Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 02-07-2019, ECLI:NL:GHARL:2019:5415, 18/00903
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 02-07-2019, ECLI:NL:GHARL:2019:5415, 18/00903
Gegevens
- Instantie
- Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
- Datum uitspraak
- 2 juli 2019
- Datum publicatie
- 22 juli 2019
- ECLI
- ECLI:NL:GHARL:2019:5415
- Formele relaties
- Eerste aanleg: ECLI:NL:RBZWB:2016:5738, (Gedeeltelijke) vernietiging en zelf afgedaan
- Cassatie: ECLI:NL:HR:2020:145
- Zaaknummer
- 18/00903
Inhoudsindicatie
Uitspraak na verwijzing. IB/PVV. Inkomen uit aanmerkelijk belang in verband met (fictieve) vervreemding. Toerekening overdrachtsprijs aan ondernemingsvermogen. Hoogte buffer voor het geval zich een slecht scenario zal manifesteren.
Uitspraak
locatie Arnhem
nummer 18/00903
uitspraakdatum: 2 juli 2019
Uitspraak van de vierde meervoudige belastingkamer
op het hoger beroep van
de inspecteur van de Belastingdienst/Kantoor Eindhoven (hierna: de Inspecteur)
en het incidentele hoger beroep van
de erven [X] te [Z] (hierna: belanghebbenden)
tegen de uitspraak van de rechtbank Zeeland-West-Brabant van 21 juli 2016, nummer BRE 15/7017, in het geding tussen belanghebbenden en de Inspecteur
1 Ontstaan en loop van het geding
Aan belanghebbenden is over het jaar 2010 een navorderingsaanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd. Bij beschikking is heffingsrente berekend.
De Inspecteur heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar het bezwaar ongegrond verklaard.
Belanghebbende is tegen die uitspraken in beroep gekomen bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard, de uitspraken van de Inspecteur vernietigd en de navorderingsaanslag en de heffingsrente verminderd.
De Inspecteur heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld bij het gerechtshof ’s-Hertogenbosch. Belanghebbenden hebben incidenteel hoger beroep ingesteld. Het gerechtshof ’s-Hertogenbosch heeft het principale hoger beroep ongegrond verklaard, het incidentele hoger beroep gegrond verklaard, de uitspraak van de Rechtbank vernietigd, behoudens de beslissingen omtrent het griffierecht en de proceskosten, het tegen de uitspraken van de Inspecteur ingestelde beroep gegrond verklaard, de uitspraken van de Inspecteur vernietigd, de navorderingsaanslag en de beschikking inzake de heffingsrente verminderd, bepaald dat van de Inspecteur ter zake van het ingestelde hoger beroep door tussenkomst van de griffier een griffierecht wordt geheven van € 503, en de Inspecteur veroordeeld in de kosten van het geding bij dat Hof aan de zijde van belanghebbenden, vastgesteld op € 990.
Op het tegen die uitspraak ingestelde principale beroep in cassatie van de Staatssecretaris van Financiën heeft de Hoge Raad bij arrest van 21 september 2018, nummer 17/05350, (ECLI:NL:HR:2018:1699; hierna: het verwijzingsarrest) de uitspraak van het gerechtshof ’s‑Hertogenbosch vernietigd en de zaak ter verdere behandeling en beslissing verwezen naar het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (hierna: het Hof). Het door belanghebbenden tegen de uitspraak van het gerechtshof ’s‑Hertogenbosch ingestelde incidentele beroep in cassatie is door de Hoge Raad ongegrond verklaard.
Belanghebbenden hebben, daartoe door het Hof in de gelegenheid gesteld, naar aanleiding van het verwijzingsarrest een conclusie na verwijzing ingediend. De Inspecteur heeft, daartoe door het Hof in de gelegenheid gesteld, eveneens een conclusie na verwijzing ingediend en op de inhoud van de conclusie van belanghebbenden gereageerd.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 6 juni 2019. Van de zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat aan deze uitspraak is gehecht.
2 Vaststaande feiten
In het verwijzingsarrest heeft de Hoge Raad de volgende feitelijke uitgangspunten opgenomen:
„2.1.1. [X] (hierna: erflaatster) is [in] 2010 overleden. Zij was gehuwd met [A] (hierna: de echtgenoot). Uit het huwelijk zijn in 1991 en 1995 kinderen geboren. De echtgenoot heeft zijn onderneming in 2005 ingebracht in een B.V. (hierna: de BV). Alle aandelen in de BV behoorden tot de huwelijksgoederengemeenschap. De BV heeft aan de echtgenoot pensioentoezeggingen gedaan die betrekking hebben op een oudedagspensioen, een nabestaandenpensioen, een wezenpensioen tot het dertigste levensjaar van de kinderen, voortgezette pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid en een arbeidsongeschiktheidspensioen (hierna samen: de pensioenverplichting).
Belanghebbenden hebben namens erflaatster voor het jaar 2010 een nihilaangifte inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) ingediend. De aanslag IB/PVV voor het jaar 2010 is met dagtekening 14 juni 2013 conform de aangifte vastgesteld. In de aangifte is geen belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang vermeld.
