Gerechtshof Amsterdam, 23-08-2018, ECLI:NL:GHAMS:2018:3720, 17/00270, 17/00271, 17/00273, 17/00274
Gerechtshof Amsterdam, 23-08-2018, ECLI:NL:GHAMS:2018:3720, 17/00270, 17/00271, 17/00273, 17/00274
Gegevens
- Instantie
- Gerechtshof Amsterdam
- Datum uitspraak
- 23 augustus 2018
- Datum publicatie
- 17 oktober 2018
- ECLI
- ECLI:NL:GHAMS:2018:3720
- Formele relaties
- Eerste aanleg: ECLI:NL:RBNHO:2017:2765
- Conclusie in cassatie: ECLI:NL:PHR:2019:578
- Cassatie: ECLI:NL:HR:2019:1517
- Zaaknummer
- 17/00270, 17/00271, 17/00273, 17/00274
Inhoudsindicatie
Wet IB 2001; aftrek specifieke zorgkosten; in eigen beheer gekweekte cannabis kan niet worden aangemerkt als te zijn verstrekt op voorschrift van een arts in de zin van artikel 6.17, lid 1, aanhef en onderdeel c, van de Wet IB 2001. De met de zelfkweek gemoeide kosten zijn daarom niet aftrekbaar als specifieke zorgkosten.
Uitspraak
kenmerken 17/00270, 17/00271, 17/00273 en 17/00274
23 augustus 2018
uitspraak van de vierde meervoudige belastingkamer
op de hogere beroepen van
[X], te [woonplaats], belanghebbende,
gemachtigde: mr. B.G.M.C. Peters,
en
de inspecteur van de Belastingdienst, de inspecteur,
tegen de uitspraak van 10 april 2017 in de zaken met kenmerken HAA 16/838 en HAA 16/839 van de rechtbank Noord-Holland (hierna: de rechtbank) in het geding tussen
belanghebbende en de inspecteur.
1 Ontstaan en loop van het geding
De inspecteur heeft met dagtekening 20 februari 2015 aan belanghebbende een aanslag Inkomstenbelasting Premie volksverzekeringen (hierna: IB) voor het jaar 2012 opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 12.534.
De inspecteur heeft met dagtekening 30 april 2015 aan belanghebbende een aanslag IB voor het jaar 2013 opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 11.885 en daarbij € 38 aan belastingrente vergoed.
Na daartegen gemaakt bezwaar, heeft de inspecteur bij (in één geschrift vervatte) uitspraken van 29 december 2015 vorenbedoelde belastingaanslagen (en beschikking belastingrente) gehandhaafd.
Belanghebbende is in beroep gegaan tegen de uitspraken op bezwaar. De rechtbank heeft bij tussenuitspraak van 15 november 2016 als volgt beslist (belanghebbende en de inspecteur zijn door de rechtbank aangeduid als ‘eiseres’ respectievelijk ‘verweerder’):
“De rechtbank:
- heropent het vooronderzoek voor wat betreft de hoogte van de kosten van de cannabis;
- stelt eiseres in de gelegenheid om binnen zes weken na deze tussenuitspraak inhoudelijk te reageren op dit punt;
- stelt verweerder in de gelegenheid om binnen zes weken na doorzending door de rechtbank op de stukken van eiseres te reageren; en
- houdt iedere verdere beslissing aan.”
De rechtbank heeft bij de (eind)uitspraak van 10 april 2017 als volgt beslist :
“De rechtbank:
- verklaart het beroep voor het jaar 2012 en 2013 gegrond;
- vernietigt de uitspraken op bezwaar voor de jaren 2012 en 2013;
- vermindert de aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 2012 tot een naar een belastbaar inkomen uit werk en woning ten bedrage van
€ 12.070 en bepaalt dat deze uitspraak in de plaats treedt van het vernietigde bestreden besluit (HAA 16/838);
- vermindert de aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 2013 tot een naar een belastbaar inkomen uit werk en woning ten bedrage van
€ 10.036 en bepaalt dat deze uitspraak in de plaats treedt van het vernietigde bestreden besluit (HAA 16/839);
- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiseres tot een bedrag van € 1.482; en
- draagt verweerder op het betaalde griffierecht van € 46 aan eiseres te vergoeden.”
Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de rechtbank op 19 mei 2017 hoger beroep bij het Hof ingesteld (kenmerken 17/00273 en 17/00274) en dat bij brief van 19 juni 2016 gemotiveerd. De inspecteur heeft tegen de uitspraak van de rechtbank op 18 mei 2017 eveneens hoger beroep bij het Hof ingesteld (kenmerken 17/00270 en 17/00271) en dat bij brief van 12 juni 2018 gemotiveerd. Partijen hebben over en weer een verweerschrift ingediend.
Belanghebbende heeft bij faxbericht van 9 juni 2018 een nader stuk ingediend; hiervan is een afschrift aan de inspecteur verzonden.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 19 juni 2018. Belanghebbende is samen met haar gemachtigde verschenen. Namens de inspecteur zijn verschenen mrs. X. Verberkmoes en J.H. van Wier. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.
2 Feiten
De rechtbank heeft in de uitspraak van 10 april 2017 verwezen naar de tussenuitspraak van 15 november 2016 (zie 1.3.1). In de tussenuitspraak zijn de volgende feiten vastgesteld:
“1. Eiseres lijdt sinds 1991 aan een ernstige vorm van de ziekte van Crohn. Voor haar ziekte staat zij onder behandeling van diverse medische specialisten.
2. Eiseres ontvangt sinds 2000 jaarlijks bijzondere bijstand ingevolge de Wet werk en bijstand voor diverse kosten, waaronder de kosten van zelfkweek van medicinale cannabis en dieetkosten.
3. Voor wat betreft de hoogte van de bijzondere bijstand met betrekking tot de medicinale cannabis is een procedure gevoerd. De Centrale Raad van Beroep (CRvB) heeft bij uitspraak van 28 juli 2011 () beslist dat over de periode van 1 maart 2006 tot en met 31 maart 2012 de hoogte van die bijstand op € 6.000 per jaar dient te worden vastgesteld. Eiseres heeft als gevolg hiervan in 2012 en 2013 een vergoeding van € 6.000 per jaar ontvangen van de [instantie] in verband met de door haar zelf gekweekte cannabis.
4. Eiseres heeft in haar aangifte IB/PVV 2012 een totaalbedrag van € 14.974 aan specifieke zorgkosten (na toepassing van de drempel) in aftrek gebracht. De aangegeven specifieke zorgkosten zijn als volgt samengesteld:
|
€ |
|
|
Kosten voor medicijnen |
7.030 |
|
Kosten voor dieet |
2.300 |
|
Kosten voor genees- en heelkundige hulp |
2.167 |
|
Totale uitgaven |
11.497 |
|
Verhoging |
3.732 |
|
Totale uitgaven specifieke zorgkosten |
15.229 |
|
Drempel |
255 |
|
Totaal aftrekbare kosten in aangifte |
14.974 |
5. Eiseres heeft in haar aangifte IB/PVV 2013 een totaalbedrag van € 11.515 aan specifieke zorgkosten (na toepassing van de drempel) in aftrek gebracht. De aangegeven specifieke zorgkosten zijn als volgt samengesteld:
|
€ |
|
|
Kosten voor medicijnen |
4.353 |
|
Kosten voor dieet |
2.450 |
|
Kosten voor kleding en beddengoed |
310 |
|
Kosten voor genees- en heelkundige hulp |
1.814 |
|
Totale uitgaven |
8.924 |
|
Verhoging |
2.846 |
|
Totale uitgaven specifieke zorgkosten |
11.773 |
|
Drempel |
258 |
|
Totaal aftrekbare kosten in aangifte |
11.515 |
6. Verweerder heeft in het kader van de aanslagregeling voor de jaren 2012 en 2013 diverse brieven aan eiseres gestuurd met het verzoek informatie te verstrekken over de specifieke zorgkosten. Tevens heeft verweerder verzocht aan eiseres om een specificatie van het afgetrokken bedrag en betalingsbewijzen van het afgetrokken bedrag te verstrekken. Eiseres heeft hierop gereageerd en heeft voor 2012 geen en voor 2013 voor € 4.119 betalingsbewijzen overgelegd.
7. Bij de aanslagregeling voor het jaar 2012 heeft verweerder de kosten voor medicijnen (€ 7.030) en de kosten voor genees- en heelkundige hulp (€ 2.167) gecorrigeerd.
