Gerechtshof Den Haag, 25-05-2018, ECLI:NL:GHDHA:2018:1325, BK-18/00334 t/m BK-18/00336

3. De Rechtbank heeft overwogen:

5. In geschil is of [belanghebbende], nu in rechte vast staat dat zij ter zake van de terbeschikkingstelling van de sporthal aan de basisschool geen ondernemer is voor de omzetbelasting, voor de jaren 2010 tot en met 2012 recht heeft op aanvullende uitnamen uit het fonds voor de omzetbelasting die aan haar in rekening is gebracht voor de bouw van de sporthal, een en ander voor zover betrekking hebbend op de terbeschikkingstelling aan de basisschool.

6. [ Belanghebbende] stelt - kort en zakelijk weergegeven - dat bij de terbeschikkingstelling van de sporthal aan de basisschool sprake is van een terbeschikkingstelling aan de collectiviteit van (jeugdige) inwoners van de gemeente met als achterliggend doel het stimuleren en bevorderen van de lichamelijke beweging en gezondheid van kinderen. De uitsluitingsgrond van artikel 4, eerste lid, onderdeel a, van de Wet op het BTW-compensatiefonds (Wet Bcf) is daarom niet van toepassing. Ter zitting heeft [belanghebbende] verklaard haar aanvankelijke beroep op artikel 1 van het Uitvoeringsbesluit BTW-compensatiefonds niet langer te handhaven. [Belanghebbende] concludeert tot gegrondverklaring van de beroepen, vernietiging van de beschikking en toekenning van extra uitnamen uit het fonds voor de jaren 2010 tot en met 2012 van respectievelijk € 6.081, € 101.823 en € 180.586.

7. [ De Inspecteur] stelt dat sprake is van de terbeschikkingstelling van de sporthal aan een of meer individuele derden, te weten de basisschool. Daarom bestaat op grond van artikel 4, eerste lid, onderdeel a, van de Wet Bcf geen recht op compensatie van de daarmee samenhangende omzetbelasting. [De Inspecteur] concludeert tot ongegrondverklaring van de beroepen.

8. Ingevolge artikel 3 van de Wet Bcf heeft [belanghebbende], voor zover hier van belang, recht op een bijdrage uit het fonds ter financiering van de omzetbelasting die door een ondernemer aan haar in rekening is gebracht ter zake van aan haar verrichte leveringen en verrichte diensten, voor zover die belasting betrekking heeft op goederen en diensten die [belanghebbende] bezigt anders dan in het kader van haar onderneming.

9. Artikel 4, eerste lid, onderdeel a, van de Wet Bcf bepaalt dat het recht op een bijdrage wordt uitgesloten voor de omzetbelasting op de in artikel 3 van de Wet Bcf bedoelde goederen en diensten die gebezigd worden om te worden verstrekt, verleend of ter beschikking gesteld aan een of meer individuele derden.

10. Het doel van artikel 4, eerste lid, onderdeel a, van de Wet Bcf is blijkens de wetsgeschiedenis (TK 1999-2000, 27 293, nr. 3, blz. 19) van compensatie uit te sluiten de voorbelasting op bestedingen ten behoeve van niet volledig aftrekgerechtigden:

'Het gemeenschappelijk kenmerk van de in onderdeel a genoemde bestedingen is dat deze in feite ten goede komen van derden die, als zij de bestedingen zelf zouden hebben gedaan, geen of slechts gedeeltelijk recht hebben op aftrek van voorbelasting, zoals particulieren of ondernemers die geheel of gedeeltelijk vrijgestelde prestaties verrichten in de zin van de Wet op de omzetbelasting 1968. De desbetreffende goederen en diensten zijn dus niet voor het eigen ge- of verbruik van het publiekrechtelijke lichaam bestemd, maar komen als subsidie of gift ten goede van derden die niet volledig of hoofdzakelijk, dit wil zeggen voor ten minste 70%, recht op aftrek van voorbelasting zouden hebben, indien ter zake omzetbelasting aan hen in rekening zou worden gebracht. Door het uitsluiten van de bijdrage in deze gevallen wordt geanticipeerd op ongewenst gebruik dat van de bijdrage zou kunnen worden gemaakt. Door de uitsluiting wordt namelijk bewerkstelligd dat de drempel voor het publiekrechtelijk lichaam wordt verhoogd om zich, na de introductie van het BTW-compensatiefonds, als een soort intermediair tussen de commerciële leverancier of dienstverrichter en de eindverbruiker op te stellen en daarmee een bijdrage uit dat fonds te claimen. In de praktijk zal de uitsluiting van de bijdrage genoemd in onderdeel a met name betrekking hebben op situaties waarin het lichaam, in plaats van financiële ondersteuning of sociale uitkering, diensten verleent of goederen verstrekt of ter beschikking stelt aan instellingen of particulieren. Ook giften in natura die het lichaam verstrekt, vallen onder de uitsluiting. Het begrip dienst sluit niet volledig aan bij het begrip in de Wet op de omzetbelasting 1968, omdat het kan gaan om prestaties die «om niet», dus zonder vergoeding, geschieden.'

