Gerechtshof Amsterdam, 24-06-2021, ECLI:NL:GHAMS:2021:2260, 19/00888 en 19/00889
Gerechtshof Amsterdam, 24-06-2021, ECLI:NL:GHAMS:2021:2260, 19/00888 en 19/00889
Gegevens
- Instantie
- Gerechtshof Amsterdam
- Datum uitspraak
- 24 juni 2021
- Datum publicatie
- 12 augustus 2021
- ECLI
- ECLI:NL:GHAMS:2021:2260
- Formele relaties
- Cassatie: ECLI:NL:HR:2022:829
- Zaaknummer
- 19/00888 en 19/00889
Inhoudsindicatie
BPM; naheffingsaanslag; bezwaar tegen voldoening op aangifte; toepassing Unierecht; hoorgesprek; rentevergoeding; proceskostenvergoeding
Uitspraak
kenmerken 19/00888 en 19/00889
24 juni 2021
uitspraak van de tweede meervoudige belastingkamer
op het hoger beroep van
[X BV] , gevestigd te [Z] , belanghebbende,
(gemachtigde: A.F.M.J. Verhoeven)
tegen de uitspraak van 7 juni 2019 in de zaak met kenmerken HAA 17/2949 en HAA 17/2950 van de rechtbank Noord-Holland (hierna: de rechtbank) in het geding tussen
belanghebbende
en
de inspecteur van de Belastingdienst, de inspecteur,
en
de Staat, de Minister van Veiligheid en Justitie te Den Haag, de Minister,
op het verzoek van belanghebbende tot het toekennen van een vergoeding van immateriële schade.
1 Ontstaan en loop van het geding
Belanghebbende heeft op 10 juli 2013 een bedrag van € 7.710 aan belasting van personenauto’s en motorrijwielen (hierna: bpm) voldaan ter zake van de registratie van een personenauto.
De inspecteur heeft met dagtekening 11 december 2013 aan belanghebbende
een naheffingsaanslag bpm opgelegd van € 1.026.
Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt. De inspecteur heeft in twee afzonderlijke uitspraken op bezwaar, gedagtekend 4 mei 2017, het bezwaar tegen de voldoening niet-ontvankelijk verklaard en het bezwaar tegen de naheffingsaanslag gegrond verklaard en de naheffingsaanslag vernietigd. In de uitspraak op het bezwaar tegen de voldoening op aangifte heeft de inspecteur ambtshalve een teruggaaf verleend ten bedrage van € 358.
Belanghebbende heeft daartegen beroep ingesteld. De rechtbank heeft in haar uitspraak
van 7 juni 2019 als volgt op het beroep beslist (belanghebbende en de inspecteur worden in de uitspraak van de rechtbank aangeduid als ‘eiseres’ respectievelijk ‘verweerder’):
“De rechtbank:
- -
-
verklaart de beroepen ongegrond;
- -
-
veroordeelt verweerder tot vergoeding van de door eiseres geleden immateriële schade tot een bedrag van € 3.500;
- -
-
veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiseres tot een bedrag van € 200;
- -
-
gelast de griffier aan eiser[es] terug te betalen het griffierecht ad € 333 in het beroep met zaaknummer HAA 17/2849, en
- -
-
draagt verweerder op het betaalde griffierecht in het beroep met zaaknummer HAA 17/2850 ad € 333 aan eiser[es] te vergoeden.”.
Het tegen de uitspraak van de rechtbank door belanghebbende ingestelde hoger beroep is
bij het Hof ingekomen op 17 juli 2019 en is aangevuld bij brief van 30 juli 2019. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.
Op 1 juni 2021 is van belanghebbende een pleitnota ontvangen.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 10 juni 2021. Het onderzoek in deze zaak heeft gelijktijdig plaatsgevonden met het onderzoek in de zaak met kenmerk 19/00890, betreffende een andere belanghebbende. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.
2 Feiten
De rechtbank heeft de feiten als volgt vastgesteld.
“1. Eiseres heeft op 4 juli 2013 aangifte gedaan voor de BPM van een te betalen
bedrag van € 7.110 ter zake van de registratie van een Volkswagen met een
voertuigidentificatienummer eindigend op [****] (hierna: de auto) en zij heeft dit bedrag op
10juli 2013 voldaan. Verweerder heeft op 11 december 2013 aan eiseres een
naheffingsaanslag BPM opgelegd van € 1.026.