Verweerder heeft de dieetkosten (€ 2.300) wel in aftrek toegelaten. De totaal in aftrek toegelaten kosten bedragen, na toepassing van de verhoging van de zorgkosten en toepassing van de drempel, € 2.965.
8. Bij de aanslagregeling voor het jaar 2013 heeft verweerder de kosten voor medicijnen (€ 4.353) en de kosten voor genees- en heelkundige hulp (€ 1.814) gecorrigeerd. Verweerder heeft de dieetkosten (€ 2.450) en de kosten voor kleding en beddengoed (€ 310) wel in aftrek toegelaten. Daarnaast zijn kosten van de acupunctuur voor een bedrag van € 178 in aftrek toegelaten. De totaal in aftrek toegelaten kosten bedragen, na toepassing van de verhoging van de zorgkosten en toepassing van de drempel, € 3.784.
9. In de stukken van het dossier bevinden zich diverse verklaringen van artsen. Volgens een verklaring van dr. [dokter 1] van 1 juni 2011 is het waarschijnlijk dat de huidige in de apotheek verkrijgbare cannabis variëteiten niet het gehele scala aan medicinale effecten bestrijken en dat er naast medisch wetenschappelijke redenen ook andere redenen zijn om aan te nemen dat de door eiseres zelf gekweekte cannabis een unieke werking kan hebben. In een verklaring van prof. dr. [dokter 2] van 22 februari 2011 staat dat er verschillende variëteiten van de cannabisplant bestaan die alle een verschillend spectrum aan werking vertonen en dat er per patiënt grote verschillen bestaan in individuele gevoeligheid voor de verschillende effecten. Op de vraag: “Is er op medische gronden een voorkeur voor door eiseres zelf gekweekte cannabis, of cannabis die door de apotheek wordt verstrekt en zo ja, waarom?”, schrijft hij: “Hier kan ik alleen de patiënte zelf citeren die zegt dat de ene cannabis de andere niet is (dat is natuurlijk geheel waar) en dat zij na uitgebreide experimenten nu een variëteit kweekt die een optimale balans biedt tussen de verschillende door haar gewenste effecten. Een tweede, daarvan losstaand, argument is nog dat de kosten op deze manier aanzienlijk gereduceerd worden”. Tenslotte schrijft hij dat, hoewel er natuurlijk altijd getwist kan worden over enkele procenten meer of minder bij dieet- en cannabisgebruik hij zich wel kan vinden in de overall-aanpak zoals die door eiseres noodzakelijk wordt geacht. Volgens een verklaring van dr. [dokter 3] van 15 maart 2012 is eiseres genoodzaakt zeer hoge extra kosten te maken voor voeding en supplementen, alternatieve therapieën, extra huid- en haarverzorging, kleding en bewassingskosten. Volgens deze verklaring heeft eiseres sinds 1996 een recept voor medicinale cannabis van vijftien gram per dag in eigen beheer, dient eiseres tevens maagtabletten te gebruiken die niet worden vergoed en heeft zij ook extra hulpmiddelen en assistentie nodig, waaronder thuiszorg, vervoer en mantelzorg. Uit een verklaring van dr. [dokter 4] van 23 juli 2014 blijkt dat eiseres in 2013 vele chirurgische interventies heeft ondergaan, zij genoodzaakt is extreem hoge kosten te maken voor voeding, vocht en supplementen, en extra kosten voor huid, verzorging, kleding en bewassing, acupunctuur en chiropractie, en dat zij inmiddels een recept voor medisch noodzakelijke medicinale cannabis in eigen beheer heeft van dertig gram per dag. Ze is afhankelijk van thuiszorg, mantelzorg en hulp bij vervoer, aldus dr. [dokter 4] . In een brief van arts [dokter 5] van 8 juli 2014 staat “cannabis simplex twintig gram per dag, in eigen beheer, cannabis simplex concentraat twee gram per dag, in eigen beheer”. Volgens een recept van 11 maart 2015, afgegeven door arts dr. [dokter 6] , is voorgeschreven dertig gram per dag van cannabis simplix in eigen beheer. In een brief van
3 maart 2015 van arts [dokter 5] , in het Engels, is aan eiseres dertig gram per dag cannabis voorgeschreven en moet zij in staat worden gesteld om te reizen met haar voorgeschreven cannabis, ook in geconcentreerde vorm.
