Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 02-06-2017, ECLI:NL:RBZWB:2017:3350, BRE - 16 _ 1844

2.1.

Belanghebbende heeft op 11 augustus 2015 een omgevingsvergunning aangevraagd voor het bouwen van een pand (hierna: het pand) aan [adres] te [X] . Het pand is bestemd voor de opslag van verschillende soorten kunstmest en bestaat uit bulkvakken, gescheiden door betonnen muren. De dakconstructie is eveneens van beton. Op het dak bevindt zich aan de buitenrand een muur van ongeveer een meter hoog. Aan één van de zijden van het pand, tussen twee uitbouwtjes, bevindt zich een afdak, waaronder grote aantallen bigbags met kunstmest kunnen worden opgeslagen.

2.2.

De heffingsambtenaar heeft ter zake van voornoemde aanvraag leges in rekening gebracht op grond van de Legesverordening gemeente [X] 2015 (hierna: de Verordening) naar een bouwsom van € 8.252.539,90.

2.3.

De aanslag leges is als volgt opgebouwd:

2.4.

In geschil is het antwoord op de vraag of de leges terecht en tot de juiste hoogte aan belanghebbende in rekening zijn gebracht.

2.5.

Op grond van artikel 229, eerste lid, onderdeel b, van de Gemeentewet kunnen rechten worden geheven ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten, waaronder de aanvraag van een omgevingsvergunning.

2.6.

Artikel 229b, eerste lid, van de Gemeentewet bepaalt dat in verordeningen op grond waarvan rechten als bedoeld in artikel 229, eerste lid, onder a en b, worden geheven, de tarieven zodanig worden vastgesteld dat de geraamde baten van de rechten niet uitgaan boven de geraamde lasten ter zake.

2.7.

Artikel 3.1 van de Wet ruimtelijke ordening (hierna: de Wro) luidt:

2.8.

In artikel 5, eerste lid, van de Verordening is bepaald dat de leges worden geheven naar de maatstaven en tarieven, opgenomen in de bij de Verordening behorende tarieventabel (hierna: de tarieventabel). In paragraaf 2.2.2 van de tarieventabel is opgenomen dat het berekenen van de leges met betrekking tot (onder meer) de aanvraag van een omgevingsvergunning gebeurt op basis van de door de raad vastgestelde bouwkostenlijst [X] (hierna: de bouwkostenlijst), inclusief de daarin opgenomen uitgangspunten. De leges met betrekking tot de aanvraag van een omgevingsvergunning voor het bouwen bedragen ingevolge paragraaf 2.2.3.4 van de tarieventabel bij een bouwsom van € 500.000,01 tot € 10.000.000: € 10.700, vermeerderd met 1,886% over het bedrag waarmee de bouwsom het bedrag van € 500.000,01 te boven gaat. In paragraaf 2.2.3.4 staat verder, voor zover van belang, nog vermeld:

2.9.

2.10.

Belanghebbende heeft aangevoerd dat het vigerende bestemmingsplan van de gemeente [X] meer dan tien jaar geleden is vastgesteld en dat de bevoegdheid van de gemeente [X] tot het heffen en invorderen van leges daarom op grond van artikel 3.1, vierde lid, van de Wro (zie 2.7) is komen te vervallen.

2.11.

De heffingsambtenaar heeft gewezen op de vermelding op het aanslagbiljet (zie 2.3) “Korting i.v.m. artikel 3.1 lid 4 Wro”. Door dit te vermelden op het aanslagbiljet wordt volgens zijn standpunt onderkend dat het bestemmingsplan ouder is dan tien jaar en wordt daarmee aangetoond dat er geen leges worden geheven voor de toetsing aan het bestemmingsplan.

2.12.

De rechtbank is van oordeel dat de wetgever in artikel 3.1, vierde lid, van de Wro onder invorderen ook heeft bedoeld te verstaan het heffen van leges en niet louter het invorderen van geheven rechten op grond van de Invorderingswet 1990 (zie Kamerstukken II, 2004/2005, 28 916, nr. 14, p. 18). Nu de heffingsambtenaar heeft erkend dat het vigerende bestemmingsplan ouder is dan tien jaar (zie 2.11), is de sanctie van voornoemde bepaling van toepassing en dient de bevoegdheid tot het heffen van rechten te vervallen ter zake van de door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten die verband houden met het bestemmingsplan.

2.13.

De rechtbank stelt vast dat in de Verordening staat vermeld dat van de leges die worden geheven bij de aanvraag van een omgevingsvergunning voor het bouwen een bedrag van € 387,00 samenhangt met diensten die verband houden met het bestemmingsplan (zie 2.8). De rechtbank is van oordeel dat daarmee de diensten die verband houden met het bestemmingsplan in de Verordening als afzonderlijke belastbare diensten zijn aangewezen. Voormeld bedrag is in onderhavige aanslag in mindering gebracht op het totaal aan leges. De overige leges houden blijkens de Verordening geen verband met het bestemmingsplan. Daardoor kan – anders dan belanghebbende bepleit – niet geoordeeld worden dat het heffen van die leges in strijd is met artikel 3.1, vierde lid, van de Wro.