2. Eiseres heeft op 18 december 2013 tegen de naheffingsaanslag bezwaar gemaakt.
3. Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 4 mei 2017 het bezwaar van eiseres
tegen de voldoening ter zake van de registratie niet-ontvankelijk verklaard wegens
termijnoverschrijding. Wel is ambtshalve teruggaaf verleend ad € 358 in verband met een
hogere handelsinkoopwaarde omdat per abuis niet de juiste datum eerste toelating is
ingevuld bij het opmaken van de koerslijst.
4. Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 4 mei 2017 het bezwaar tegen de
naheffingsaanslag gegrond verklaard en de naheffingsaanslag vernietigd. Verweerder heeft
tevens een proceskostenvergoeding in verband met rechtsbijstand toegekend van € 246.
5. Eiser heeft tegen beide uitspraken op bezwaar op 8 juni 2017 beroep ingesteld. Het
beroep tegen de uitspraak op bezwaar met betrekking tot de naheffingsaanslag is door de
rechtbank geregistreerd onder zaaknummer HAA 17/2949 en het beroep tegen de uitspraak
op bezwaar met betrekking tot de voldoening ter zake van de registratie is geregistreerd
onder zaaknummer HAA 17/2950.”
Nu de hiervoor vermelde feiten door partijen op zichzelf niet zijn bestreden zal ook het Hof daarvan uitgaan.
3. Geschil in hoger beroep
Belanghebbende heeft in hoger beroep een aantal grieven van formeelrechtelijke en procedurele aard aangevoerd, betreffende onder meer de redelijke procestermijn, de hoorplicht, de proceskostenvergoeding, de vergoeding van rente en de uitlegging van het Unierecht te dier zake.
Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken. Voor hetgeen zij daaraan ter zitting hebben toegevoegd wordt verwezen naar het van het verhandelde ter zitting opgemaakte proces-verbaal.
4 Overwegingen van de rechtbank
De rechtbank heeft omtrent het geschil als volgt overwogen en beslist:
“Inzake het beroep genummerd HAA 17/2950
8. Verweerder stelt primair dat eiser geen bezwaar heeft gemaakt tegen de voldoening en om die reden het bezwaar niet-ontvankelijk is. De rechtbank kan verweerder hierin niet volgen. Uit de bewoordingen van het bezwaarschrift blijkt dat het is gericht tegen zowel de voldoening van BPM als de opgelegde naheffingsaanslag. Voor zover verweerder heeft bedoeld te stellen dat het beroep niet-ontvankelijk is omdat eiser geen bezwaar heeft gemaakt tegen de voldoening, faalt dit standpunt. Het beroep is immers gericht tegen een als uitspraak op bezwaar aangeduide beslissing van verweerder.
9. Op grond van artikel 6:7 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) bedraagt de termijn voor het indienen van een bezwaarschrift zes weken. Op grond van artikel 6:8, eerste lid, van de Awb vangt de termijn aan met ingang van de dag na die waarop het besluit op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt. Op grond van artikel 22j, aanhef en letter b, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: A\\TR), vangt in afwijking daarvan de termijn voor het instellen van bezwaar aan met ingang van de dag na die van de voldoening. Op grond van artikel 6:9, eerste lid, van de Awb is een bezwaarschrift tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn is ontvangen. Bij verzending per post is een bezwaarschrift tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn ter post is bezorgd, mits het niet later dan een week na afloop van de termijn is
ontvangen (artikel 6:9, tweede lid, van de Awb).
10. Gelet op het hiervoor overwogene en gezien de dag (10 juli 2013) van de voldoening op aangifte, is de bezwaartermijn aangevangen op 11 juli 2013 en geëindigd op 21 augustus 2013. Het bezwaarschrift van eiseres is door verweerder op 18 december 2013, derhalve na het einde van de termijn, ontvangen.
11. Op grond van artikel 6:11 van de Awb blijft ten aanzien van een na afloop van de termijn ingediend bezwaarschrift de niet-ontvankelijkverklaring achterwege indien redelijkerwijs niet kan worden geoordeeld dat de indiener in verzuim is geweest. Eiseres heeft zich, naar de rechtbank begrijpt, in dit verband op het standpunt gesteld dat zij niet bekend was met de mogelijkheid om bezwaar te maken tegen de voldoening van BPM en dat geen rechtsmiddelverwijzing staat vermeld op de aangifte of het betaalbericht.
