangegeven inkomen uit aanmerkelijk groot in totaal € 20.000, van dien aard is dat de bewijslast ingevolge artikel 25, derde lid, van de AWR dient te worden omgekeerd en verzwaard. De inspecteur dient dan ook met de normale regels van stelplicht en bewijslast aannemelijk te maken dat het bij de navorderingsaanslag 2010 vastgestelde belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang correct is.

11.2.

Zoals hiervoor is overwogen, acht de rechtbank het aannemelijk dat de BV tot een bedrag van € 20.000 zwarte bruto-omzet heeft behaald. Vanwege de gang van zaken (de storting en de overboeking aan eiser in privé) acht de rechtbank ook aannemelijk dat dit bedrag aan eiser in zijn hoedanigheid als aandeelhouder ten goede is gekomen. Hij kon als enig (indirect) bestuurder en aandeelhouder immers bij uitstek bepalen wat er met gelden van de BV gebeurde. Daarom vindt de rechtbank dat de inspecteur er tot een bedrag van € 20.000 in is geslaagd om te bewijzen dat er een uitdeling heeft plaatsgevonden.

12. Nu verweerder er niet in geslaagd is om aan zijn bewijslast te voldoen dat de omkering van bewijslast kan worden toegepast (11.), zal de rechtbank oordelen of verweerder voor de overige doorgevoerde correcties heeft voldaan aan op de op hem rustende normale bewijslast. De rechtbank is van oordeel dat verweerder er, behoudens de uitdeling vermeld onder punt 1.5., niet in is geslaagd aannemelijk te maken dat eiser de betreffende, door verweerder gestelde (zie 1.4) uitdelingen van winst heeft genoten die hij als winst uit aanmerkelijk belang had moeten aangeven. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat verweerder zich uitsluitend heeft gebaseerd op de correcties bij de BV, zoals die zijn vastgelegd in het rapport boekenonderzoek van de BV van 25 augustus 2015 en dat de rechtbank die conclusies, behoudens de correctie vermeld onder 1.5., in de eerder genoemde uitspraken (6.) heeft verworpen. Verweerder heeft onvoldoende concreets aangevoerd waaruit zou volgen dat er toch gelden aan eiser (in zijn hoedanigheid als aandeelhouder) in privé ten goede zouden zijn gekomen. De rechtbank neemt tevens in aanmerking dat verweerder ten aanzien van de gestelde uitdelingen geen subsidiaire standpunten heeft ingenomen. Ten slotte merkt de rechtbank op, dat het enkele feit dat een bepaalde uitgave in de sfeer van de vennootschapsbelasting wellicht niet zakelijk is geweest, nog niet meebrengt dat er dan steeds een uitdeling in de sfeer van de inkomstenbelasting heeft plaatsgevonden. De andersluidende uitleg die verweerder aan de arresten BNB 1995/15 en BNB 1995/16 heeft gegeven in zijn verweerschrift, berust naar het oordeel van de rechtbank op een verkeerde lezing van die arresten.

13. Het voorgaande leidt tot de volgende conclusies. De navorderingsaanslag IB/PVV 2010 moet worden verlaagd tot een aanslag berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 51.180, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 20.000 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 5.487. De navorderingsaanslag IB/PVV 2011 moet worden verlaagd tot een aanslag, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 68.433, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van nihil en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 5.433. De navorderingsaanslag IB/PVV 2012 moet worden verlaagd tot een aanslag, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 73.517, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van nihil en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 6.248.

14. Verweerder heeft inzake de navorderingsaanslagen IB/PVV 2010, 2011 en 2012 uitsluitend met betrekking tot de nagevorderde inkomsten uit aanmerkelijk belang een vergrijpboete opgelegd. Wat betreft de jaren 2011 en 2012 is de grondslag voor deze vergrijpboete geheel komen te vervallen (zie 13.), zodat tevens de vergrijpboetes voor die jaren dienen te vervallen. Tenslotte overweegt de rechtbank over de vergrijpboete inzake de navorderingsaanslag IB/PVV 2010 als volgt.

15. Verweerder heeft voor 2010 een vergrijpboete opgelegd voor uitsluitend de nagevorderde inkomsten uit aanmerkelijk belang. De grondslag voor deze boete is, behoudens de uitdeling van € 20.000 (1.5.), komen te vervallen, zodat ook het deel van de vergrijpboete dat daar op ziet, dient te vervallen. Wat betreft de uitdeling van € 20.000 heeft verweerder een vergrijpboete opgelegd van 50% vanwege het opzettelijk niet aangeven van inkomsten uit aanmerkelijk belang. Bij de behandeling van het bezwaar heeft verweerder toegezegd deze boete te verminderen tot 25% vanwege de samenloop van het beboetbare feit voor de vennootschapsbelasting, waarbij eveneens een vergrijpboete is opgelegd. Verweerder is deze toezegging echter niet nagekomen.

