Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 27-09-2022, ECLI:NL:GHARL:2022:8231, 21/00530

2.1.

Bij akte van fusie van 29 december 2009 heeft belanghebbende het vermogen van Stichting [naam11] onder algemene titel verkregen. Stichting [naam11] is bij die gelegenheid opgehouden te bestaan en de naam van belanghebbende, voorheen Stichting [naam12] , is bij die gelegenheid gewijzigd in de huidige naam van belanghebbende. Belanghebbende is verbonden met, en draagt de leer uit van de Noorse [naam13] ( [naam13] ).

2.2.

1. De stichting heeft als ideële christelijke grondslag de Bijbel, opgevat als het Woord van God.

2. De stichting heeft vanuit deze grondslag als doel:

3. Het onder 2. genoemde doel wordt onder meer gerealiseerd door:

2.3.

Het bestuur van belanghebbende bestond uit de volgende personen: [naam14] (hierna: [naam14] ), voorzitter, datum in functie 1 november 2005, [naam15] (hierna: [naam15] ), penningmeester, datum in functie 30 december 2009, alsmede [naam10] (hierna: [naam10] ), secretaris, datum in functie 30 december 2009, datum uit functie 29 januari 2016 en [naam16] (hierna: [naam16] ), secretaris, datum in functie 15 oktober 2016.

2.4.

Belanghebbende (mede als rechtsopvolgster van Stichting [naam11] ) beschikte sinds 1 januari 2008 over de status van ANBI als bedoeld in artikel 6.33 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB) (tot en met 2011) en artikel 5b, lid 1, onderdeel a, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) (vanaf 2012).

2.5.

Bij brief van 10 oktober 2012, gericht aan Stichting [naam11] heeft de Inspecteur aangekondigd voornemens te zijn de ANBI-status van deze stichting in te trekken, omdat zij volgens de gegevens van de Inspecteur is opgehouden te bestaan. In dezelfde brief heeft de Inspecteur om meer informatie verzocht.

2.6.

Bij brief, ontvangen door de Inspecteur op 23 oktober 2012, heeft belanghebbende de Inspecteur geïnformeerd dat stichting [naam11] bij wijze van fusie is opgegaan in belanghebbende. Bij de brief is een kopie van de fusieakte gevoegd.

2.7.

Op 23 juli 2013 heeft de Inspecteur een onderzoek ingesteld naar de ANBI-status van belanghebbende.

2.8.

In het kader van het onderzoek hebben in de periode tussen 23 juli 2013 en 23 december 2015 besprekingen plaatsgevonden tussen belanghebbende en de Inspecteur waarbij belanghebbende is vertegenwoordigd door haar toenmalig secretaris [naam10] en haar voorzitter [naam14] . Tevens heeft er in deze periode correspondentie plaatsgevonden tussen belanghebbende en de Inspecteur. De correspondentie heeft in deze periode plaatsgevonden tussen de Inspecteur en [naam10] , waarbij [naam14] is vermeld onder ‘cc’ in de tot het dossier behorende e-mail correspondentie.

2.9.

Per e-mail van 26 februari 2016 heeft [naam14] de Inspecteur geïnformeerd dat [naam10] per 29 januari 2016 zijn rol als bestuurder van belanghebbende heeft neergelegd en dat hij zelf, samen met [naam15] , penningmeester, de verdere beantwoording van de vragen gedurende het onderzoek zal verzorgen.

2.10.

Op (eveneens) 26 februari 2016 is (mede) namens belanghebbende strafrechtelijk aangifte gedaan tegen [naam10] wegens onder meer verduistering van gelden van tot het netwerk van belanghebbende behorende entiteiten.

2.11.

Op 10 november 2016 heeft een bespreking plaatsgevonden tussen belanghebbende en de Inspecteur, waarbij [naam14] en [naam16] , als (nieuwe) secretaris van belanghebbende, namens belanghebbende aanwezig waren. Tijdens deze bespreking is namens belanghebbende een presentatie gegeven met daarin een samenvatting van de recente ontwikkelingen en gebeurtenissen, een toelichting op de belangrijkste rechtspersonen en het bestuur in de kring van entiteiten waartoe belanghebbende behoort, een beschrijving van de doelstelling van belanghebbende, haar werkzaamheden, corporate governance, alsmede een schets van de toekomstplannen van belanghebbende. Onder het kopje ‘Feitelijke werkzaamheden’ zijn de volgende werkzaamheden opgenomen:

2.12.

