Rechtbank 's-Gravenhage, 26-06-2009, BK0279, AWB 06/8906, AWB 06/8908, AWB 06/8910 en 09/3599

RECHTBANK 'S-GRAVENHAGE

Sector bestuursrecht

Meervoudige belastingkamer

Procedurenummers: AWB 06/8906 IB/PVV, AWB 06/8908 WAZ, AWB 06/8910 IB/PVV en 09/3599 WAZ.

Uitspraakdatum: 26 juni 2009

Uitspraak als bedoeld in artikel 8:77 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

[X], wonende te [Z], eiser,

en

de inspecteur van de Belastingdienst [te P], verweerder.

1 Ontstaan en loop van het geding

2002 (AWB 06/8906)

1.1. Verweerder heeft aan eiser voor het jaar 2002 een navorderingsaanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen opgelegd (aanslagnummer [nummer 1]), berekend naar - uitsluitend - een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 532.419 (hierna: navorderingsaanslag IB/PVV 2002), alsmede bij beschikking een (100%) vergrijpboete van € 263.270. Tevens is bij beschikking € 22.571 heffingsrente in rekening gebracht.

1.2. Eiser heeft bij brief van 19 juli 2005 bezwaar gemaakt tegen de navorderingsaanslag IB/PVV 2002, alsmede tegen de bij beschikking opgelegde vergrijpboete.

1.3. Bij brief van 31 oktober 2006, ontvangen bij de rechtbank op 1 november 2006, heeft eiser beroep ingesteld tegen het uitblijven van een beslissing op het bezwaarschrift.

1.4. Verweerder heeft bij brief van 16 november 2006 op de zaken betrekking hebbende stukken toegezonden.

1.5. Verweerder heeft bij brief van 15 februari 2007 een verweerschrift ingediend.

2002 (AWB 06/8908)

1.6. Verweerder heeft aan eiser voor het jaar 2002 ambtshalve een aanslag premieheffing Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen opgelegd (aanslagnummer [nummer 2]), berekend naar een premie inkomen van € 38.111 en een grondslag van € 16.651 (hierna: aanslag WAZ 2002). Tevens is bij beschikking € 125 heffingsrente in rekening gebracht.

1.7. Eiser heeft bij brief van 19 juli 2005 bezwaar gemaakt tegen de aanslag.

1.8. Bij brief van 31 oktober 2006, ontvangen bij de rechtbank op 1 november 2006, heeft eiser beroep ingesteld tegen het uitblijven van een beslissing op het bezwaarschrift.

1.9. Verweerder heeft bij brief van 16 november 2006 op de zaken betrekking hebbende stukken toegezonden.

1.10. Verweerder heeft bij brief van 15 februari 2007 een verweerschrift ingediend.

2003 (AWB 06/8910)

1.11. Verweerder heeft aan eiser voor het jaar 2003 een aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen opgelegd (aanslagnummer [nummer 3]), berekend naar - uitsluitend - een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 255.376 (hierna: aanslag IB/PVV 2003), alsmede bij beschikking een (100%) vergrijpboete van € 119.324. Tevens is bij beschikking € 7.640 heffingsrente in rekening gebracht.

1.12. Eiser heeft bij brief van 8 september 2005 bezwaar gemaakt tegen de aanslag IB/PVV 2003, alsmede tegen de bij beschikking opgelegde vergrijpboete.

1.13. Bij brief van 31 oktober 2006, ontvangen bij de rechtbank op 1 november 2006, heeft eiser beroep ingesteld tegen het uitblijven van een beslissing op voormelde bezwaarschriften.

1.14. Verweerder heeft bij brief van 16 november 2006 op de zaken betrekking hebbende stukken toegezonden.

1.15. Verweerder heeft bij brief van 19 juni 2007 een verweerschrift ingediend.

2003 (AWB 09/3599)

1.16. Verweerder heeft aan eiser voor het jaar 2003 ambtshalve een aanslag premieheffing Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen opgelegd (aanslagnummer [nummer 4]), berekend naar een premie inkomen van € 38.111 en een grondslag van € 18.566 (hierna: aanslag WAZ 2003). Tevens is bij beschikking € 104 heffingsrente in rekening gebracht.

