Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 26-04-2019, ECLI:NL:RBZWB:2019:1937, AWB - 18 _ 5436

2.1.

De broer van belanghebbenden, [erflater] (hierna: [erflater] ), is overleden op [datum] 2014. Belanghebbenden zijn in [erflater] testament aangewezen als erfgenamen. Belanghebbenden hebben de nalatenschap van [erflater] aanvaard.

2.2.

Op 23 september 2014 heeft de inspecteur het formulier ‘doorgeven contactpersoon’ retour ontvangen waarin staat dat [de contactpersoon] (hierna: de contactpersoon) als contactpersoon zal optreden in de afwikkeling van de nalatenschap van [erflater] .

2.3.

Op 17 oktober 2014 heeft de inspecteur een uitnodiging tot het doen van aangifte erfbelasting naar het adres van de contactpersoon verzonden. Bij brief van 23 mei 2015 heeft de contactpersoon verzocht om uitstel voor het doen van aangifte. In die brief is - onder meer - opgenomen:

2.4.

Bij brief van 10 augustus 2015 heeft de contactpersoon een brief naar de inspecteur, naar aanleiding van een systeem-aanmaning en een telefoongesprek met de inspecteur, verstuurd waarin - onder meer - is opgenomen:

2.5.

De inspecteur heeft bij brief van 18 augustus 2015 aan de contactpersoon bericht dat er een aangifte erfbelasting moet worden ingediend onder verwijzing naar de Successiewet (hierna: SW) en artikel 4 van de AWR. Vervolgens heeft de inspecteur belanghebbenden aangeschreven en verzocht de aangifte erfbelasting in te dienen.

2.6.

Met dagtekening 27 juni 2017 heeft de inspecteur ambtshalve aanslagen erfbelasting aan belanghebbenden opgelegd naar een verkrijging van € 1.000.000 per erfgenaam. Bij gelijktijdig gegeven beschikkingen is belastingrente in rekening gebracht.

2.7.

Het door belanghebbenden gemaakte bezwaar tegen de opgelegde aanslagen en belastingrentebeschikkingen is bij uitspraken op bezwaar ongegrond verklaard.

2.8.

Tussen partijen is in geschil of:

-

de vereiste aangifte erfbelasting is gedaan; en

-

[erflater] ten tijde van zijn overlijden of op enig moment binnen tien jaren voorafgaand aan zijn overlijden woonachtig was in Nederland.

Vereiste aangifte

2.9.

De inspecteur heeft zich op het standpunt gesteld dat de vereiste aangifte niet is gedaan, zodat de bewijslast moet worden verlegd en verzwaard. Het deels ingevulde aangifteformulier, gevoegd bij de brief van 10 augustus 2015, kan niet als zodanig worden aangemerkt omdat daarin niet belanghebbenden maar enkel [erfgenaam 1] is vermeld. Belanghebbenden hebben daartegenover gesteld dat de vereiste aangifte wél is gedaan op 10 augustus 2015, omdat zij in die brief hebben aangegeven geen erfbelasting verschuldigd te zijn. Dat alleen de naam van [erfgenaam 1] is vermeld, terwijl er wel is aangegeven dat er drie erfgenamen zijn, maakt dit niet anders.

2.10.

De rechtbank is van oordeel dat belanghebbenden de vereiste aangifte hebben gedaan en dat de zogeheten omkering en verzwaring van de bewijslast, als bedoeld in artikel 27e, eerste lid, van de AWR, in dit geval niet geldt. Daartoe overweegt de rechtbank dat, kennelijk namens belanghebbenden, bij hun brief van 10 augustus 2015 het gemotiveerde standpunt is ingenomen dat zij geen erfbelasting verschuldigd zijn. Gelet daarop hebben belanghebbenden aan hun aangifteplicht voldaan, waarbij niet van belang is of dat standpunt uiteindelijk juist of onjuist wordt bevonden. Dat op het bij de bedoelde brief gevoegde aangiftebiljet de naam van [erfgenaam 1] is vermeld, maakt het vorenstaande niet anders. In de eerste plaats is aannemelijk dat die vermelding berustte op een vergissing van de contactpersoon. Verder is aannemelijk dat de contactpersoon alle correspondentie en contacten met de inspecteur verzorgde inzake de belastingaangelegenheden ter zake van de erfenis van [erflater] . Gelet daarop kan bezwaarlijk anders worden geoordeeld dan dat in ieder geval de begeleidende brief namens belanghebbenden is ingediend. Zij hebben daarmee aan hun aangifteplicht voldaan.

2.11.

2.12.

De inspecteur heeft zich op het standpunt gesteld dat [erflater] ten tijde van zijn overlijden of in de tien jaren daaraan voorafgaand in Nederland woonachtig was en dat hetgeen belanghebbenden hebben verkregen uit de nalatenschap belast is. De bewijslast ter zake van de feiten en omstandigheden waaruit de juistheid van dat standpunt volgt, rust op de inspecteur. Immers, de door de inspecteur gestelde omkering van de bewijslast is gelet op overweging 2.10 niet aan de orde.

2.13.

