Rechtbank Noord-Nederland, 25-02-2020, ECLI:NL:RBNNE:2020:773, AWB - 16 _ 2751

2. In geschil is het antwoord op de vraag of verweerder de naheffingsaanslag accijns terecht heeft opgelegd aan eiser. Meer in het bijzonder is in geschil of eiser in fiscale zin de betreffende in de aanslag betrokken sigaretten voorhanden heeft gehad, dan wel betrokken is geweest bij het voorhanden hebben gehad van die sigaretten. De cijfermatige uitwerking van elkaars standpunten is tussen partijen niet in geschil.

3. De rechtbank stelt voorop dat op grond van artikel 1, tweede lid, van de Wet op de accijns (hierna: WA) accijns wordt verschuldigd ter zake van de uitslag tot verbruik van accijnsgoederen. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder b, van de WA wordt onder uitslag mede verstaan het voorhanden hebben van een accijnsgoed buiten een accijnsschorsingsregeling wanneer over dat goed geen accijns is geheven overeenkomstig de toepasselijke bepalingen van het Unierecht en de nationale wetgeving. Vindt deze bepaling toepassing, dan wordt op grond van artikel 51, eerste lid, onder b, van de WA de accijns geheven van de persoon die de accijnsgoederen voorhanden heeft en enig andere persoon die bij het voorhanden hebben ervan betrokken is. De feitelijke beschikkingsmacht en het wetenschapsvereiste zijn voor de toepassing van de artikelen 2, eerste lid, onder b, en artikel 51 eerste lid, onder b WA niet van belang (zie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 19 december 2017, ECLI:NL:GHARL:2017:11204). De bewijslast van het (betrokken zijn bij het) voorhanden hebben van de sigaretten rust steeds op verweerder.

4. De rechtbank zal hierna beoordelen of verweerder terecht een naheffingsaanslag accijns heeft opgelegd aan eiser ter zake achtereenvolgens de in [Bedrijf A] , [adres 1] en [adres 2] aangetroffen sigaretten (zie 1.2 tot en met 1.4).

5. Verweerder stelt dat eiser op 30 juni 2010 bij [Bedrijf A] is geweest. Daar heeft hij verteld dat de lading die het transportbedrijf daar zojuist had bezorgd voor hem bestemd was. Dit sluit ook aan bij het feit dat dit transportbedrijf bij aankomst in Nederland contact opnam met eiser. Vervolgens bleek dat de lading (mede) uit onveraccijnsde sigaretten bestond. Volgens verweerder is eiser dan ook betrokken geweest bij het voorhanden hebben gehad van de op 30 juni 2010 in [Bedrijf A] aangetroffen sigaretten.

6. Eiser heeft aangevoerd dat hij een lading water verwachtte. Telefonisch kreeg hij te horen dat de chauffeur het adres niet kon vinden. Hij was daarom op het industrieterrein op zoek gegaan naar de vrachtwagen en zag deze bij [Bedrijf A] staan. Volgens eiser heeft hij zich daarop bij [Bedrijf A] gemeld met de mededeling dat de lading van die vrachtwagen voor hem bestemd was. Medewerkers van [Bedrijf A] vertelden hem vervolgens dat de Douane was ingeschakeld en dat het nog geruime tijd kon duren voordat de lading zou worden vrijgegeven. Volgens eiser heeft hij daarop zijn telefoonnummer achtergelaten en is hij weer vertrokken. Pas later werd duidelijk dat de lading (mede) uit sigaretten bestond. Daarvoor wist hij daar niet van, aldus eiser. Tijdens de zitting heeft eiser nog opgemerkt dat hij niet meer is gebeld over de betreffende lading en dat hij daar ook zelf niet meer naar heeft gevraagd.

7. De rechtbank overweegt als volgt. Uit de processtukken blijkt dat eiser op 30 juni 2010 op zijn eigen telefoonnummer werd gebeld over een lading goederen die hij verwachtte (zie 1.6.c, 1.6.d en 1.6.e) en waarvan de chauffeur het juiste adres niet kon vinden. Hij ging op zoek naar de vrachtwagen en zag deze bij [Bedrijf A] staan. Eiser heeft zich daarop bij [Bedrijf A] gemeld en aan medewerkers laten weten dat de lading daarvan voor hem was bestemd, onder achterlating van zijn naam en telefoonnummer. Eiser heeft deze gang van zaken tijdens de zitting bevestigd. Daarmee staat vast dat eiser bij [Bedrijf A] aanwezig was op het moment dat de volgens zijn eigen verklaring voor hem bestemde lading daar was aangekomen. Ook staat vast staat dat die lading (mede) bestond uit onveraccijnsde sigaretten. Dat eiser dit naar eigen zeggen niet wist, is gelet op het onder 3. geschetste toetsingskader en anders dan eiser kennelijk meent, niet van belang. Om dezelfde reden is evenmin relevant dat eiser na inbeslagname van de sigaretten bedreigingen heeft ontvangen (omdat derden veronderstelden dat hij de sigaretten achterover zou hebben gedrukt), waaruit volgens hem kan worden afgeleid dat hij er juist van uitging dat de lading uit water bestond. Daarbij komt dat het de vraag is hoe die derden zouden weten dat eiser voor die vrachtwagen bij [Bedrijf A] was geweest.