1.17. Eiser heeft bij brief van 8 september 2005 bezwaar gemaakt tegen de aanslag WAZ 2003.

1.18. Bij brief van 31 oktober 2006, ontvangen bij de rechtbank op 1 november 2006, heeft eiser beroep ingesteld tegen het uitblijven van een beslissing op voormeld bezwaarschrift.

1.19. Verweerder heeft bij brief van 16 november 2006 op de zaken betrekking hebbende stukken toegezonden.

1.20. Verweerder heeft bij brief van 15 februari 2007 een verweerschrift ingediend.

Allen

1.21. Eiser heeft op 20 maart 2007 conclusies van repliek ingediend.

1.22. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 22 april 2008. Eiser is daar tezamen met zijn gemachtigden mr. [A] en mr. [B] verschenen. Namens verweerder zijn verschenen mr. [C] en [D].

1.23. Naar aanleiding van het verhandelde ter zitting heeft de rechtbank aanleiding gevonden het onderzoek te heropenen op de voet van artikel 8.68 Awb omdat het onderzoek niet volledig is geweest. Daartoe heeft zij bij brief van 20 mei 2008 eiser op basis van een voorlopig oordeel, in de gelegenheid gesteld een bewijsvermoeden te weerleggen. Daarnaast is eiser in de gelegenheid gesteld zich uit te laten over de omkering en verzwaring van de bewijslast op de voet van artikel 27e Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: Awr). Bij eensluidende brief van 20 mei 2008, is verweerder verzocht een nadere onderbouwing te geven van zijn schatting van de inkomens.

1.24. Bij brief van 3 juni 2008 heeft eiser zijn zienswijze gegeven. Verweerder heeft zijn zienswijze gegeven bij brief van 4 juni 2008. Op die zienswijze heeft eiser gereageerd bij brief van 23 juni 2008.

1.25. Bij brief van 20 augustus 2008 heeft verweerder mede aan de rechtbank afschriften toegezonden van zijn voornemen tot de uitspraken op bezwaar.

1.27. Bij brief van 16 september 2008 deelt de rechtbank partijen mee dat het onderzoek is gesloten.

1.28. Verweerder heeft bij brief van 17 september 2008 afschriften van de uitspraken op bezwaarschriften in de onderhavige zaken aan de rechtbank toegezonden.

2 Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast:

2.2. De arbeidsovereenkomst tussen eiser en V.O.F. luidt, voorzover hier van belang, als volgt:

2.3. Medio 2003 vermoedde de politie dat (medewerkers van) V.O.F. de Opiumwet overtrad(en). Om die reden is een strafrechtelijk onderzoek gestart waarbij een telefoon van V.O.F. is afgetapt en een op de onderneming gerichte camera opnamen heeft gemaakt. Tevens zijn in dat kader eiser en andere verdachten gehoord. Tot de gedingstukken behoren summiere weergaven van enige afgetapte telefoongesprekken en processen-verbaal van de verhoren van een aantal verdachten, waaronder eiser en voornoemde [F]. Blijkens het start-proces-verbaal van 21 februari 2003 is deze onderneming eerder in contact gekomen met justitie met betrekking tot het kweken dan wel verkopen van hennep en zijn op 14 november 2001 hennepplanten en -stekken in beslag genomen.

