Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 26-11-2024, ECLI:NL:GHARL:2024:7344, 22/1959

Op het grondgebied van belanghebbende is het verboden om zonder vergunning van het college van burgemeester en wethouders op of langs de weg aankondigingsborden, reclameborden of andere borden te plaatsen. In het onderhavige belastingjaar is dat verbod neergelegd in artikel 2:10 van de Algemene Plaatselijke Verordening [plaats1] 2011 (de APV). Uit de Verordening op de heffing en invordering van precariobelasting 2016 volgt dat precariobelasting niet is verschuldigd als een privaatrechtelijke vergoeding is overeengekomen voor het gebruik van de voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond waarop of waarboven de voorwerpen zich bevinden.

Belanghebbende heeft voor verschillende typen reclamevoorzieningen overeenkomsten gesloten met diverse exploitanten (de exploitanten). Het betreft overeenkomsten met:

De in 2.2 vermelde overeenkomsten komen erop neer dat de exploitant tegen betaling van een vaste jaarlijkse vergoeding het exclusieve recht krijgt om in de openbare ruimte op eigendom van belanghebbende (grond en/of lichtmasten) een reclamedrager te plaatsen en te exploiteren. Exploitatie vindt plaats doordat de exploitant reclameovereenkomsten sluit met derden. De kosten van levering, plaatsing, beheer en onderhoud en exploitatie van de reclamedragers zijn voor rekening van de exploitanten. De exploitant is ten opzichte van belanghebbende aansprakelijk voor alle aan de exploitant toerekenbare schade voortvloeiend uit (de uitvoering van) de overeenkomst en vrijwaart belanghebbende tegen vorderingen van derden voortvloeiende uit of verband houdende met (de uitvoering van) de overeenkomst.

Verschillende gemeenteambtenaren voeren werkzaamheden uit met betrekking tot de reclameactiviteiten. Het gaat dan om werkzaamheden op het gebied van beleid, werkzaamheden rond een aanbestedingsprocedure waarvoor een extern adviesbureau wordt ingehuurd, het voeren van overleg met contractspartners, het eventueel herplaatsen van lichtmasten die geschikt zijn voor de reclameobjecten, het herstellen van schade en verontreiniging als een contractspartner dat verzuimt, voor zover nodig inspanningen om de eventueel benodigde ontheffingen en vergunningen te verlenen die noodzakelijk zijn voor de plaatsing van de reclameobjecten, en het administreren en factureren van de overeenkomsten en de jaarlijkse vergoedingen. Het totale tijdsbeslag van de verschillende gemeenteambtenaren dat hiermee is gemoeid, bedroeg in 2016 naar schatting 0,5 tot 1,0 fte.

In 2016 heeft belanghebbende in totaal een bedrag van € 293.603 exclusief btw ontvangen uit de reclameovereenkomsten. Aan hiermee samenhangende kosten heeft belanghebbende een bedrag van € 3.203 verantwoord, dat geheel bestaat uit de uren van de beheerder openbare ruimte (38 uur).

Tot 2007 bood belanghebbende als secundaire arbeidsvoorwaarde aan haar personeel de mogelijkheid aan om een hypothecaire lening ten behoeve van de eigen woning bij haar af te sluiten. De leningen financierde zij deels door middel van eigen vermogen en deels met financiering van de [naam9] ( [naam9] ). De rente op de leningen werd vastgesteld op de rente die belanghebbende betaalde aan [naam9] met een opslag van 0,5%. Belanghebbende is vanaf 2007, vooruitlopend op de Wet financiering decentrale overheden, gestopt met het verstrekken van (nieuwe) hypothecaire leningen.

Begin 2016 bedraagt de waarde in het economisch verkeer van de hypotheekportefeuille ruim € 35 miljoen en de nominale waarde € 33 miljoen, verdeeld over 322 leningen. Belanghebbende heeft in 2016 de leningnemers actief benaderd om hen te wijzen op gunstigere hypotheekregelingen bij andere aanbieders in de markt. Ultimo 2016 bedraagt het uitstaande bedrag nog ruim € 19 miljoen. De verhouding vreemd vermogen/eigen vermogen was in 2016 36% vreemd vermogen en 64% eigen vermogen. In 2016 heeft belanghebbende € 1,15 miljoen aan rente ontvangen.

In de jaren voorafgaand aan 2016 werd aan het beheer van de hypotheekportefeuille jaarlijks ongeveer 0,28 fte besteed. In 2016 was de tijdbesteding ongeveer 0,88 fte vanwege de extra werkzaamheden als gevolg van het fictieve rentevoordeel dat belanghebbende op de loonbelasting moest inhouden.

Belanghebbende heeft op 22 mei 2018 haar aangifte Vpb 2016 ingediend naar een belastbaar bedrag van € 1.150.182. Dat is het resultaat van de activiteiten "Exploitatie Afval", "Reclame", "Hypotheken" en "Straatparkeren". Hiervan is € 290.400 toe te rekenen aan de reclameactiviteiten en € 792.752 aan het beheer van de hypotheekportefeuille.

De Inspecteur heeft de aanslag Vpb 2016 met dagtekening 14 december 2019 overeenkomstig de aangifte vastgesteld. Daartegen heeft belanghebbende tijdig bezwaar gemaakt, dat op 16 januari 2020 is ontvangen.

Bij de uitspraak op bezwaar van 9 september 2020 is het belastbaar bedrag verminderd tot € 465.302 als gevolg van een tussen partijen gesloten vaststellingsovereenkomst over de berekening van het resultaat uit het beheer van de hypotheekportefeuille. Op grond daarvan is het resultaat in 2016 bepaald op € 107.873.

De Rechtbank heeft – kort gezegd – geoordeeld dat voor de beantwoording van de vraag of belanghebbende een onderneming drijft de reclameactiviteiten onvoldoende samenhangen met de activiteiten inzake het beheer van de openbare ruimte, zodat de reclameactiviteiten op zichzelf dienen te worden beoordeeld. Met betrekking tot die reclameactiviteiten heeft de Rechtbank vervolgens geoordeeld dat de Inspecteur aannemelijk heeft gemaakt dat sprake is van een duurzame organisatie van arbeid en kapitaal en dat sprake is van een winststreven bij belanghebbende. Tot slot heeft de Rechtbank geoordeeld dat de overheidstakenvrijstelling niet van toepassing is. Omdat partijen ter zitting overeen zijn gekomen dat, als de reclameactiviteiten belast zijn, de aan die activiteit toe te rekenen kosten op € 50.000 moeten worden gesteld, heeft de Rechtbank het beroep in zoverre gegrond verklaard en het belastbare bedrag dienovereenkomstig lager vastgesteld. De Rechtbank heeft de activiteiten met betrekking tot het beheer van de hypotheekportefeuille eveneens aangemerkt als een duurzame organisatie van arbeid en kapitaal zodat de Inspecteur ook het resultaat daaruit terecht tot het belastbare bedrag heeft gerekend. Tot slot heeft de Rechtbank een vergoeding voor immateriële schade toegekend van € 500 omdat de redelijke termijn met (afgerond) zes maanden is overschreden, waarvan een deel aan de Inspecteur en een deel aan de Staat is toegerekend. Ook heeft de Rechtbank een proceskostenvergoeding toegekend van in totaal € 2.056 en bepaald dat het griffierecht moet worden vergoed.