11. Volgens de wetsgeschiedenis van de Technische verbeteringen van de Wet Bcf (TK 2001-2002, 28 496, nr. 3, blz. 2) is de essentie van artikel 4, eerste lid, onderdeel a:

'dat het recht op een bijdrage wordt uitgesloten voor de goederen of diensten die, al dan niet na bewerking, aan anderen dan de compensatiegerechtigde ten goede komen voor het feitelijk gebruik of verbruik. Hiermee wordt compensatie uitgesloten als de compensatiegerechtigde als intermediair optreedt tussen leverancier of dienstverlener en de uiteindelijke gebruiker of verbruiker.'

12. In zijn arrest van 18 november 2016 (ECLI:NL:HR:2016:2600) heeft de Hoge Raad het volgende overwogen:

'3.4. (…) Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat met artikel 4, lid 1, aanhef en letter a, van de Wet BCF is beoogd het recht op een bijdrage uit te sluiten voor omzetbelasting die in rekening is gebracht ter zake van geleverde goederen of diensten die, al dan niet na bewerking, aan anderen dan de compensatiegerechtigde ten goede komen voor feitelijk gebruik of verbruik (vgl. Kamerstukken II, 1999-2000, 27 293, nr. 3, p. 19, en Kamerstukken II, 1999-2000, 28 496, nr. 3, p. 3). Daarbij heeft de wetgever met de voorgestelde formulering “aan een of meer individuele derden” in artikel 4, lid 1, letter a, van de Wet BCF tot uitdrukking willen brengen dat het gaat om goederen en diensten die worden gebruikt voor activiteiten die de compensatiegerechtigde jegens individuele (rechts)personen verricht in het kader van haar publiekrechtelijke taken of incidenteel daarbuiten, en niet om goederen en diensten die worden gebruikt voor het aan iedereen ter beschikking stellen van gemeenschapsvoorzieningen, zoals openbare wegen, openbare parkeerplaatsen of voor iedereen toegankelijke parken en speelplaatsen.'

13. Uit de wettelijke bepalingen en de wetsgeschiedenis ter zake volgt derhalve - voor zover hier van belang - dat indien [belanghebbende] anders dan als ondernemer goederen en diensten voor zichzelf bezigt, dat wil zeggen gebruikt of verbruikt, recht op een bijdrage uit het fonds bestaat. Indien [belanghebbende] anders dan als ondernemer een goed of dienst niet voor zichzelf bezigt bestaat alleen recht op compensatie indien geen sprake is van het verstrekken, verlenen of ter beschikking stellen aan een of meer individuele derden, met dien verstande dat een prestatie aan de collectiviteit van inwoners niet als een prestatie aan een of meer individuele derden wordt aangemerkt.

14. Niet is in geschil dat [belanghebbende] de sporthal aan de basisschool ter beschikking stelt, dat de basisschool geen recht op aftrek van voorbelasting zou hebben gehad indien zij de kosten van de sporthal zelf zou hebben gedragen en dat de basisschool de sporthal vervolgens gebruikt voor het verzorgen van het bewegingsonderwijs ten behoeve van haar leerlingen. Daarmee is sprake van de terbeschikkingstelling van de sporthal aan een individuele derde. De Wet op het primair onderwijs (WPO) verplicht [belanghebbende] enkel te voorzien in lokalen ten behoeve van het bewegingsonderwijs. Het is vervolgens de wettelijke verplichting van de basisschool om zorg te dragen voor de feitelijke uitvoering van het bewegingsonderwijs. Dat, zoals [belanghebbende] stelt, alleen leerlingen een sporthal kunnen gebruiken maar een school niet en daarom geen sprake kan zijn van terbeschikkingstelling aan de basisschool, volgt de rechtbank niet. In het onderhavige geval gebruikt de basisschool (een individuele derde) de sporthal immers om jegens haar leerlingen uitvoering te geven aan evengenoemde wettelijke verplichting. Het recht op compensatie is in zodanig geval uitgesloten.

15. Wat [belanghebbende] overigens heeft aangevoerd, leidt niet tot een ander oordeel. Het beroep van [belanghebbende] op de uitspraak van het Gerechtshof Den Haag van 11 januari 2013 (ECLI:NL:GHDHA:2013:134) faalt. De aan [belanghebbende] bij de WPO opgelegde taak behelst een verplichting jegens de basisschool en nakoming daarvan vormt niet een (rechtstreekse) prestatie aan de (collectiviteit van) leerlingen. Ook het beroep van [belanghebbende] op de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 2 juni 2015 (ECLI:NL:GHARL:2015:4058), zoals nadien bekrachtigd bij arrest van de Hoge Raad van 2 december 2016 (ECLI:NL:HR:2016:2725) faalt, nu feitelijk noch rechtens sprake is van gelijke gevallen.

16. Gelet op wat hiervoor is overwogen, dienen de beroepen ongegrond te worden verklaard.

17. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.