2.4. In het kader van voormeld onderzoek is 11 oktober 2003 het rapport 'Wederrechtelijk verkregen voordelen' opgesteld (hierna: het Lynxrapport), waarbij gebruik is gemaakt van tapgesprekken en afgelegde verklaringen. Enige bladzijden van dit rapport, te weten die de opbrengsten van de handel in henneptoppen betreffen, alsmede een aanvulling erop van 16 december 2003, behoren tot de gedingstukken. In het rapport staat als opmerking van de rapporteur vermeld:

"Tijdens het tactische onderzoek is gebleken (afgeluisterde telefoongesprekken en afgelegde verklaringen) dat zowel de inkoop als de verkoop van henneptoppen werd geregeld door [eiser]"

2.5. Bij vonnis van 19 februari 2004 van de Rechtbank Dordrecht is eiser veroordeeld wegens handelsactiviteiten in hennepstekken en -toppen. Deze activiteiten vonden plaats vanuit V.O.F. De rechtbank overweegt onder meer:

2.6. In de bijlage bij voormeld vonnis inhoudende de bewijsmiddelen, is voorzover hier van belang, het volgende vermeld:

"1. De verklaring door verdachte ter terechtzitting afgelegd:

Ik kan u zeggen dat het klopt dat het enige waar ik me schuldig aan heb gemaakt de verkoop van hennepstekken is. Ik verkocht in opdracht van de zaak stekken.

(...)

"Gelet op de aard van de informatie die is onthouden, kan thans niet zonder meer gezegd worden dat de rechter-commissaris, indien deze wel daarover had beschikt, in redelijkheid tot geen andere beslissing had kunnen komen dan tot het afgeven van de gevraagde machtigingen. Naar het oordeel van het hof heeft deze onjuiste handelwijze van het openbaar ministerie aldus geleid tot een onherstelbaar verzuim in het voorbereidend onderzoek.

Het verzuim wordt door het hof als ernstig aangemerkt. De toetsing door de rechter-commissaris dient ongeoorloofde inbreuken op bepaalde rechten te voorkomen. De preventieve rechterlijke controle hierop tijdens het voorbereidende onderzoek is een belang dat door de wetgever is onderkend en onderstreept door voor de artikelen 126m en 126t Sv de machtiging van de rechter-commissaris als vereiste op te nemen. Door de handelwijze van de officier van justitie is, met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak tekort gedaan.

2.8. In het procesverbaal van de terechtzitting van het Gerechtshof 's-Gravenhage gehouden op 8 februari 2005 in de zaak tegen eiser is, voorzover hier van belang, het volgende vermeld:

2.9. Wegens verzwegen inkomsten uit activiteiten als (groot)handelaar in henneptoppen zijn aan eiser opgelegd, een navorderingsaanslag IB/PVV 2002, een definitieve aanslag IB/PVV 2003 waarbij is afgeweken van de aangifte, en ambtshalve een tweetal aanslagen WAZ voor respectievelijk 2002 en 2003 (hierna tezamen aangeduid als: aanslagen). Deze inkomsten zijn in de heffing van de inkomstenbelasting betrokken als belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden.

2.10. De omvang van de inkomsten uit de activiteiten als handelaar in henneptoppen heeft verweerder gebaseerd op het in 2.4 vermelde rapport. Het rapport beslaat een periode van 1 januari 2002 tot en met 17 juni 2003. Het met deze activiteiten verkregen voordeel is berekend op € 746.776, door verweerder naar evenredigheid verdeeld over 2002 (52/76 * € 746.776 = € 510.952) en over 2003 (24/76 * € 746.776 = € 235.824).

2.11. Op 19 juli 2005 is door eiser bezwaar gemaakt tegen voormelde navorderingsaanslag IB/PVV 2002 en tegen de aanslag WAZ 2002. Op 8 september 2005 heeft eiser bezwaar gemaakt tegen de aanslag IB/PVV 2003 en tegen de aanslag WAZ 2003.

2.12. Eiser heeft met zijn brief van 19 april 2006 voor de eerste maal geïnformeerd naar de afdoening van de bezwaarschriften. Meer dan een jaar na de indiening van de bezwaarschriften informeert eiser met zijn brief van 10 oktober 2006 nogmaals naar de afdoening van het bezwaar.