Naar aanleiding van de bespreking van 10 november 2016 heeft belanghebbende, bij brieven van 18 november 2016, de eerder door de Inspecteur gevraagde informatie verstrekt en herhaald waarom zij meende te voldoen aan de voorwaarden van een ANBI.

2.13.

Bij brief van 16 december 2016 heeft de Inspecteur belanghebbende medegedeeld bij zijn standpunt te blijven dat belanghebbende niet voldoet aan de voorwaarden om als ANBI te worden aangemerkt en dat de ANBI-beschikking met ingang van 1 januari 2010 zal worden ingetrokken. De Inspecteur heeft daarbij aangegeven dat tegen de af te geven beschikking te zijner tijd bezwaar zou kunnen worden gemaakt.

2.14.

In reactie op een verzoek van belanghebbende, heeft de Inspecteur bij brief van 23 december 2016 medegedeeld dat de ANBI-beschikking is ingetrokken en dat hij daarom niet kan voldoen aan het verzoek tot heroverweging en het inplannen van een vervolgoverleg.

2.15.

Bij beschikking van 2 januari 2017 is de ANBI-status van belanghebbende met ingang van 1 januari 2010 ingetrokken.

2.16.

Belanghebbende heeft bij brief van 23 januari 2017 (ontvangen door de Inspecteur op 27 januari 2017) bezwaar gemaakt tegen de intrekkingsbeschikking.

2.17.

In aanvulling op het gemaakte bezwaar, is bij brieven van 8 maart en 5 april 2017 een nadere motivering van het bezwaarschrift verstrekt.

2.18.

In overleg met belanghebbende heeft de Inspecteur bij brief van 21 april 2017, voorafgaand aan het hoorgesprek, schriftelijk zijn standpunten medegedeeld welke belanghebbende tijdens het hoorgesprek zou kunnen weerleggen.

2.19.

Het hoorgesprek heeft plaatsgevonden op 23 juni 2017. Namens belanghebbende waren hierbij aanwezig [naam14] , [naam16] en [naam15] alsmede de (toenmalig) gemachtigde. Tijdens het hoorgesprek is namens belanghebbende een presentatie gegeven. In deze presentatie is onder meer een toelichting op de feitelijke werkzaamheden van belanghebbende opgenomen, een beschrijving van door [naam10] gepleegde fraude, alsmede een voorstel tot het sluiten van een vaststellingsovereenkomst. In de door belanghebbende gegeven presentatie is onder meer het volgende opgenomen, onder verwijzing naar haar statutaire doelstelling, zoals opgenomen in artikel 2, lid 2, onder a, b en c van haar statuten (zie 2.2):

-

In kennisgeving wordt onder het kopje slechts ingegaan op marginaal nagestreefde statutaire doelen (A en B). Dit zou vervangen moeten worden door een toetsing van doel C. (…)

-

Doelen A en B kunnen algemeen nuttig zijn, maar zijn in de praktijk slechts marginaal nagestreefd, dus via kwantitatieve toets nauwelijks relevant (minder dan 10%) (…)

-

Focus bij [belanghebbende] ligt op doel C zoals in de statuten uitgewerkt als volgt:

2.20.

Naar aanleiding van het hoorgesprek heeft er in de periode van 23 juni 2017 tot en met 27 oktober 2017 correspondentie plaatsgevonden tussen de toenmalige gemachtigde van belanghebbende en de Inspecteur. In dit kader is een verslag van het hoorgesprek gedeeld, heeft de Inspecteur vragen van belanghebbende over een toekomstgerichte oplossing beantwoord en heeft belanghebbende nadere informatie verstrekt over de conferentiecentra waarbij zij betrokken was.

2.21.

Bij uitspraak op bezwaar van 10 november 2017 heeft de Inspecteur het door belanghebbende ingediende bezwaar tegen de intrekking van de ANBI-status ongegrond verklaard.

2.22.

De balansen van belanghebbende over de jaren 2008 tot en met 2015 volgens de overgelegde jaarverslagen zagen er als volgt uit (in euro’s):

2.23.

De resultaten van belanghebbende over de jaren 2008 tot en met 2015 volgens de overgelegde jaarverslagen waren als volgt (in euro’s):

2.24.

Volgens het door belanghebbende overgelegde ‘Organisatieschema stichting [belanghebbende] 2006-2015’ heeft belanghebbende rechtstreeks aandelen in zeven vennootschappen gehouden, waaronder een belang van 100% in de in Zwitserland gevestigde vennootschap [naam17] AG ( [naam17] ). Tot de verstrekte leningen hebben, onder meer, leningen van belanghebbende aan [naam17] behoord. Volgens het door belanghebbende ingebrachte rapport ‘Doelinvestering in de [naam17] -groep’ had belanghebbende gedurende de jaren 2009 tot en met 2015 de volgende investeringen in [naam17] :

2.25.