8. Op grond van het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat verweerder aannemelijk heeft gemaakt dat eiser in [Bedrijf A] betrokken is geweest bij het op 30 juni 2010 te [Bedrijf A] voorhanden hebben gehad van 3.000.0000 onveraccijnsde sigaretten. Naar het oordeel van de rechtbank is de materiële bijdrage van eiser hieraan ook van voldoende gewicht om de verschuldigde accijns bij hem na te heffen. De overige stellingen van eiser leiden de rechtbank niet tot een ander oordeel. Verweerder heeft de naheffingsaanslag accijns in zoverre dan ook terecht opgelegd aan eiser.

9. Voor zover eiser een beroep heeft willen doen op de rechtsregel uit het arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens van 23 oktober 2014, nr. 27785/10, Melo Tadeu tegen Portugal, (ECLI:CE:ECHR: 2014:1023JUD002778510), slaagt dat naar het oordeel van de rechtbank niet. Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft eiser namelijk vrijgesproken van het opzettelijk voorhanden hebben gehad van de sigaretten in [Bedrijf A] . In de voorliggende belastingzaak heeft verweerder aannemelijk gemaakt dat eiser betrokken is geweest bij het voorhanden hebben gehad van de sigaretten. Dat zijn twee verschillende gedragingen. De vaststelling dat eiser 'betrokken is geweest bij het voorhanden hebben' is daarom niet in strijd met het oordeel in de strafzaak dat niet is komen vast te staan dat eiser de sigaretten ' opzettelijk voorhanden heeft gehad', waarbij de strafrechter ervan is uitgegaan dat eiser daarvoor de 'feitelijke beschikkingsmacht' over de sigaretten moet hebben gehad. Zoals hiervoor onder 3. al is overwogen is dat niet vereist voor het betrokken zijn bij het voorhanden hebben gehad van de sigaretten.

10. Verweerder stelt dat deze sigaretten zijn aangetroffen in een deel van de loods aan [adres 1] dat eiser huurde. Ter onderbouwing van die stelling heeft verweerder verwezen naar de verklaringen van getuigen [A] en [B] . Verweerder stelt verder dat in het deel dat eiser huurde ook diverse goederen zijn aangetroffen die aan eiser gelinkt kunnen worden. Ook werden bij de doorzoeking van de woning van eiser documenten aangetroffen die verband houden met de in [adres 1] aangetroffen sigaretten. Volgens verweerder is eiser dan ook betrokken geweest bij het voorhanden hebben van sigaretten in [adres 1] .

11. Eiser betwist dat hij een deel van de loods aan [adres 1] huurde. Hij voert aan dat hij de aangetroffen goederen aan de heer [E] had verkocht en op diens verzoek in de loods had gestald. De documenten heeft hij op enig moment van de verhuurder gekregen en waarschijnlijk bij de rest van de administratie van zijn onderneming gelegd, welke administratie volgens eiser op dat moment “één grote rotzooi” was.

12. De rechtbank is van oordeel dat verweerder onvoldoende concrete feiten en omstandigheden heeft aangevoerd om aannemelijk te maken dat eiser betrokken is geweest bij het voorhanden hebben van de in [adres 1] aangetroffen sigaretten. Uitsluitend de verklaringen van twee getuigen zouden een aanwijzing kunnen opleveren dat eiser een deel van de loods in [adres 1] huurde (zie 1.6.a). Naar het oordeel van de rechtbank zijn de verklaringen van die personen echter inconsistent en niet eenduidig. Onduidelijk is of getuige [A] en eiser elkaar nu hebben leren kennen via een willekeurige ontmoeting of met tussenkomst van getuige [B] . Ook roepen de verklaringen de vraag op of eiser ooit over de sleutel van de loods heeft beschikt. Verdere concrete aanwijzingen van de gestelde huur door eiser zijn door verweerder niet aangedragen. Daar komt bij dat in het overzichtsproces-verbaal melding wordt gemaakt van een aangetroffen verhuurovereenkomst, inhoudende dat de loods aan de [adres 1] vanaf 1 januari 2011 door [eenmanszaak eiser] , [A] , werd verhuurd aan [Onderneming buitenland] (zie 1.6.b).