3 Geschil

3.1. In geschil is of aan eiser terecht de onder 1. vermelde aanslagen zijn opgelegd en of daarbij terecht - en voor de juiste bedragen - voordelen verkregen uit de handel in henneptoppen in aanmerking zijn genomen, hetgeen verweerder bepleit en eiser bestrijdt. Tevens zijn de bij beschikkingen opgelegde vergrijpboetes in geschil. Meer in het bijzonder is in geschil of verweerder bij de aanslagregeling en boetevaststelling gebruik mocht maken van gegevens uit en ontleend aan de tegen eiser gevoerde strafrechtelijke procedure.

3.3. Verweerder bestrijdt hetgeen eiser heeft gesteld. Hij voert daartoe - samengevat - aan, dat hij het Lynxrapport in de fiscale procedure mag gebruiken, waarbij hij zich baseert op rechtsoverwegingen uit de arresten Hoge Raad 27 februari 2004, nr. 37 465, BNB 2004/225 en Hoge Raad 1 juli 1992, nr. 26 331, BNB 1992/306. Hij meent dat aannemelijk is dat alleen eiser in de onderhavige jaren heeft gehandeld in henneptoppen, dat uit niets blijkt dat hij heeft gehandeld in loondienst, en dat hij de daarmee verworven inkomsten niet in zijn aangiften heeft vermeld. Hierdoor, zo stelt verweerder, heeft eiser niet de vereiste aangifte gedaan, en rust op eiser de bewijslast te doen blijken dat en in hoeverre de opgelegde aanslagen onjuist zijn. Verweerder acht eiser niet geslaagd in die bewijslast. Verweerder stelt voorts dat het aan opzet van eiser is te wijten dat de aanslag aanvankelijk voor een te laag bedrag is vastgesteld (IB 2002), dan wel dat de aangifte onjuist is gedaan (IB 2003).

3.4. Eiser concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, en herroeping van de aanslagen alsmede herroeping van de vergrijpboeten. Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

4 Beoordeling van het geschil

4.2.2. Verweerder heeft bij brief van 17 september 2008 de rechtbank mededeling gedaan, in de zin van artikel 6:20, lid 3, Awb, van het alsnog doen van uitspraken op bezwaar in de hier aan de orde zijnde zaken. Verweerder heeft hierbij de bezwaren afgewezen en de aanslagen gehandhaafd. Gelet hierop acht de rechtbank de beroepen, ingevolge het bepaalde in artikel 6:20, lid 4, Awb, mede te zijn gericht tegen deze uitspraken. Deze uitspraken zijn immers aan de rechtbank meegedeeld gedurende het aanhangig zijn van de beroepen.

4.3.2. Dit leidt de rechtbank tot het oordeel dat er geen beletsel voor verweerder is om het Lynxrapport te gebruiken als bewijs dat voormelde aanslagen niet naar willekeur zijn opgelegd (zie ook Hoge Raad 30 juni 2006, nr. 42 187, VN 2006/37.1).

4.3.3. Voor zover eiser heeft gesteld dat terzake van de navorderingsaanslag IB/PVV 2002, een nieuw feit ontbreekt om redenen dat verweerder geen gebruik mocht maken van informatie ontleend aan de strafrechtelijke procedure, faalt die stelling. Aan de vraag of eiser, zoals door verweerder is gesteld, te kwader trouw is, komt de rechtbank niet toe.

4.4.3. Op grond van het voorgaande oordeelt de rechtbank dat de niet aangegeven inkomsten uit de handel in henneptoppen zowel absoluut als in verhouding tot de wel aangegeven inkomsten aanzienlijk zijn en dat eiser op grond daarvan de vereiste aangiften niet heeft gedaan.

4.4.4. Op de voet van artikel 27e Awr moeten de uitspraken op bezwaar, gegeven het oordeel in 4.4.3, in stand blijven tenzij eiser doet blijken - dat wil zeggen overtuigend aantonen - dat en in hoeverre de uitspraken op de bezwaarschriften onjuist zijn (vergelijk HR 14 november 1990, nr. 26 727, BNB 1992/127). Naar het oordeel van de rechtbank is eiser met hetgeen hij heeft aangevoerd niet geslaagd in deze bewijslast. Eiser heeft gesteld dat hij in loondienst was van V.O.F. en niet voor zichzelf handelde; eventuele voordelen zouden dan niet door eiser maar door V.O.F. zijn behaald. Ter onderbouwing van deze stelling heeft eiser bij brief van zijn gemachtigde van 3 juni 2008, een drietal verklaringen van getuigen overgelegd. Naar het oordeel van de rechtbank werpen deze verklaringen geen licht op de activiteiten en werkzaamheden die eiser zowel in als buiten loondienst verrichtte; zij kunnen derhalve niet tot bewijs dienen van de stelling van eiser.

