Gerechtshof Amsterdam, 22-07-2010, BN4829, 09/00017

uitspraak van de tweede meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

tegen de uitspraak in de zaak no. AWB 08/4342 van 3 december 2008 van de rechtbank Haarlem in het geding tussen

[X], gevestigd te [Y], belanghebbende,

en

de inspecteur.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.2. Het bezwaar tegen de afwijzende beschikking is door de inspecteur bij uitspraak op bezwaar van 22 april 2008 afgewezen.

1.3. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de inspecteur bij op 3 juni 2008 ingekomen brief beroep ingesteld bij de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank). Bij uitspraak van 3 december 2008 heeft de rechtbank het door belanghebbende ingestelde beroep gegrond verklaard, de uitspraak op bezwaar vernietigd en de inspecteur opgedragen binnen zes weken opnieuw op het bezwaar te beslissen.

1.4. Het tegen deze uitspraak door de inspecteur ingestelde hoger beroep is bij het Hof ingekomen op 9 januari 2009. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

1.5. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 8 juni 2010. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

2. Feiten

Het Hof neemt over de door de rechtbank vastgestelde feiten, waartegen door partijen geen grieven zijn aangevoerd. Deze luiden als volgt:

1. Eiseres is een stichting, opgericht bij notariële akte van 4 december 1989. Het doel waarvoor eiseres is opgericht is als volgt in haar statuten verwoord:

“(…) 4.1. Het doel van [eiseres] is om groepen en individuen te steunen die streven naar maatschappelijke veranderingen op politiek, economisch, sociaal of cultureel terrein; deze veranderingen moeten gericht zijn op méér gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid, zelfbeschikkingsrecht en emancipatie, en ook op het opheffen van negatieve discriminatie op welk gebied dan ook. (…)”

2. Vanaf haar oprichting tot en met het jaar 2007 heeft de belastingdienst eiseres aangemerkt als algemeen nut beogende instelling (hierna: ANBI).

3. Eiseres doet op een eigen website verslag van haar activiteiten. In haar nieuwsbrief 2005 staat onder meer vermeld:

[gedeelte tekst nieuwsbrief 2005].

3. Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank heeft belanghebbendes beroep gegrond verklaard, waarbij zij, voor zover hier van belang, heeft overwogen:

‘11. Voorop staat dat de rechtsregels in de door verweerder aangehaalde jurisprudentie in hun context moeten worden bezien. In beide uitspraken gaat het om giften aan instellingen die gewapenderhand de omverwerping nastreven van regeringen van andere landen. Daarmee kunnen de activiteiten van eiseres niet op een lijn worden gesteld. Eiseres heeft immers onweersproken verklaard dat zij binnen de grenzen van de democratische rechtsorde blijft. De enkele omstandigheid dat niet bij voorbaat kan worden uitgesloten dat bij de door eiseres gesteunde acties geweld zich in enigerlei vorm maar dan wel in beperkte mate zal kunnen voordoen (beperkt tot het schade toebrengen aan zaken, zoals het knippen van gaten in een hek of het zich vastmaken aan spoorrails) is naar het oordeel van de rechtbank op zich onvoldoende om eiseres de status van ANBI te onthouden.

12. Op basis van de van partijen afkomstige stukken en hetgeen eiseres ter zitting heeft verklaard stelt de rechtbank vast dat eiseres in hoofdzaak geweldloze campagnes ondersteunt en daarnaast humanitaire hulp verleent aan linkse activisten. De rechtbank heeft geen reden om te twijfelen aan de verklaring van eiseres dat zij geen geweld beoogt maar louter buitenparlementair linkse politiek wil bedrijven. Voor zover door eiseres ondersteunde acties uitmonden in daden van burgerlijke ongehoorzaamheid heeft eiseres onweersproken gesteld dat dit openlijk en gewetensvol geschiedt en dat de deelnemers aan dergelijke acties zich blootstellen aan strafrechtelijke vervolging waarbij men de verantwoordelijkheid aanvaardt voor de opgetreden schade. De rechtbank verwerpt de opvatting van verweerder dat eiseres met het verlenen van hulp aan een gedetineerde actievoerder haar doelstellingen met behulp van geweld nastreeft. Naar het oordeel van de rechtbank vormen de genoemde activiteiten op zichzelf beschouwd en in samenhang bezien geen reden om aan eiseres de ANBI-status te onthouden.’

4. Geschil in hoger beroep

5. Standpunten van partijen

Voor de standpunten van partijen wordt verwezen naar de gedingstukken. Voor het verhandelde ter zitting wordt verwezen naar het proces-verbaal van de zitting.

6. Beoordeling van het geschil

6.1. Onder het algemeen nut beogende instellingen dienen te worden verstaan lichamen wier doelstelling een werkzaamheid betreft welke op zich zelf rechtstreeks een algemeen belang raakt, zoals bijvoorbeeld bejaardenzorg en genezing of verpleging van zieken. Lichamen die een werkzaamheid ten doel hebben welke op zich zelf slechts dienstbaar is aan een particulier belang, vallen niet onder dit begrip, ook al moge van de voorziening in dit belang zijdelings een gunstige werking ten algemene nutte uitgaan (HR 12 oktober 1960, BNB 1960/296, sociëteit Minerva).

6.2. De sub 6.1. geformuleerde regel lijdt uitzondering indien instellingen ter bereiking van hun doelstelling geweld willen teweegbrengen of ondersteunen, aangezien de wetgever, toen hij de giftenregeling voor de inkomstenbelasting in het leven riep ten einde bepaalde instellingen uit een oogpunt van algemeen belang te begunstigen, niet kan hebben bedoeld langs deze weg steun te bieden aan gewelddadige acties (vgl. HR 2 maart 1983, BNB 1983/176*).

6.4. Alsdan resteert de vraag of (ook) uit de feitelijke werkzaamheid van belanghebbende blijkt dat zij het algemeen belang dient (artikel 41a, eerste lid, aanhef en onderdeel b, Uitvoeringsregeling inkomstenbelasting 2001).

7. Proceskosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de kosten op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

8. Beslissing

Aldus gedaan door mrs. A. Bijlsma, voorzitter, B.A. van Brummelen en B. Emmerig, leden van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr. R.M.C.G van Aalst als griffier. De beslissing is op 22 juli 2010 in het openbaar uitgesproken.

Het aanwenden van een rechtsmiddel