10. In de aanvulling op het beroepschrift heeft eiseres een overzicht meegestuurd van de medische onkosten over het jaar 2012:
|
“ |
€ |
|
Growshopbonnen |
3.217,49 |
|
Elektriciteit |
2.000,00 |
|
Coffeeshopbonnen |
2.642,80 |
|
Cannabisolie |
2.000,00 |
|
Hulp |
600,00 |
|
10.460,29 |
|
|
[instantie] vergoeding |
6.000,- |
|
Aftrekbare Medicinale Cannabis kosten |
4.460,29 |
|
Acupunctuur / Tuina / Chiropractor |
744,98 |
|
Tandartskosten |
840,- |
|
Kaakbehandeling |
582,- |
|
Contactlenzen |
270,52 |
|
Supplementen (vitamines) |
250,00 |
|
Huid/haarverzorging, extra i.v.m. ziekte |
1.805,86 |
|
Drogist |
240,84 |
|
Apotheek |
522,57 |
|
Thuiszorg |
144,66” |
De bovenstaande kosten bedragen in totaal ongeveer € 9.862. Daarnaast heeft eiseres aangegeven dat zij dieetkosten heeft gemaakt.
11. Ter zitting heeft eiseres een overzicht verstrekt van de medische onkosten over het jaar 2013:
|
“Medicinale Cannabis Onkosten |
€ |
|
Technisch/tuin |
1.124,04 |
|
Elektriciteit |
1.800,- |
|
Coffeeshopbonnen |
3.001,40 |
|
Cannabisolie inkoop |
2.600,- |
|
Subtotaal |
8.525,44 |
|
Vergoeding [instantie] Med. cannabis |
6.000,- |
|
2.525,44 |
|
|
Acupunctuur € 10,- eigen bijdrage13 x a € 50,- |
130,- |
|
Tuina/fysio x4 niet vergoed |
200,- |
|
Chinese kruiden |
111,39 |
|
Apotheek |
6,99 |
|
Totaal |
448,38 |
|
Contactlenzen |
354,50 |
|
Crohn vereniging |
33,00 |
|
[xxx] Thuiszorg eigen bijdrage 12,46 x 12 = |
149,52 |
Aftrekposten dieet (short bowel) € 12,50 + 310,- standaard aftrekbaar?”
De bovenstaande kosten bedragen in totaal ongeveer € 3.511.”
Nu de hiervoor vermelde feiten door partijen op zichzelf niet zijn bestreden, zal ook het Hof daarvan uitgaan.
3 Geschil in hoger beroep
Evenals bij de rechtbank is in geschil of de aanslagen IB 2012 en 2013 niet te hoog zijn vastgesteld. In hoger beroep spitst het geschil zich toe op de vraag of belanghebbende recht heeft op aftrek voor uitgaven voor specifieke zorgkosten als bedoeld in artikel 6.17 van de Wet IB 2001 ter zake van:
- -
-
kosten van het zelf kweken van cannabis;
- -
-
kosten van inkopen van cannabis en cannabisolie bij coffeeshops;
- -
-
kosten van behandelingen accupunctuur, Tui Na en fysiotherapie;
- -
-
kosten van supplementen, vitamines en Chinese kruiden in verband met de behandelingen accupunctuur en Tui Na;
- -
-
kosten van de tandarts;
- -
-
kosten van huid- en haarverzorging (drogist en apotheek);
- -
-
kosten van Thuiszorg;
- -
-
kosten van het lidmaatschap van de Crohn vereniging.
De inspecteur heeft zich in hoger beroep nader op het standpunt gesteld dat de niet-vergoede kosten voor de acupunctuur- en Tui Na behandelingen (derde geschilpunt) voor het jaar 2013 € 152 bedragen, en voor aftrek in aanmerking komen. Om die reden concludeert hij tot gegrondverklaring van het hoger beroep van belanghebbende en tot vermindering van de aanslag IB 2013, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 11.885.
Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken. Voor hetgeen zij daaraan ter zitting hebben toegevoegd wordt verwezen naar het van het verhandelde ter zitting opgemaakte proces-verbaal.