Rechtbank Noord-Nederland, 09-11-2021, ECLI:NL:RBNNE:2021:4802, AWB - 20 _ 2857

1.1.

Op 9 maart 2019 heeft eiser aangifte IB/PVV gedaan voor het jaar 2018. Eiser heeft in zijn aangifte een bedrag aangegeven van € 426.418 aan bank- en spaartegoeden van eiser en zijn partner gezamenlijk. Daarnaast heeft eiser in zijn aangifte aangegeven samen met zijn partner te beschikken over beleggingen met een waarde van € 879.117. De totale waarde van de bezittingen van eiser en zijn partner zijn in 2018 volgens de aangifte € 1.305.535.

1.2.

Eiser drijft in 2018 een onderneming in de vorm van een eenmanszaak. Uit deze onderneming heeft eiser in 2018 een belastbare winst genoten van € 2.199. Dat is tevens het belastbaar inkomen box 1 vóór toepassing van de persoonsgebonden aftrek. Eisers partner heeft in 2018 geen belastbaar inkomen box 1.

1.3.

Eiser heeft in 2018 een persoonsgebonden aftrek van € 2.558, bestaande uit aftrekbare specifieke zorgkosten (€ 2.210) en aftrekbare giften (€ 348). De persoonsgebonden aftrek overtreft het belastbare inkomen box 1 met € 359.

1.4.

Eiser heeft gedurende heel 2018 een (fiscaal) partner ( [partner] ) en woont het gehele jaar 2018 samen met zijn partner in een eigen woning. De WOZ-waarde van deze woning is voor het jaar 2018 € 306.000. De woning is vrij van hypotheek.

1.5.

Eiser heeft in 2018 recht op een bedrag van € 2.311 aan heffingskortingen, te weten algemene heffingskorting (€ 2.265) en arbeidskorting (€ 46). Eisers partner heeft in 2018 recht op de algemene heffingskorting van € 2.265.

1.6.

Eiser en zijn partner hebben in 2018 geen inkomen in box 2 en hebben geen toeslagen ontvangen over 2018.

1.7.

De IB/PVV 2018 vóór aftrek van buitenlandse bronbelasting en Nederlandse dividendbelasting is voor eiser vastgesteld op € 5.079 (= 30 % x het belastbaar inkomen box 3). De aftrek van buitenlandse bronbelasting is vastgesteld op € 743 en de verrekening van Nederlandse dividendbelasting op € 1.979.

1.8.

Bij het opleggen van de aanslag is de aanslaggrens van artikel 9.4 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) toegepast. Het saldo te betalen IB/PVV was € 46, de aanslag bedroeg nihil.

1.9.

In de bezwaarfase zijn de volgende bedragen bij beschikking met dagtekening 29 juli 2020 vastgesteld:

2. In geschil is of zich ten aanzien van eiser als gevolg van de vermogensrendementsheffing over 2018 een individuele en buitensporige last voordoet in de zin van artikel 1 van het Eerste Protocol bij het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EP EVRM).

3. Eiser stelt zich op het standpunt dat er sprake is van een individuele en buitensporige last. Ter onderbouwing daarvan voert eiser aan dat, hoewel hij en zijn partner in 2018 per saldo een verlies hebben geleden op hun beleggingen van € 53.772, zij desondanks samen effectief € 10.451 inkomstenbelasting in box 3 betalen. Eiser is van mening dat verliezen op het geheel van het box 3-vermogen op zichzelf al een exceptionele last vormen en verwijst daarvoor naar een conclusie¹ van Advocaat-Generaal Niessen (A-G Niessen). Eiser voert verder aan dat het vermogen van hem en zijn partner mede bedoeld is als pensioen-, arbeidsongeschiktheids- en werkloosheidsvoorziening. Zij hebben verder geen andere inkomstenbron. Daarom laat de last zich volgens eiser in hun geval sterker voelen dan in het algemeen.

4. Verweerder heeft bestreden dat er sprake is van een individuele en buitensporige last in het geval van eiser. Volgens verweerder heeft eiser geen bijzondere omstandigheden aannemelijk gemaakt waaruit valt af te leiden dat er sprake is van een buitensporige last. Daarvoor moet volgens verweerder eerst gekeken worden naar de positie van de belanghebbende binnen een vergelijkbare groep belastingplichtigen en vervolgens moet gekeken worden naar de totale inkomens- en vermogenspositie. Verweerder stelt dat als er voldoende inkomen is of na het interen nog voldoende vermogen is, er geen sprake is van een individuele en buitensporige last. Dat is alleen zo als eiser zwaarder zou worden getroffen dan mensen met wat de omvang en samenstelling betreft vergelijkbaar vermogen. Verweerder stelt zich verder op het standpunt dat eiser een bedrag van € 23.162 aan inkomen heeft genoten in de vorm van een privéonttrekking uit de onderneming. De inkomstenbelasting kan daarnaast volgens verweerder volledig worden voldaan uit het behaalde gerealiseerde rendement uit het vermogen van € 26.427 (rente plus dividenden). Verweerder acht het inherent aan het feit dat men leeft vanuit het vermogen dat men daarop dan ook inteert.

5. Partijen zijn het erover eens dat er aan werkelijk rendement uit de aangehouden saldi en beleggingen is ontvangen: € 3.250 aan rente en € 23.177 aan dividenden. Totaal € 26.427.