Bij brief van 15 januari 2015 heeft de Inspecteur aan belanghebbenden vragen gesteld over het niet aangeven van een resultaat uit aanmerkelijk belang in verband met de (fictieve) vervreemding van de aandelen in de BV ten gevolge van het overlijden van erflaatster (artikel 4.16, lid 1, letter e, Wet IB 2001). Belanghebbenden hebben daarop gereageerd en de Inspecteur tevens verzocht om op grond van artikel 4.17a Wet IB 2001 de overgang krachtens erfrecht onder algemene titel niet als een vervreemding aan te merken.
Vervolgens heeft de Inspecteur aan belanghebbenden een navorderingsaanslag IB/PVV over het jaar 2010 opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 262.162.”
Voorts staat tussen partijen het volgende vast:
De verkrijgingsprijs van voormelde aandelen is door de Inspecteur bij beschikking van 20 september 2006 vastgesteld op € 64.000.
De pensioenverplichting moet worden gewaardeerd op de commerciële waarde van € 57.833. Met inachtneming hiervan is de overdrachtsprijs van de aandelen in de BV € 748.619.
Belanghebbenden hebben de jaarcijfers van de BV, zoals die luidden op 1 januari 2010
en 31 december 2010, overgelegd:
Activa (1-1) |
Passiva (1-1) |
||||
Materiële vaste activa |
€ |
21.225 |
Aandelenkapitaal |
€ |
18.000 |
Kapitaal maatschap |
€ |
54.525 |
Agio |
€ |
190.000 |
Vorderingen op directie |
€ |
469.341 |
Algemene reserves |
€ |
525.190 |
Liquide middelen |
€ |
240.599 |
Pensioenvoorziening |
€ |
23. 032 |
Overige vorderingen |
€ |
1.934 |
Kortlopende schulden |
€ |
31.402 |
Totaal |
€ |
787.624 |
Totaal |
€ |
787.624 |
Activa (31-12) |
Passiva (31-12) |
||||
Materiële vaste activa |
€ |
15.758 |
Aandelenkapitaal |
€ |
18.000 |
Kapitaal maatschap |
€ |
91.263 |
Agio |
€ |
190.000 |
Vorderingen op directie |
€ |
502.618 |
Algemene reserves |
€ |
674.214 |
Effecten |
€ |
96.310 |
Pensioenvoorziening |
€ |
27.108 |
Liquide middelen |
€ |
238.833 |
Kortlopende schulden |
€ |
36.735 |
Overige vorderingen |
€ |
1.275 |
|||
Totaal |
€ |
946.057 |
Totaal |
€ |
946.057 |
Naar het gezamenlijke standpunt van partijen is de waarde van het ondernemingsvermogen op 14 mei 2010 aldus te bepalen dat de waarde per 1 januari 2010 een gewicht heeft van 2/3 en de waarde per 31 december 2010 een gewicht van 1/3.
3 Geschil
In geschil is of de Inspecteur het vervreemdingsvoordeel, na toepassing van artikel 4.17a van de Wet IB 2001, op het juiste bedrag heeft vastgesteld. Na cassatie is in het bijzonder in geschil of het bij een pensioenverplichting van € 57.833 redelijk is om een buffer van ruim € 550.000 aan te houden. Daarbij is het uitgangpunt dat de met de pensioenverplichting verband houdende bezittingen in dit geval niet beperkt zijn tot de commerciële waarde van die verplichting, aangezien in cassatie niet is bestreden dat bij de beantwoording van de vraag welk deel van de overdrachtsprijs kan worden toegerekend aan het ondernemingsvermogen van de BV, in dit geval rekening mag worden gehouden met enige buffer voor het geval zich een slecht scenario zal manifesteren.
Belanghebbenden stellen zich op het standpunt dat de risico’s verbonden aan de pensioenverplichting, in samenhang met de overige risico’s die aan de door de BV gedreven onderneming zijn verbonden, zodanig groot zijn dat de liquide middelen, de beleggingen in effecten en de rekening-courantvordering op de directie, voor zover die het bedrag van € 110.000 te boven gaat, volledig nodig zijn om die risico’s te dekken, en dat die middelen daarom volledig tot het ondernemingsvermogen dienen te worden gerekend. Zij kunnen zich vinden in de beslissing van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch en concluderen dienovereenkomstig.
De Inspecteur stelt zich op het standpunt dat een bedrag van € 55.000 voldoende is als buffer en dat het ondernemingsvermogen dient te worden bepaald op de som van de materiële vaste activa, het kapitaal in de maatschap en de overige vorderingen, verhoogd met € 55.000 en verminderd met de commerciële waarde van de pensioenverplichtingen en de kortlopende schulden. Aldus bedraagt het ondernemingsvermogen per 1 januari 2010 € 43.449 en per 31 december 2010 € 68.728. Dit leidt, na verhoging met 5 percent, tot een ondernemingsvermogen per 14 mei 2010 van € 54.466, op grond waarvan de overdrachtsprijs dient te worden bepaald op € 748.619 -/- € 54.466 = € 694.153 en de bij belanghebbenden te belasten winst uit aanmerkelijk belang van 50% van 50% van (€ 694.153 -/- € 64.000) = € 157.538.