12. De rechtbank verwijst met betrekking tot de door eiseres aangedragen grieven naar de uitspraak van deze rechtbank van 20 juli 2018, ECLI:NL:RBNHO:2018:6559, rechtsoverweging 12. De gemachtigde van eiseres heeft in die procedure ter zitting desgevraagd verklaard dat zij zich bij het doen van aangifte heeft laten bijstaan door Importautos.nl. De bijstand hield, naar de rechtbank op grond van de stukken begrijpt, ook in deze procedure onder meer in het berekenen van de ter zake van de registratie van de auto verschuldigde BPM. Van een bedrijf als Importautos.nl, dat zich professioneel bezig houdt met het verlenen van bijstand bij het doen van aangiften BPM, mag redelijkerwijs worden aangenomen dat het bekend is met de bezwaartermijn die bij voldoening van BPM op aangifte geldt. Naar het oordeel van de rechtbank dient de kennis van Importautos.nl B.V. aan eiseres te worden toegerekend. Eiseres kan derhalve niet met succes een beroep doen op het bepaalde in artikel 6:11 van de Awb op de enkele grond dat verweerder hem niet heeft gewezen op de mogelijkheid bezwaar te maken tegen de voldoening op aangifte. Bovendien wordt in de toelichting, waarnaar op het aangiftebiljet wordt verwezen, uitdrukkelijk
gewezen op de mogelijkheid van bezwaar en de daarvoor geldende termijn. zodat in zoverre
de stelling van eiseres feitelijke grondslag mist (vgl. Gerechtshof Amsterdam 23 februari
2016, ECLI:NL:GHAMS:2016:673).
13. Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat het bezwaar tegen de voldoening van BPM terecht niet-ontvankelijk is verklaard. Het daartegen gerichte beroep is derhalve ongegrond.
14. Voor de stelling van de gemachtigde dat verweerder het bezwaar niet niet-ontvankelijk had mogen verklaren zonder de bezwaarde te horen, verwijst de rechtbank naar hetgeen hierna onder overweging 15 met betrekking tot het verdedigingsbeginsel is opgenomen. Voor zover daarnaast sprake is van een beroep op de in de Awb opgenomen bepalingen omtrent het horen in bezwaar heeft te gelden dat dat indien al geconcludeerd zou moeten worden dat de hoorplicht in bezwaar vervat in de Awb is geschonden, dit verzuim met toepassing van artikel 6:22 van de Awb dient te worden gepasseerd omdat niet aannemelijk is dat sprake is van benadeling (vergelijk rechtsoverweging 23 in eerder genoemde uitspraak ECLI:NL:RBNHO:20l 8:6559).
Inzake het beroep genummerd HAA 17/2949
1. Vooraf overweegt de rechtbank dat het beroep betreffende de in bezwaar vernietigde naheffingsaanslag niet niet-ontvankelijk is. Het procesbelang is in ieder geval gelegen in de stellingen van eiseres dat verweerder ambtshalve een vergoeding voor overschrijding van de redelijke termijn had moeten verstrekken (stelling d hierna te noemen) en dat verweerder een hogere dan de forfaitaire vergoeding voor bezwaarkosten had moeten verstrekken (stelling h hierna te noemen uitspraak).
16. De gemachtigde van eiseres heeft namens vele belastingplichtigen voor de BPM beroep bij deze en andere rechtbanken ingesteld. In de bij deze rechtbank in 2017 door de gemachtigde ingediende beroepen heeft de gemachtigde telkens vergelijkbare algemene grieven aangevoerd. Deze grieven zijn deels of alle in deze zaak aangevoerd. Deze grieven zien op - naar de gemachtigde stelt - een onjuiste toepassing van het recht, meer in het bijzonder op de volgende punten:
a. schending van artikel 11 0 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (hierna: VWEU), doordat verweerder ten onrechte niet voldoet aan de op hem rustende bewijslast. Verweerder moet stellen en onderbouwen dat niet meer BPM is verschuldigd geworden dan op vergelijkbare auto’s rust, meer specifiek dat de auto niet is onderworpen aan een hogere belasting dan de belasting die nog rust op de waarde van gelijksoortige, reeds op het nationale grondgebied geregistreerde gebruikte auto’s;
b. onverbindendheid van artikel 28c van de Invorderingswet 1990 (hierna: Iw) en artikel 30ha van de Algemene wet inzake rijksbelastingen op grond van Europese regelgeving en het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ EU) van 18 april 2013, Mariana Irimie, C-565/1 1, ECLI:EU:C:2013:250. Verweerder moet (meer) rente betalen over de teveel betaalde BPM dan uit de nationale wet voortvloeit en mag daarbij niet de in artikel 28e van de Iw vermelde voorwaarden stellen;
c. schending van het Europese recht, in het bijzonder het beginsel van eerbiediging van de rechten van de verdediging (‘verdedigingsbeginsel’), indien eiser niet in de gelegenheid is gesteld om te worden gehoord voorafgaand aan hel opleggen van de naheffingsaanslag en/of in bezwaar.