6. Verweerder heeft op de zitting toegezegd dat ten aanzien van de vraag of sprake is van een individuele en buitensporige last en de gevolgen daarvan, het oordeel van de rechtbank in deze procedure van overeenkomstige toepassing zal zijn voor de partner van eiser. Partijen zijn het er verder over eens dat de beoordeling van de individuele en buitensporige last op het niveau van beide partners gezamenlijk moet plaatsvinden.

7. De rechtbank stelt vast dat naast de aanslag inkomstenbelasting 2018 (dagtekening 2 april 2020) ook de beschikking verzamelinkomen 2018 voorligt. Wat betreft de laatstgenoemde beschikking geldt dat deze is gewijzigd met dagtekening 29 juli 2020. Het verzamelinkomen is uiteindelijk vastgesteld op € 16.931.

8. De rechtbank stelt verder vast dat verweerder het bezwaar van eiser heeft gesplitst. Voor zover het bezwaar van eiser de vraag betreft of de box 3-heffing op stelselniveau in strijd is met artikel 1 EP EVRM of artikel 14 EVRM loopt het bezwaar mee in de massaal bezwaarprocedure. Gelet op het arrest van de Hoge Raad van 2 juli 2021² is de splitsing terecht. In deze procedure is dus alleen in geschil of er sprake is van een individuele en buitensporige last.

9.1.

Bij de beoordeling of sprake is van een individuele en buitensporige last stelt de rechtbank het volgende voorop. Belastingheffing is te beschouwen als regulering van eigendom in de zin van artikel 1 EP EVRM. Artikel 1 EP EVRM brengt mee dat een inbreuk op het recht op ongestoord genot van eigendom slechts is toegestaan indien er een redelijke mate van evenredigheid bestaat tussen de gebruikte middelen en het doel dat ermee wordt nagestreefd. Dit vereist het bestaan van een redelijke verhouding (‘fair balance’) tussen het algemene belang en de bescherming van individuele rechten. Van een redelijke verhouding is geen sprake indien de betrokken persoon wordt getroffen door een individuele en buitensporige last. Waar het gaat om de beoordeling van wat in het algemeen belang is en de keuze van de middelen om dit belang te dienen, komt de wetgever een ruime beoordelingsvrijheid toe.³ Een keuze van de wetgever binnen die beoordelingsvrijheid kan voor een belastingplichtige alleen dan leiden tot een individuele en buitensporige last indien en voor zover deze last zich in zijn geval sterker laat voelen dan in het algemeen.⁴

9.2.

9.3.

Uit de geciteerde overweging leidt de rechtbank af dat de Hoge Raad heeft willen zeggen dat de enkele omstandigheid dat het werkelijke rendement lager is dan de box 3-belasting nog niet een buitensporige last oplevert. Als het werkelijke rendement lager is, moet worden bekeken of de belastingplichtige – gelet op zijn inkomen – moet interen op zijn vermogen om de box 3-belasting te kunnen betalen. Uit de jurisprudentie van de Hoge Raad volgt dat de rechtbank alle relevante feiten en omstandigheden in zijn oordeel moet betrekken. Hieronder somt de rechtbank de relevante feiten en omstandigheden van dit geval op en als partijen daarover van mening verschillen, hakt de rechtbank daarover de knoop door.

9.5.

Op zichzelf kan de effectieve box 3-belasting van € 10.451 betaald worden uit het daadwerkelijk door eiser en zijn partner behaalde rendement uit het vermogen, want het besteedbaar netto inkomen is dan nog € 15.617. De rechtbank is echter van oordeel dat de wetgever ook in dit geval (waarin het rendement hoger is dan de box 3-belasting) niet bedoeld kan hebben dat de belastingplichtige op zijn vermogen moet interen om de box 3-heffing te voldoen. Daarvan zou volgens de rechtbank in ieder geval sprake zijn als het netto besteedbaar inkomen onder bijstandsniveau zakt, zoals hier het geval is. Uit de opstelling blijkt dat de box 3-heffing er in dit geval dus toe leidt dat eiser en zijn partner op hun vermogen moeten interen om de box 3-belasting te voldoen.

9.6.

De rechtbank is daarom van oordeel dat hier sprake is van een individuele en buitensporige last. Dat betekent dat de rechtbank rechtsherstel moet bieden.¹⁴ De rechtbank leidt uit de jurisprudentie van de Hoge Raad af dat het niet de bedoeling is dat de rechtbank op eigen houtje gaat sleutelen aan het bouwwerk van box 3 zoals het er ligt. Waar het om gaat, is dat de individuele en buitensporige last in eisers geval wordt afgewend. De rechtbank zal de omvang van het rechtsherstel schattenderwijs bepalen.

9.7.

De rechtbank is van oordeel dat de individuele en buitensporige last in eisers geval wordt afgewend als het bedrag aan effectief te betalen box 3-belasting, na toepassing van de heffingskortingen maar vóór verrekening van dividendbelasting en voorkoming van dubbele belasting, voor eiser en zijn partner op in totaal € 3.250 uitkomt. In zoverre moet de aanslag naar beneden worden bijgesteld.

9.8.

10. Het beroep is gegrond en de rechtbank vernietigt de uitspraak op bezwaar. De rechtbank wijzigt de aanslag in een aanslag berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van nihil en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 18.537.

11. Omdat de rechtbank het beroep gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiser het door hem betaalde griffierecht vergoedt.

12. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiser gemaakte proceskosten. Op de zitting is tussen partijen afgestemd dat deze bestaan uit € 5,50 aan reiskosten.