2.14.

Belanghebbende heeft zich op het standpunt gesteld dat de heffingsambtenaar niet heeft voldaan aan het vereiste van artikel 229b, eerste lid, van de Gemeentewet (zie 2.6), omdat het door de heffingsambtenaar ingebrachte overzicht van de kostentoerekening leges 2015 zonder aanvullende informatie van de gemeente [X] niet controleerbaar is. Bovendien kunnen de geraamde opbrengsten volgens belanghebbende simpelweg niet juist zijn vanwege het bepaalde in artikel 3.1, vierde lid, van de Wro.

2.15.

Bij brief van 15 februari 2017 aan de rechtbank heeft de heffingsambtenaar een toelichting gegeven op het door hem ingebrachte overzicht van de kostentoerekening leges 2015. Met het onderdeel ‘diverse leges’ van het productnummer 6810.000 (bestemmings-/structuurplannen) worden volgens zijn verklaring inkomsten bedoeld die samenhangen met aanvragen zoals vermeld in artikel 2.6 van de Tarieventabel behorende bij de legesverordening. De heffingsambtenaar heeft verklaard dat deze geraamde opbrengsten geen verband hebben met de leges voor aanvragen omgevingsvergunning. Verder heeft de heffingsambtenaar een nader overzicht verstrekt met daarin een specificatie van productnummer 6810.000.

2.16.

De rechtbank oordeelt als volgt. Indien een belanghebbende mogelijke overschrijding van de opbrengstlimiet aan de orde stelt, dient de heffingsambtenaar inzicht te verschaffen in de desbetreffende ramingen. Of de Verordening tot overschrijding van de opbrengstlimiet leidt, dient in eerste instantie aan de hand van het overzicht te worden beoordeeld. Uit het door de heffingsambtenaar ingebrachte overzicht van de (geraamde) lasten en baten is af te leiden dat de kostendekkendheid in het onderhavige geval 51% bedraagt. Uitgaande van dit overzicht is dus geen sprake van overschrijding van de opbrengstlimiet. Mede gelet op de toelichting die de heffingsambtenaar in zijn brief van 15 februari 2017 (zie 2.15) heeft gegeven, heeft de rechtbank onvoldoende reden om te twijfelen aan de juistheid van dit overzicht. De heffingsambtenaar was niet gehouden tot het verstrekken van verdere inlichtingen dan die hij nu heeft verstrekt, aangezien belanghebbende onvoldoende gemotiveerd heeft gesteld waarom volgens haar ten aanzien van een of meer bepaalde posten in de raming redelijke twijfel bestaat of sprake is van een ‘last ter zake’ (vgl. HR 4 april 2014, ECLI:NL:HR:2014:777, BNB 2014/148, r.o. 3.3.4).

2.17.

De heffingsambtenaar heeft aangevoerd dat het pand een opslagloods betreft en dat deze categorie op de bouwkostenlijst voorkomt, waarbij voor de bouwkosten € 77 per m3 wordt gehanteerd. Uit coulance, vanwege het grote verschil met de eigen opgegeven bouwkosten, is gerekend met de bouwkosten van een ‘distributiecentrum/loods > 10.000 m2 enkellaags’, zijnde € 53 per m3.

2.18.

Belanghebbende heeft gesteld dat het pand niet voorkomt op de bouwkostenlijst, waardoor op grond van de uitgangspunten van de bouwkostenlijst moet worden uitgegaan van de opgegeven bouwsom (zie 2.9), zijnde een bedrag van € 4.346.850. Het pand betreft volgens belanghebbende een eenvoudige keerwandenvoorziening voor bulkgoed, voorzien van een eenvoudige betonnen dakconstructie om de opgeslagen kunstmest droog te houden, zonder voorzieningen vanwege opslag, overslag en groupage (hoge voorraadstellingen en takelvoorzieningen) of verblijf van personeel in het gebouw. Het pand is daarom niet aan te merken als een distributiecentrum of loods in de gebruikelijke zin van het woord. Indeling van het pand in een andere categorie op de bouwkostenlijst is naar het standpunt van belanghebbende evenmin mogelijk.

2.19.

Ter zitting heeft de rechtbank aan belanghebbende voorgehouden dat op de website van (de bestuurder van) belanghebbende in een nieuwsbericht van december 2015 staat vermeld dat er een nieuwe loods met opslagcapaciteit zal worden gebouwd. Gelet op de omschrijving van het pand in dit nieuwsbericht en op grond van de door partijen aangeleverde stukken, is de rechtbank van oordeel dat het pand is aan te merken als een opslagloods. De rechtbank stelt vast dat deze categorie voorkomt in de bouwkostenlijst, namelijk in onderdeel 6.1 van deze lijst. Zo belanghebbende al aangetoond zou hebben dat de werkelijke bouwsom lager is dan het aldaar vastgestelde bedrag van € 77 per m3, dan is de bouwkostenlijst blijkens de daarin opgenomen uitgangspunten (zie 2.9) toch maatgevend. De heffingsambtenaar heeft daarom terecht de bouwkosten niet vastgesteld op basis van de opgegeven bouwsom. Op grond van de bouwkostenlijst mag worden uitgegaan van € 77 per m3. Dat de heffingsambtenaar uit coulance is uitgegaan van de bouwkosten van een distributiecentrum, kan aan dit oordeel niet afdoen.

