Gerechtshof Amsterdam, 28-04-2011, BU1580, P09/00445, 09/00446, 09/00447, 09/00448 en 09/00449

GERECHTSHOF AMSTERDAM

kenmerken P09/00445, 09/00446, 09/00447, 09/00448 en 09/00449

28 april 2011

uitspraak van de douanekamer

op het hoger beroep van

tegen de uitspraken in de zaken met kenmerk AWB 08/2262 t/m AWB 08/2266 van de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank) in het geding tussen

belanghebbende

en

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. De inspecteur heeft met dagtekening 28 augustus 2007 aan belanghebbende onder nummers NL RTD-2007-002379 tot en met NL RTD-2007-002383 vijf bindende tariefinlichtingen (BTI’s) afgegeven voor sondevoeding.

1.2. Na daartegen gemaakt bezwaar heeft de inspecteur bij in één geschrift vervatte uitspraken van 31 januari 2008 de voormelde BTI’s gehandhaafd.

1.3. Bij uitspraak van 2 juni 2009, heeft de rechtbank het door belanghebbende ingestelde beroep ongegrond verklaard.

1.4. Het tegen deze uitspraak ingestelde hoger beroep is bij het Hof ingekomen op 30 juni 2009, aangevuld bij brief van 13 november 2009. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.5. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 22 maart 2011. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

2. Feiten

2.1. In de ontwikkeling van het geschil in hoger beroep vindt het Hof aanleiding de feiten als volgt vast te stellen:

2.2. Op 10 mei 2007 heeft belanghebbende BTI’s aangevraagd voor sondevoeding. Zij verzoekt daarbij indeling onder post 3004 5010 van de Gecombineerde Nomenclatuur (hierna: GN).

Op de BTI’s is telkens als omschrijving van het goed vermeld:

De motivering van de indeling van de goederen luidt in alle gevallen:

De indeling is vastgesteld op basis van de algemene regels 1 en 6 voor de interpretatie van de gecombineerde nomenclatuur, aantekening 1, letter a, op hoofdstuk 30 en de tekst van de GN-codes 2202, 2202 90 en 2202 90 10”. Arrest van het Hof van Justitie van 24 maart 2004, C-130/02 (Krings). Verordening (EEG) nr. 184/89 van de Commissie van 25 januari 1989, Pb. Nr. L23 van 27-1-1989. Laboratoriumonderzoek dd. 15 augustus 2007, aangevraagd onder kenmerk (…), bekend onder laboratoriumnummer (…)

Ingrediënten: De vloeistof bevat volgens bijgeleverde informatie o.a. eiwitten, koolhydraten, vetten, voedingsvezels, vitamines en mineralen.

Analyse resultaten: Het sacharosegehalte (het gehalte aan invertsuiker of isoglucose, berekend als sacharose daaronder begrepen) bedraagt: < 0.1 gewichtspercenten.

Advies goederencode 2202.9010”.

-Medical nutrition is prescribed by healthcare professionals for patients with a disease-related inability to obtain sufficient energy, protein and nutrients normally and/or safely.

-Medical nutrition products have unique compositions of specific nutrients that would be impossible or impractical to achieve through normal food intake alone.

-Medical nutrition is administered via gastrointestinal tract (orally or with a feeding tube), utilizing the natural route for nutrient digestion and absorption.

-Medical nutrition products continue to be developed in different formats and compositions designed to optimise compliance and meet disease specific needs. They are underpinned by scientific rational, clinical research and health economic evaluation.

-By making medical nutrition an integral part of care, patient outcomes are significantly improved

-Medical nutrition results in lower healthcare costs by shortening hospital stays and keeping patients independent for longer.

* also known as clinical nutrition”

3. Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank heeft het beroep van belanghebbende ongegrond verklaard, waarbij zij – voor zover hier van belang – het volgende heeft overwogen.