d. schending van het recht, aangezien de redelijke termijn waarbinnen geschillen over de heffing van belastingen behoren te worden beslecht bij het doen van de uitspraak op bezwaar reeds was overschreden en verweerder niet ambtshalve een vergoeding voor immateriële schade heeft toegekend; en
e. onverbindendheid van artikel 2, eerste lid, onderdeel a van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: Bpb), aangezien Europese regelgeving in de weg staat aan de in die
bepaling opgenomen forfaitaire kostenvergoeding.
Daarnaast is de algemene grief aangevoerd dat:
f. op grond van het Europese recht de rechtbank moet bepalen dat verweerder rente moet vergoeden over het terug te betalen griffierecht.
Bij uitspraak van 30 oktober 2018, zaaknummer 17/2747, ECLI:NL:RBNHO:2018:9620 heeft de rechtbank de hiervoor genoemde grieven beoordeeld. De rechtbank verwijst voor wat betreft het geschil in onderhavige zaak en de beoordeling daarvan naar de uitspraak van deze rechtbank van 30 oktober 2018, met betrekking tot grieven a tot en met f. De rechtbank ziet geen reden in onderhavige zaak van deze uitspraak af te wijken. Voor zover deze grieven in deze zaak zijn aangevoerd, falen ze dan ook.
17. Voor zover eiseres heeft gesteld dat op grond van artikel 2, derde lid, van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Bpb) recht bestaat op integrale vergoeding van de kosten van bezwaar en beroep omdat verweerder ten tijde van de vaststelling van de bij de uitspraak op bezwaar vernietigde naheffingsaanslag wist dat deze gelet op het Europese recht, in het bijzonder artikel 110 van het VWEU, geen stand zou houden, verwijst de rechtbank naar rechtsoverweging 16 van de hiervoor aangehaalde uitspraak ECLI:NL:RBNHO:2018:6559.
18. Voor de vraag of verweerder, zoals eiseres kennelijk heeft gesteld, tegen beter weten in de naheffingsaanslag heeft opgelegd, is het volgende van belang. Uit de aankondiging van de naheffingsaanslag blijkt dat de naheffingsaanslag is gegrond op het feit dat verweerder zich op het standpunt stelde dat eiser bij vaststelling van de werkelijke afschrijving is uitgegaan van een koerslijst van XRAY die betrekking heeft op een zogenaamde “marge-auto” terwijl voor de waardecalculatie de auto een “BTW-auto” zou zijn. Nadat het bezwaarschrift en de motivering van het bezwaarschrift waren ingediend, volgde (na enige tijd) de uitspraak op bezwaar waarbij de naheffingsaanslag werd vernietigd. De uitspraak op bezwaar verwijst ter motivering van de vernietiging uitsluitend naar “de onlangs verschenen arresten Hoge Raad en de recente aanpassing van het Kaderbesluit bpm”. Volgens het verweerschrift was er geen sprake van een flagrante strijd
met artikel 110 van het VWEU.
19. De arresten waarnaar verweerder in de uitspraak op bezwaar verwijst, omhelst wellicht het arrest van de Hoge Raad van 27 januari 2017, ECLI:NL:HR:2017:45. Deze zaak betrof de vraag of voor de BPM-berekening van koerslijsten voor margeauto’s of voor BTW-auto’s moet worden uitgegaan. Gelet op het voorgaande is aannemelijk dat dit arrest reden is geweest voor de vernietiging van de naheffingsaanslag.
20. Uit het voorgaande leidt de rechtbank af dat sprake is geweest van naheffing in strijd met het Europese recht. Dit enkele feit is op zichzelf echter onvoldoende om te kunnen oordelen dat verweerder ten tijde van het opleggen van de naheffingsaanslag tegen beter weten in heeft gehandeld. Nu eiser heeft nagelaten om te preciseren waarom verweerder met het opleggen van de naheffingsaanslag tegen beter weten in zou hebben gehandeld, gaat de rechtbank hieraan voorbij.