De inspecteur heeft ter onderbouwing van zijn standpunt het volgende gesteld. [erflater] was vanaf 2005 ingeschreven in de Basisregistratie Personen (hierna: de BRP) op het adres [adres] te [plaats] . Hij was alleen-gebruiker en betaalde de vaste lasten van deze woning. Vanaf 2013 stond ook [erfgenaam 1] , de echtgenote van [erflater] , op dit adres ingeschreven. Naast deze woning bezat [erflater] nog meer vastgoed in Nederland en hield hij diverse effecten- en bankrekeningen aan. Ook werden er in Nederland betalingen verricht en had hij abonnementen en een Nederlandse zorgverzekering afgesloten. In maart en augustus 2013 zijn pinbetalingen verricht in Nederland en in België. Er stond in Nederland ook een auto op naam van [erflater] geregistreerd en zijn dochter woont in Nederland. Van een aangifte inkomstenbelasting 2013 in Kenia is niet gebleken en er zijn geen rekeningen, bankafschriften of andere bescheiden overgelegd die wijzen op een duurzame band met Kenia in 2013. De inspecteur heeft voorts verwezen naar de in het geding gebrachte informatie die is verkregen van de Directie Regulier Verblijf en Nederlanderschap waaruit blijkt dat er door [erflater] en [erfgenaam 1] een procedure is opgestart voor verkrijging van een verblijfsvergunning bij echtgenoot voor [erfgenaam 1] . Voor verkrijging van die verblijfsvergunning is noodzakelijk dat [erflater] in Nederland woonachtig was en volgens een telefoonnotitie van de Immigratie- en Naturalisatiedienst was [erflater] in 2008 weer in Nederland gevestigd.

2.14.

Belanghebbenden hebben het standpunt van de inspecteur gemotiveerd betwist. Zij hebben in dat verband een verklaring van Sollacher van Diani Marine Ltd en de Nederlandse consul in Kenia betreffende het wonen door [erflater] in Kenia overgelegd. Ook is er verwezen naar een verklaring waarin staat dat [erflater] een lokale onderneming in Kenia had en zijn de jaarstukken 2011 en 2012 van die onderneming alsmede een verklaring van de Nederlandse boekhouder overgelegd. In die verklaring heeft de boekhouder, [boekhouder] , verklaard dat hij tot aan het overlijden meer dan tien jaar administratieve ondersteuning aan [erflater] heeft verleend, bestaande uit het ontvangen, controleren en verwerken van alle “Nederlandse” post, bankafschriften en (het betalen van) rekeningen, omdat [erflater] maar een paar weken per jaar in Nederland verbleef aangezien hij metterwoon permanent gevestigd was in Kenia. De Keniaanse belastingautoriteiten hebben voorts verklaard dat [erflater] privé en zakelijk aan zijn belastingverplichtingen in Kenia heeft voldaan. Verder is door belanghebbenden in de stukken en ter zitting toegelicht dat [erflater] op een adres in Nederland stond ingeschreven om een Nederlandse zorgverzekering te kunnen afsluiten zodat hij in Nederland diverse medische behandelingen kon ondergaan. [erflater] kampte met diverse gezondheidsproblemen en de gezondheidszorg in Nederland is beter dan in Kenia. Voorts was het huwelijk van [erflater] en [erfgenaam 1] vanaf 2011 duurzaam ontwricht. [erfgenaam 1] wilde echter alleen maar aan een echtscheiding meewerken indien [erflater] zou meewerken aan het verkrijgen van een verblijfsvergunning. Ter onderbouwing van deze stelling is een afschrift van de advocaat van [erfgenaam 1] ingebracht. Anders dan uit de informatie van de Directie Regulier Verblijf en Nederlanderschap en de IND blijkt, is [erflater] na zijn emigratie in 1993 niet meer (permanent) woonachtig geweest in Nederland. De wijze waarop [erflater] heeft gehandeld met het oog op het verkrijgen van een verblijfsvergunning voor [erfgenaam 1] verdient geen schoonheidsprijs, maar was enkel zo georkestreerd om te komen tot een echtscheiding. [erfgenaam 1] verbleef in Nederland alleen op het adres waar [erflater] in de BRP stond ingeschreven als [erflater] niet in Nederland was. Als hij in Nederland verbleef voor het ondergaan van medische behandeling, verbleef [erfgenaam 1] op een ander adres zodat van samenwoning geen sprake is. [erflater] was ongeveer anderhalf jaar voor zijn overlijden een nieuwe relatie aangegaan met de in Kenia wonende [persoon A] . [erflater] had een sociaal leven in Kenia en had geen band met zijn in Nederland wonende dochter, aldus belanghebbenden.

2.15.

De rechtbank is, de door partijen ingebrachte standpunten, stellingen en bewijsmiddelen in onderlinge samenhang bezien, van oordeel dat de inspecteur niet in zijn bewijslast is geslaagd. Er kan niet worden geoordeeld dat [erflater] ten tijde van zijn overlijden of in de tien jaren daaraan voorafgaand een duurzame band van persoonlijke aard met Nederland had.

2.16.

2.17.

Gelet op het voorgaande zijn de beroepen gegrond.

2.18.

De rechtbank vindt aanleiding de inspecteur te veroordelen in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van de bezwaren en de beroepen redelijkerwijs heeft moeten maken. De rechtbank gaat daarbij uit van samenhangende zaken. De voor vergoeding in aanmerking komende kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 1.532 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift, 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 254, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 512 en een wegingsfactor 1).

1. bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.2 - het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden: a. de naam en het adres van de indiener;