Tot het dossier behoort een verklaring van 31 maart 2016 van [naam10] , aangeduid als het ‘Word eens concreet’-document, waarin [naam10] aan de Officier van Justitie een schriftelijke verklaring heeft afgelegd over zaken betreffende belanghebbende en aan haar gelieerde rechtspersonen en natuurlijke personen.

2.26.

Tot het dossier behoort tevens een bewerkte versie van het onder 2.25. genoemde document, met daarin (in het Engels) commentaar van belanghebbende en (vertegenwoordigers) van aan belanghebbende gelieerde instellingen die door [naam10] in het document worden genoemd.

2.27.

Naar aanleiding van een strafrechtelijk onderzoek naar [naam10] zijn tijdens een gesprek op 5 oktober 2018 vragen gesteld over de organisaties waar [naam10] bij betrokken is geweest, waaronder belanghebbende. Namens de Belastingdienst waren bij dit gesprek aanwezig [naam18] en [naam19] . De vragen zijn digitaal aan [naam10] verstrekt.

2.28.

Bij e-mail van 28 oktober 2018 heeft [naam10] de vragen van 5 oktober 2018 beantwoord.

2.29.

Tot het dossier behoren schriftelijke verklaringen van [naam10] van 15 november 2020 en 18 december 2020, waarin [naam10] aangeeft zijn eerdere verklaring ‘Word eens concreet’ in te trekken. In deze verklaringen is onder meer het volgende opgenomen:

2.30.

Tot het dossier behoort een overeenkomst van 17 november 2020, gesloten tussen belanghebbende, [naam10] , [naam24] B.V., [naam13] Global Foundation en eventuele andere partijen waarvan [naam10] c.s. aandeelhouder zijn. In deze overeenkomst (hierna: de schone lei-overeenkomst) is onder meer het volgende opgenomen:

2.1

4.1

4.4

[naam10] zal zich tot het uiterste inspannen en zijn medewerking verlenen aan [belanghebbende] c.s. met betrekking tot onder meer de lopende fiscale procedures aangaande [belanghebbende] c.s. met als doel het voorkomen dat zijn communicatie met de Belastingdienst zal resulteren in belastingaanslagen, daaronder te verstaan iedere belastingsoort, ten laste van [belanghebbende] c.s. [naam10] c.s. zullen op eerste vordering van [belanghebbende] c.s. een verklaring in welke vorm dan ook, de vorm daarvan ter keuze van [belanghebbende] c.s., afleggen, in welke verklaring zij hun eerdere uitingen, meningen en opvattingen, kenbaar gemaakt aan de Belastingdienst en andere derden omtrent de ANBI-status van [belanghebbende] c.s. en andere belastende verklaringen aangaande [belanghebbende] c.s. ongedaan maken in die zin dat hij zijn eerder aan de Belastingdienst gegeven uitleg en toelichting zal intrekken en daar voor in de plaats een uitleg en toelichting zal geven die in het voordeel van [belanghebbende] c.s. is, zulks na goedkeuring daarvan door [belanghebbende] c.s. Deze verklaring zal onder meer, maar daartoe niet beperkt, betrekking hebben op de punten genoemd in het memo van FTadvocaten van 7 november 2020, op het karakter van [belanghebbende] c.s. als algemeen nut beogende instelling, op de vraag of en in hoeverre [belanghebbende] c.s. reserves ten behoeve van haar doelstelling aanhoudt. Het staat [belanghebbende] c.s. vrij deze verklaring van [naam10] c.s. over te leggen aan de Belastingdienst en rechterlijke instanties.

4.5

2.31.

De Rechtbank heeft geoordeeld dat de ANBI-status terecht is ingetrokken met terugwerkende kracht tot 1 januari 2010, omdat belanghebbende niet voldeed aan de zogenoemde anti-oppoteis van artikel 1b van de Uitvoeringsregeling Algemene wet inzake Rijksbelastingen (Uitv. Reg. AWR; tot 2013 opgenomen in artikel 41b van de Uitvoeringsregeling Wet inkomstenbelasting 2001). Verder heeft de Rechtbank geoordeeld dat de Inspecteur alle op de zaak betrekking hebbende stukken heeft overgelegd en dat van schending van het zorgvuldigheidsbeginsel door de Inspecteur geen sprake is.

2.32.

Tijdens het onderzoek ter zitting van de Rechtbank van 27 januari 2021 is [naam10] als getuige gehoord.