Vergoeding van immateriële schade in beide beroepen
21. Eiseres heeft verzocht verweerder te veroordelen tot vergoeding voor immateriële schade, aangezien de redelijke termijn waarbinnen geschillen over de heffing van belastingen behoren te worden beslecht is overschreden.
22. Eiseres stelt dat tussen de voldoening en de naheffing geen samenhang bestaat voor de toekenning van een vergoeding voor immateriële schade. De rechtbank verwerpt deze stelling op de grond dat beide zaken van eiser betrekking hebben op hetzelfde onderwerp, namelijk de voldoening van BPM en de naar aanleiding daarvan opgelegde naheffingsaanslag, beide ter zake van dezelfde auto, ten aanzien waarvan nagenoeg dezelfde grieven zijn aangevoerd.
23. De pro forma bezwaarschriften zijn op 18 december 2013 door verweerder ontvangen. Eiseres heeft bij brief van 8 oktober 2015 de gronden van deze bezwaarschriften ingediend. Bij afzonderlijke uitspraken op bezwaar, gedateerd 4 mei 2017 heeft verweerder op de bezwaarschriften beslist. De beroepschriften hiertegen zijn op 8 juni 2017 door de rechtbank ontvangen. De rechtbank doet op 7 juni ] 2019 uitspraak.
24. Verweerder heeft ter zitting aangegeven dat er in de onderhavige zaken bijzondere omstandigheden aanwezig zijn die aanleiding geven om de redelijke termijn te verlengen.
Hij heeft in dit verband betoogd dat de aanvang van de redelijke termijn niet moet worden bepaald op de datum van het pro-formabezwaarschrift maar op de datum waarop de motivering van de bezwaar van eiseres is ontvangen. De rechtbank ziet geen reden verweerder hierin te volgen. Het is aan verweerder om de indiener van een onvoldoende gemotiveerd bezwaarschrift een termijn te stellen voor het indienen van een motivering, zoals vereist in artikel 6:5, eerste lid, aanhef en onder d, van de Awb. Indien bezwaarmaker daaraan niet voldoet kan verweerder het bezwaar met toepassing van artikel 6:6 van de Awb niet-ontvankelijk verklaren. Nu verweerder heeft verzuimd de regie over de bezwaarprocedure te behouden en de duur ervan met toepassing van dit wettelijk
instrumentarium te beperken kunnen de gevolgen daarvan niet voor rekening van eiseres worden gebracht. Dit brengt met zich dat de redelijke termijn met (afgerond) 3 jaar en 6 maanden is overschreden, waarbij een periode van minder dan 6 maanden wordt vastgesteld op 6 maanden. Aldus heeft eiseres recht op een vergoeding voor immateriële schade, berekend over 7 keer een halfjaar, dat wil zeggen (7 x€ 500 ) €3.500. Deze overschrijding is geheel toe te rekenen aan de bezwaarfase, zodat de rechtbank verweerder zal veroordelen tot vergoeding voor immateriële schade tot een bedrag van € 3.500.
Proceskosten en griffierecht
25. De veroordeling tot vergoeding van de immateriële schade is aanleiding verweerder op de voet van artikel 8:74, tweede lid, van de Awb en artikel 8:75 van de Awb te veroordelen tot vergoeding van het betaalde griffierecht en de proceskosten.
26. De rechtbank verwijst naar de overwegingen 18 en verder over de proceskosten in
de uitspraak van deze rechtbank van 30 oktober 2018, ECLI:NL:RBNHO:2018:9620 en stelt
de vergoeding van proceskosten vast op € 200.
27. Andere kosten zijn niet gesteld en zijn de rechtbank ook niet gebleken.
28. De besluiten waarop de uitspraken op bezwaar betrekking hebben zijn samenhangende besluiten als bedoeld in artikel 8:41, derde lid, van de Awb. Dat betekent dat inzake het instellen van beroep tegen deze besluiten slechts eenmaal griffierecht is verschuldigd. Dat wordt niet anders door de door de rechtbank aangebrachte splitsing van dit beroep in twee beroepen/zaaknummers. Nu ter zake van deze beroepen tweemaal griffierecht is geheven, dient het griffierecht in én beroep door de rechtbank aan eiseres te worden terugbetaald.”