2.20.

Bij het in rekening brengen van de leges is de heffingsambtenaar uitgegaan van een inhoud van het gebouw van 155.708,30 m3. In zijn verweerschrift heeft de heffingsambtenaar verklaard dat na herberekening van de inhoud de inhoud lager uitkomt dan in eerste instantie was bepaald, namelijk op 152.810,19 m3. Bij de inhoudsberekening heeft de heffingsambtenaar de ruimte onder het afdak (zie 2.1) bij de inhoud van het pand meegerekend. Bij het vaststellen van de hoogte van het pand is de heffingsambtenaar uitgegaan van de hoogte tot aan de dakrand. Uitgaande van de bouwkosten van € 53 per m3 (zie 2.17) dient de bouwsom daarom volgens de heffingsambtenaar te worden vastgesteld op € 8.098.940 en dient de aanslag leges dienovereenkomstig te worden verminderd.

2.21.

Volgens belanghebbende dient de ruimte onder het afdak (27.188 m3) niet te worden gerekend tot de inhoud van het pand. Belanghebbende wijst daarbij op artikel 1, eerste lid, van de Woningwet, waarin ‘gebouw’ wordt omschreven als ‘bouwwerk dat een voor mensen toegankelijke overdekte geheel of gedeeltelijk met wanden omsloten ruimte vormt’. Nu er bij het betreffende afdak sprake is van één wand, behoort de ruimte onder het afdak niet volgens haar standpunt niet bij (de inhoud van) het pand. Verder is belanghebbende van mening dat de hoogte van het pand moet worden berekend tot aan het dak en niet tot aan de hoogte van de dakrand, nu de dakrand op sommige plaatsen tot een meter boven het dak uitsteekt. De inhoud van het pand moet daarom volgens haar berekening worden vastgesteld op 121.869 m3.

2.22.

De rechtbank is van oordeel dat de ruimte onder het afdak moet worden gerekend tot de inhoud van het pand. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat ter zitting aan de hand van foto’s is vastgesteld dat het afdak is verbonden aan een wand van het pand en dat de zijkanten worden afgesloten door twee uitbouwtjes van het pand. Nu het afdak aan drie zijden wordt omsloten door wanden, moet deze ruimte worden aangemerkt als (onderdeel van) een gebouw.

2.23.

Uitgaande van het overwogene in 2.22 stelt de rechtbank vast dat een vergelijking van de uitkomst van de inhoudsberekening volgens de heffingsambtenaar (152.810,19 m3) en die volgens belanghebbende (121.869 m3 vermeerderd met 27.188 m3) dan nog een verschil van 3.753,19 m3 laat zien. Dit verschil wordt veroorzaakt door het verschil in berekening van de hoogte van het pand. Zelfs indien echter zou worden uitgegaan van de inhoudsberekening van belanghebbende, dan is de bouwsom zoals die in het verweerschrift is berekend, naar het oordeel van de rechtbank niet te hoog vastgesteld. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat de heffingsambtenaar uit coulance is uitgegaan van een bedrag van € 53 per m3, terwijl hij volgens de bouwkostenlijst uit had moeten gaan van een bedrag van € 77 per m3 (zie 2.17 en 2.19). Het verschil in inhoud wordt dan naar het oordeel van de rechtbank voldoende gecompenseerd door het gehanteerde lagere bedrag per m3.

2.24.

Gelet op het in 2.20 genoemde standpunt van de heffingsambtenaar moet de bouwsom worden verminderd tot een bedrag van € 8.098.940 en dient de aanslag leges overeenkomstig te worden verminderd. Gelet op vorenstaande is het beroep gegrond verklaard.

2.25.

De rechtbank vindt aanleiding de heffingsambtenaar te veroordelen in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het beroep redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 1.237,50 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting en een half punt voor het verstrekken van schriftelijke inlichtingen met een waarde per punt van € 495 en een wegingsfactor 1). Overige kosten die op grond van het Besluit voor vergoeding in aanmerking komen, zijn niet gesteld. Voor vergoeding van kosten van de bezwaarfase acht de rechtbank geen termen aanwezig, nu gesteld noch gebleken is dat belanghebbende om vergoeding van deze kosten heeft verzocht voordat uitspraak op bezwaar is gedaan, zoals op grond van artikel 7:15, derde lid, van de Awb is vereist.

1. bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.2 - het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden: a. de naam en het adres van de indiener;