“4.1. Op basis van indelingsregel 1 van de GN zijn de bewoordingen van de posten en de aantekeningen op de afdelingen of op de hoofdstukken voor de indeling wettelijk bepalend. De bewoordingen van post 3004 spreken van “producten voor therapeutisch of profylactisch gebruik”. Het gebruik van de onder 1.1. genoemde producten dient in beginsel aan de hand van objectieve kenmerken te worden bepaald. Het Hof van Justitie heeft in het arrest van 11 januari 2007, nr. C-400/05 inzake Bas Trucks BV, geoordeeld dat de bestemming van een product tevens een objectief indelingscriterium kan zijn, wanneer die bestemming inherent is aan het product. Dit moet kunnen worden beoordeeld aan de hand van de objectieve kenmerken en eigenschappen van het product. Voor de in geding zijnde producten betekent dit, gezien de genoemde bewoordingen: “…producten voor therapeutisch of profylactisch gebruik” van de post, dat de producten een therapeutische of profylactische bestemming dienen te hebben om ingedeeld te kunnen worden in post 3004.

4.2. Vaststaat dat de producten in het algemeen slechts met toepassing van een sonde worden gebruikt en dat - in ieder geval bij de start van het gebruik van de producten - medische begeleiding gewenst dan wel noodzaak is. Dit blijkt zo ook uit de bijsluiter. De rechtbank acht aannemelijk dat de sondevoedingsproducten in een medische omgeving zoals een ziekenhuis of in een andere medisch begeleide omgeving worden gebruikt, dan wel thuis worden gebruikt met medische begeleiding. Deze omstandigheden waaronder de producten worden gebruikt leiden echter niet tot het oordeel dat de producten tevens een therapeutische of profylactische bestemming hebben. Gelet op de bewoording in post 3004: “…therapeutisch of profylactisch gebruik” is het noodzakelijk dat tenminste één van de ingrediënten van de producten een therapeutische of profylactische werking heeft. De enkele werking die ieder voedsel heeft en dat de mens niet zou kunnen leven zonder voedsel is in dit opzicht onvoldoende om te spreken van een therapeutisch of profylactisch gebruik. Nu geen van de ingrediënten een therapeutisch of profylactisch werking heeft kan indeling onder post 3004 niet plaatsvinden.

4.3. In zoverre is het beroep ongegrond.

4.4. Nu de producten reeds om de in 4.2. aangehaalde reden niet kunnen worden ingedeeld in post 3004, behoeft de bespreking van de in aantekening 1 op hoofdstuk 30 geformuleerde uitsluiting van dieetvoeding geen bespreking meer. “.

4. Geschil in hoger beroep

Evenals bij de rechtbank is bij het Hof in geschil of de onderwerpelijke sondevoedingen als ‘drank’ onder post 2202 9010 van de GN moeten worden ingedeeld, zoals de inspecteur voorstaat, dan wel als geneesmiddel in de zin van post 3004 5010 moeten worden aangemerkt, zoals belanghebbende bepleit.

5. Relevante bepalingen:

5.7. De relevante toelichtingen en de tariferingen luiden:

Voor wat betreft de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, zie bijvoorbeeld de onderstaande tabel uit de bijlage van de Richtlijn 90/496/EEG van de Raad van 24 september in zake de voedingswaarde-etikettering van levensmiddelen ( Pb nr. 276 van 6-10-1990, blz. 40).”.

6.2. Tussen partijen is niet in geschil dat de onderwerpelijke producten vloeibaar zijn, bestemd zijn om in de staat waarin zij verkeren door mensen te worden geconsumeerd en als zodanig met het oog op die consumptie door belanghebbende op de markt worden gebracht. Hieruit volgt dat de producten moeten worden aangemerkt als “andere … dranken” als bedoeld in post 2202, tenzij zij uitdrukkelijk elders in de GN moeten worden ingedeeld. Het Hof merkt daarbij op dat een product uitdrukkelijk elders in de GN moet worden ingedeeld indien er sprake is van een meer specifieke post dan post 2202. De mogelijkheid van indeling onder post 2106 (Producten voor menselijke consumptie, elders genoemd noch elders onder begrepen) behoeft daarom niet nader te worden onderzocht.