Naar het oordeel van de rechtbank maakt het bestaan van die overeenkomst het minder aannemelijk dat eiser een deel van de loods huurde. De in de loods aangetroffen goederen die aan eiser kunnen worden gelinkt en de documenten die bij eiser zijn aangetroffen (zie 1.6.f en 1.6.h), leiden de rechtbank niet tot een ander oordeel. De rechtbank heeft daarbij in ogenschouw genomen dat er facturen voor de betreffende goederen zijn gevonden in de woning van eiser waaruit de verkoop van de betreffende goederen aan de heer [E] lijkt te volgen (zie 1.6.g). Verder wijzen de documenten weliswaar in de richting van eiser, maar zij leveren geen concrete aanwijzing op dat eiser een deel van de loods huurde, noch van enige betrokkenheid bij deze aangetroffen sigaretten.

13. Op grond van het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat eiser betrokken is geweest bij het voorhanden hebben gehad van de in [adres 1] aangetroffen 169.900 onveraccijnsde sigaretten. Wat verweerder verder nog heeft gesteld, leidt de rechtbank niet tot een ander oordeel. De opgelegde naheffingsaanslag accijns dient dan ook te worden verminderd met een bedrag van € 26.505 (zie 1.3).

14. Verweerder stelt dat eiser de loods aan de [adres 1] huurde en dat eiser in de loods aanwezig was toen de FIOD daar op 22 maart 2013 binnenviel en 7.185.000 onveraccijnsde sigaretten in beslag nam. Verweerder heeft verder gewezen op een tapgesprek van 21 maart 2013 waaruit volgens hem volgt dat eiser de sigaretten verwachtte. Eiser is dan ook betrokken geweest bij het voorhanden hebben van deze sigaretten, aldus verweerder.

15. Eiser heeft de door verweerder geschetste feitelijke gang van zaken erkend tijdens de zitting. Hij heeft daaraan toegevoegd dat hij de loods alleen huurde met de intentie om deze onder te verhuren. Ten tijde van de inval was hij slechts in de loods aanwezig om de onderhuurders te vragen de (onder)verhuurovereenkomst te tekenen. Hij wist niet dat op dat moment onveraccijnsde sigaretten in de loods aanwezig waren, aldus eiser. Tot slot heeft eiser nog gesteld dat het tapgesprek ging over sigaretten van een ander merk dan aangetroffen in [adres 1] en die hij elders had gekocht.

16. De rechtbank overweegt dat vast staat dat eiser de huurder was van de loods in [adres 1] (zie 1.6.i) op het moment dat daarin de sigaretten werden aangetroffen. Dat eiser naar eigen zeggen de intentie had om de loods te onderverhuren, maakt dat niet anders. Daarbij was eiser in de loods aanwezig toen de FIOD daar binnenviel en de onveraccijnsde sigaretten in beslag nam. Gelet op het onder 3. geschetste toetsingskader, gaat de rechtbank voorbij aan de stelling dat eiser niet wist dat de sigaretten in de loods lagen. Dienovereenkomstig doet evenmin ter zake wat nu precies kan worden afgeleid uit het voormelde tapgesprek (zie 1.6.j).

17. Op grond van het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat verweerder aannemelijk heeft gemaakt dat eiser in [adres 1] betrokken is geweest bij het voorhanden hebben van 7.185.0000 onveraccijnsde sigaretten. Naar het oordeel van de rechtbank is de materiële bijdrage van eiser hieraan ook van voldoende gewicht om de verschuldigde accijns bij hem na te heffen. De overige stellingen van eiser leiden de rechtbank niet tot een ander oordeel. Verweerder heeft de naheffingsaanslag accijns in zoverre dan ook terecht opgelegd aan eiser.

18. Het beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de rentebeschikking. Eiser heeft geen zelfstandige gronden aangevoerd tegen de in rekening gebrachte belastingrente. Nu de met de beschikking belastingrente samenhangende naheffingsaanslag accijns zal worden verminderd, zal de rechtbank de belastingrente dienovereenkomstig verminderen.

19. Gelet op wat de rechtbank onder 13. heeft beslist, is het beroep gegrond. Daarom vernietigt de rechtbank de uitspraak op bezwaar en vermindert zij de naheffingsaanslag accijns tot een bedrag van (€ 1.579.364 - € 26.504 =) € 1.552.860 (zie 1.7 en 13.). De rechtbank vermindert de belastingrente dienovereenkomstig.

20. Omdat de rechtbank het beroep gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiser het door hem betaalde griffierecht vergoedt.

21. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiser gemaakte proceskosten. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.050 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 525 en een wegingsfactor 1).