16. Naar het oordeel van de rechtbank kan eiser met betrekking tot de uitdeling opzet worden verweten. Vaststaat dat vanuit de BV een bedrag van € 20.000 aan de omzet is onttrokken en de rechtbank vindt ook dat verweerder heeft bewezen dat eiser de uiteindelijke begunstigde was van dit bedrag. De rechtbank is verder van oordeel dat eiser zich ervan bewust moet zijn geweest dat hij door zijn wijze van boeken dit bedrag buiten het zicht van de Belastingdienst heeft gehouden (zie ook 11.2.). Eiser heeft aldus willens en wetens en dus opzettelijk een onjuiste aangifte IB/PVV ingediend met als gevolg de aanvankelijk te lage heffing.

17. Verweerder heeft gesteld dat de boete moet worden gematigd en vastgesteld op 25 % van het belastingnadeel over het reguliere voordeel uit aanmerkelijk belang van € 20.000. De hierover af te dragen belasting bedraagt € 5.000 (25%), waardoor een boete van 25% € 1.250 bedraagt. Als reden voor deze matiging heeft verweerder aangevoerd de samenloop met de correcties in de vennootschapsbelasting (15.). De rechtbank acht deze matiging redelijk, gelet op de tariefstructuur van belasting op winst, die voor de rechtsvorm eenmanszaak (hoog progressief tarief in de inkomstenbelasting) en besloten vennootschap (tarief vennootschapsbelasting en tarief voor aanmerkelijk belang in de inkomstenbelasting) gelijk dient te zijn. Anders wordt eiser immers in wezen twee keer getroffen, eenmaal als aandeelhouder van de BV en eenmaal in privé. Nadat hiermee rekening is gehouden, acht de rechtbank een boete van € 1.250 passend en geboden.

18. Ten slotte dient inzake de boete nog de vraag te worden beantwoord of sprake is van overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het EVRM en zo ja, wat daarvan de gevolgen zijn voor de (hoogte van de) opgelegde vergrijpboete. Rekening houdende met de datering van de eerste aankondiging van de (mogelijke oplegging van een) boete (zie 1.6.: 6 mei 2015), waarover tussen partijen geen geschil bestaat, en de datum van deze uitspraak, constateert de rechtbank dat de hiervoor bedoelde redelijke termijn met meer dan twee jaar is overschreden (undue delay; vgl. Hoge Raad 22 april 2005, ECLI:NL:HR:2005:AO9006). Verweerder heeft ter zitting bevestigd dat er wat hem betreft geen sprake is van bijzondere omstandigheden die de reguliere redelijke termijn van 2 jaren in dit geval zouden verlengen of bekorten. Die heeft de rechtbank ook ambtshalve niet gezien. De rechtbank zal de hiervoor vastgestelde, passend en geboden geachte boete daarom matigen met 20% tot een bedrag van € 1.000.

19. Het beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de heffings- en belastingrente. Eiser heeft geen zelfstandige gronden tegen de in rekening gebrachte heffings- en belastingrente aangevoerd. De rechtbank ziet geen aanleiding af te wijken van de betreffende beschikkingen. Hierbij wijst de rechtbank eiser erop dat het bedrag van de heffings- en belastingrente het bedrag van de navorderingsaanslagen volgt.

20. Dit betekent dat nu de met de beschikking heffings- en belastingrente samenhangende navorderingsaanslagen IB/PVV 2010 tot en met 2012 zullen worden verminderd, de rechtbank verstaat dat verweerder het bedrag van de respectievelijke heffings- en belastingrente dienovereenkomstig zal verminderen.

21. Eiser heeft verzocht om immateriële schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn. De rechtbank constateert dat in deze zaak de redelijke termijn is overschreden. Ter zitting is overeengekomen dat voor de toekenning van de immateriële schadevergoeding samenhang bestaat tussen de zaken van eiser en die van de BV. Het tijdsverloop tussen de ontvangst van de bezwaarschriften door verweerder (op zijn vroegst 10 oktober 2015) en de uitspraak van de rechtbank bedraagt maximaal 4 jaar. Uitgaande van dit tijdsverloop is de redelijke termijn voor geschilbeslechting van twee jaar overschreden.

22. Ter zitting is overeengekomen dat hiervoor in totaal een immateriële schadevergoeding van € 2.000 zal worden toegekend, waarvan (afgerond) € 200 (2/24) ten laste van verweerder zal komen en (afgerond) € 1.800 (22/24) ten laste van de Minister. Omdat het bedrag van de schadevergoeding minder dan € 5.000 beloopt, behoeft de Minister niet in de gelegenheid te worden gesteld hierop verweer te voeren (zie Stcrt. 2014, nr. 20210 en Stcrt. 2017, nr. 62751). Gelet op het voorgaande zal aan eiser een immateriële schadevergoeding worden toegekend van € 1.000, waarvan in dezelfde verhouding verweerder € 100 dient te betalen en de Minister € 900.

23. Omdat de rechtbank de beroepen gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiser het door hem betaalde griffierecht vergoedt.

24. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiser gemaakte proceskosten.

Nu deze zaken samenhangen met die van de BV – hetgeen partijen ter zitting hebben bevestigd – worden deze samenhangende zaken voor de veroordeling in de proceskosten gezien als één zaak. De totale kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 2.298 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift en 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 254, en 1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 512 vermenigvuldigd met 1,5 omdat sprake is van 4 of meer samenhangende zaken en een wegingsfactor 1). Van deze kosten zal € 1.149 aan eiser worden toegekend.