4.5.2. De rechtbank stelt voorop dat zij bij het beoordelen van de vraag of de schatting van verweerder redelijk is, slechts toetst of verweerder bij afweging van de in aanmerking komende belangen in redelijkheid tot de onderhavige schatting heeft kunnen komen. Van belang is dat eiser, door te volharden in zijn stelling geen inkomsten uit de handel in henneptoppen te hebben genoten, terwijl de rechtbank het genieten van die inkomsten aannemelijk acht, zich de gelegenheid heeft laten ontgaan om een meer gedetailleerd inzicht in die inkomsten te verschaffen. Nu eiser ontkent dergelijke inkomsten te hebben genoten en slechts heeft gereageerd met een ontkenning, kan het verweerder niet worden verweten dat de gedane schattingen een zekere ruwheid vertonen. In situaties als de onderhavige is dat nu eenmaal eigen aan te maken schattingen en dient te worden aanvaard dat daarbij nog enige marge in aanmerking wordt genomen, teneinde te voorkomen dat door voorzichtig te schatten - objectief - een te laag bedrag in de heffing wordt betrokken en de desbetreffende eiser op die wijze wordt 'beloond' voor het niet doen van de vereiste aangifte. Daar staat tegenover dat van een verweerder - in een situatie als de onderhavige - verwacht mag worden dat hij voor de stappen die tot de schatting hebben geleid een niet onredelijke onderbouwing geeft.

4.5.4. Naar het oordeel van de rechtbank is met de berekening en motivering daarop van verweerder, sprake van een redelijke schatting van de totale inkomsten uit de handel in henneptoppen. Met verweerder is de rechtbank van oordeel dat de nadere berekening niet geldt indien de voordelen uit de handel in henneptoppen mede aan de vennoten van V.O.F., of andere collega's, toekomen. Immers het is niet aannemelijk dat die handel in V.O.F. tijdens eisers vakantie nagenoeg stil kwam te liggen.

4.5.5. Derhalve dient beoordeeld te worden of de voordelen uit de handel in henneptoppen, zoals verweerder heeft aangenomen, uitsluitend door eiser zijn genoten. Uit de gedingstukken leidt de rechtbank af dat eiser - in geval de rechtbank tot het oordeel komt dat eiser betrokken is bij de handel in henneptoppen - zich op het standpunt stelt dat de voordelen uit die handel niet alleen door hem, maar ook door anderen, te weten de vennoten van V.O.F., zijn genoten.

4.5.8. Dit houdt in dat de navorderingsaanslag IB/PVV 2002 en de aanslag IB/PVV 2003, niet in stand kunnen blijven. De beroepen zijn in zoverre ook gegrond.

4.5.9. Het vorenoverwogene heeft tot gevolg dat de WAZ-aanslagen gelet op de hoogte van de bedragen niet wijzigen. De beroepen daartegen zijn derhalve wel gegrond (zie r.o. 4.2.1.) maar de rechtsgevolgen dienen in stand te blijven.

5 Boeten

5.1. Op grond van artikel 67e en 67d van de Awr, in verbinding met § 25 en § 27 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 1998 (BBBB 1998) zijn aan eiser, gelijktijdig met het opleggen van de navorderingsaanslag IB/PVV 2002, en met de definitieve aanslag IB/PVV 2003, vergrijpboeten opgelegd. Volgens verweerder is sprake van opzet nu eiser in zijn aangiften willens en wetens geen melding heeft gemaakt van de met de handel in henneptoppen genoten voordelen. Verweerder heeft daarbij een percentage gehanteerd van 100% wegens verzwarende omstandigheden. Verweerder heeft daarbij als verzwarende omstandigheden gewezen op het illegale karakter van de handel in henneptoppen, het gebruik van een dekmantel, namelijk V.O.F, en de hoogte van de genoten voordelen.