6.3. Belanghebbende betoogt dat de producten onder post 3004 van de GN moeten worden ingedeeld, zodat – mede gelet op aantekening 1 op hoofdstuk 22 – indeling onder post 2202 is uitgesloten. Zij stelt dat voor indeling onder post 3004, blijkens de bewoordingen van deze post, volstaat dat de sondevoedingen bestemd zijn voor therapeutisch en profylactisch gebruik en dat de werking niet bepalend is. Met name is voor indeling onder genoemde post niet vereist dat een specifieke werkzame stof met therapeutische en profylactische werking is toegevoegd. Belanghebbende heeft gesteld dat de onderwerpelijke producten ziektegerelateerde ondervoeding voorkomen en genezen. Ter zitting heeft belanghebbende hier aan toegevoegd dat de producten van bepaalde stoffen, bijvoorbeeld mineralen, een hogere dosering bevatten dan gebruikelijk is bij voeding. Belanghebbende wijst voorts op de omstandigheid dat sondevoeding altijd wordt toegediend in een medische omgeving of ten minste onder medisch toezicht. Het Hof overweegt te dier zake als volgt.

6.4. Volgens vaste rechtspraak van het HvJ is indeling van een product onder GN-post 3004 slechts mogelijk indien het beschikt over nauwkeurig omschreven therapeutische en profylactische kenmerken, waarvan de werking zich op welbepaalde functies van het menselijk lichaam richt (o.a. HvJ 14 januari 1993, Bioforce I, C-177/91, Jurispr. blz. I-45, punt 12 en HvJ 19 januari 2005, SmithKline Beecham, C-206/03, Jurispr. blz. I-415, punt 33). Naar het oordeel van het Hof kan het voorkomen en bestrijden van ondervoeding, ook indien deze ziekte gerelateerd is, niet worden gekwalificeerd als een nauwkeurig omschreven therapeutisch of profylactisch kenmerk, nu dit kenmerk eigen is aan elk voedingsmiddel. Evenmin is voldaan aan de voorwaarde dat de werking zich op welbepaalde functies van het menselijk lichaam richt. De enkele omstandigheid dat de producten van bepaalde stoffen een hogere dosering bevatten dan gebruikelijk is bij voeding, leidt niet tot een ander oordeel. Het Hof verwijst in dit verband naar de arresten HvJ 6 november 1997, LTM, C-201/96, Jurispr. blz. I-6147 en HvJ 12 maart 1998, Laboratoires Sarget, C-270/96, Jurispr. blz. I-1121, waaruit volgt dat met de enkele aanwezigheid van bepaalde stoffen in een hogere dosis dan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid nog geenszins is aangetoond dat producten over nauwkeurig omschreven therapeutische en profylactische kenmerken beschikken, waarvan de werking zich op welbepaalde functies van het menselijk lichaam richt.

6.5. Gelet op het vorenoverwogene mist post 3004 toepassing, zodat de producten moeten worden ingedeeld onder post 2202 90 10 van de GN.

6.6. Het beroep van belanghebbende op het oordeel van het Hof in zijn uitspraak van 17 september 2009 in zaak 07/00671 DK (LJN BK2861) leidt niet tot een ander oordeel, reeds omdat die uitspraak betrekking heeft op post 3002 en niet op post 3004.

7. Kosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de kosten op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

8. Beslissing

Het Hof bevestigt de uitspraak van de rechtbank.

De uitspraak is gedaan door mrs. E.M. Vrouwenvelder, voorzitter, mr. B.A. van Brummelen en mr. C.M. Wolters, leden van de douanekamer, in tegenwoordigheid van mr. R.J.M. Bosch, als griffier. De beslissing is op 28 april 2011 in het openbaar uitgesproken.