5.2. Het vorenstaande, tezamen met de onder 4. weergegeven bevindingen, leidt tot het oordeel dat het aan opzet van eiser is te wijten dat de door hem verschuldigde belasting aanvankelijk tot een te laag bedrag werd vastgesteld (IB 2002), dan wel dat de aangifte onjuist is gedaan (IB 2003). Daarbij heeft de rechtbank mede acht geslagen op het feit dat de niet geheven inkomstenbelasting (2002)/niet aangegeven inkomsten (2003) zowel absoluut als relatief gezien omvangrijk zijn, zodat verweerder terecht strafverzwarende omstandigheden aanwezig heeft kunnen achten.

5.3. Met betrekking tot de vraag of de 100% boete hier passend en geboden is dient in aanmerking te worden genomen de wijze waarop de hoogte van de verschuldigde belasting is komen vast te staan, waaronder ook valt de omstandigheid dat de zogenoemde omkering van de bewijslast is toegepast (HR 18 januari 2008, nr. 41832, LJN BC1962).

5.4. Zoals overwogen in r.o. 4.5.6. en 4.5.7. is de rechtbank van oordeel dat 50 % van de inkomsten uit de handel in henneptoppen aan eiser dient te worden toegerekend. Gelet op de toepassing van de omkering van de bewijslast is niet uit te sluiten dat eiser desondanks voor een te hoog bedrag in de heffing wordt betrokken. De kans dat daarmee ook de boeten - waarvan de hoogte als zodanig niet is betwist - voor een te hoog bedrag zijn vastgesteld, vormt voor de rechtbank reden de boeten tot 80% van de (nagevorderde) belasting te verlagen.

5.5. Voorts ziet de rechtbank aanleiding de vergrijpboeten na de onder 5.4 opgenomen vermindering, verder te matigen. Zij overweegt daartoe als volgt. In de zaken is op 10 mei 2005 een kennisgeving gedaan als bedoeld in artikel 67k van de Awr. Gelet op het arrest van de Hoge Raad van 19 december 2008, nr. 42.763, LJN BD0191 heeft voor de berechting van de zaak in eerste aanleg als uitgangspunt te gelden dat deze niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen uitspraak wordt gedaan, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. Op het moment dat de rechtbank in deze zaak uitspraak doet, zijn gerekend vanaf die dag meer dan vier jaren verstreken. Nu niet is gebleken van bijzondere omstandigheden, levert dit een overschrijding op van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 EVRM. In verband hiermee zal de rechtbank de vergrijpboeten elk verminderen met € 10.000.

6 Slotsom

Gelet op het vorenoverwogene zal de rechtbank de beroepen tegen de uitspraken op bezwaar tegen onderscheidenlijk de navorderingsaanslag IB/PVV 2002 en de aanslag IB/PVV 2003 alsmede tegen de boetebeschikkingen, gegrond verklaren. De beroepen tegen de uitspraken op bezwaar tegen onderscheidenlijk de aanslag WAZ 2002 en de aanslag WAZ 2003 zullen, op grond van het in r.o. 4.2.1. is overwogen, eveneens gegrond worden verklaard met gehele instandhouding van de rechtsgevolgen.

7. Proceskosten

De rechtbank vindt aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten die eiser in verband met de behandeling van de beroepen redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 966 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting, bij een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1 voor het gewicht van de zaak van en een wegingsfactor voor vier samenhangende zaken van 1,5).

8 Beslissing

Deze uitspraak is gedaan op 26 juni 2009 en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken door mr. J.M. Vink, mr. P. Goes en mr. R.C.H.M. Lips in tegenwoordigheid van de griffier.