Gerechtshof 's-Gravenhage, 23-08-2011, BT6258, BK-10/00442

GERECHTSHOF ’s-GRAVENHAGE

Uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer d.d. 23 augustus 2011

in het geding tussen:

op het hoger beroep van de Inspecteur tegen de uitspraak van de rechtbank ’s-Gravenhage van 23 juni 2010, nr. AWB 09/7960 LEGGW, betreffende het na te noemen geheven bedrag aan leges.

Heffing, bezwaar en geding in eerste aanleg

1.1. Bij factuur van 23 mei 2008 heeft de Inspecteur wegens het in behandeling nemen van een aanvraag voor een bouwvergunning een bedrag van € 364.933,81 aan leges van belanghebbende geheven. Bij uitspraak op bezwaar heeft de Inspecteur het bezwaar van belanghebbende tegen de in rekening gebrachte leges afgewezen.

1.2. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak op bezwaar beroep bij de rechtbank ingesteld. De rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard en de uitspraak op bezwaar en de legesnota vernietigd.

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. De Inspecteur is van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Hof. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend en heeft daarbij tevens incidenteel hoger beroep ingesteld. De Inspecteur heeft een conclusie van repliek ingediend en heeft daarbij tevens het incidenteel ingestelde hoger beroep beantwoord. Belanghebbende heeft daarop gereageerd met een conclusie van dupliek.

2.2. Belanghebbende heeft een nader stuk ingediend, dat in afschrift is gezonden naar de Inspecteur.

3. De raad van de gemeente Pijnacker-Nootdorp heeft in zijn openbare vergadering van 20 december 2007 vastgesteld de Verordening op de heffing en de invordering van leges 2008 (hierna: de Legesverordening 2008), met de daarbij behorende tarieventabel. Blijkens de inhoud van de gedingstukken is de Verordening op de wettelijk voorgeschreven wijze bekendgemaakt. De tekst van de Verordening en van de daarbij behorende tarieventabel behoort in kopie tot de stukken van het geding.

Vaststaande feiten

Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting verhandelde is, als tussen partijen niet in geschil, dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, in hoger beroep het volgende komen vast te staan:

4.1. Belanghebbende heeft op 23 november 2007 bij burgemeester en wethouders van de gemeente Pijnacker-Nootdorp een aanvraag ingediend voor het verlenen van een bouwvergunning voor het bouwen van 120 woningen en het focussteunpunt [P] in [Q] in de gemeente Pijnacker-Nootdorp. De bouwkosten zijn in de aanvraag gesteld op € 15.300.000 exclusief omzetbelasting.

4.2. Ter zake van het in behandeling nemen van voormelde aanvraag is belanghebbende met dagtekening 23 mei 2008 een bedrag van € 364.933,81 aan leges in rekening gebracht.

4.3. De Inspecteur heeft in het hogerberoepschrift het volgende overzicht van de geraamde baten en lasten van de legesheffing op basis van de begroting 2008 overgelegd:

Omschrijving geschil en standpunten van partijen

5.1. Tussen partijen is in geschil of, en zo ja, in hoeverre, terecht leges in rekening zijn gebracht, welke vraag door belanghebbende ontkennend en door de Inspecteur bevestigend wordt beantwoord. Meer in het bijzonder is in geschil of de Legesverordening onverbindend is omdat de opbrengstlimiet is overschreden.

5.2. De Inspecteur heeft ter ondersteuning van zijn standpunt - zakelijk weergegeven - het volgende aangevoerd. De rechtbank heeft ten onrechte geoordeeld dat de Legesverordening 2007 onverbindend is. Aangezien het aanvraagformulier van de bouwaanvraag door de gemeente is ontvangen op 15 januari 2008 heeft de rechtbank ten onrechte de kostendekkendheid van de Legesverordening 2007 getoetst. Voor de Legesverordening 2008 geldt dat van overschrijding van de opbrengstlimiet geen sprake is.

5.4. Partijen doen hun standpunten voor het overige steunen op de gronden welke daartoe door hen zijn aangevoerd in de stukken.

Conclusies van partijen

6.1. Het hoger beroep van de Inspecteur strekt tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank en, naar het Hof begrijpt, tot bevestiging van de uitspraak op bezwaar. Tevens concludeert de Inspecteur tot niet-ontvankelijkverklaring van het incidenteel hoger beroep.

6.2. Belanghebbende heeft geconcludeerd tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank.

Oordeel van de rechtbank

7. De rechtbank heeft ten aanzien van het geschil het volgende overwogen, waarbij de rechtbank belanghebbende als eiseres en de Inspecteur als verweerder heeft aangeduid.

IV.2.  De rechtbank deelt de opvatting van eiseres dat uit het onder II.4 genoemde overzicht (hierna: het overzicht) een kostendekkendheid van 108,52% blijkt. Het op het overzicht vermelde kostendekkingspercentage van 92,15 is kennelijk een vergissing, nu 92,15% het beloop is van de geraamde lasten, uitgedrukt in een percentage van de geraamde baten, terwijl het kostendekkingspercentage het omgekeerde behoort te zijn: het beloop van de geraamde baten in een percentage van de geraamde lasten. Dit laatste percentage is 108,52. Verweerder heeft niet gesteld, laat staan aannemelijk gemaakt, dat de geraamde lasten hoger waren dan het in het door hemzelf aan eiser verstrekte overzicht genoemde bedrag. De raming van de baten in het overzicht is, naar eiseres heeft gesteld en de rechtbank aannemelijk acht, substantieel te laag. Bij dit oordeel neemt de rechtbank het volgende in aanmerking. Eiseres heeft onweersproken gesteld dat in het kader van de behandeling van de gemeentebegroting voor het jaar 2007 aan de raad is medegedeeld dat voor 2007 een extra legesopbrengst van € 3.179.548 werd verwacht, dit als gevolg van een grote toename van het woningbouwvolume in de gemeente (ontwikkeling Vinexlocaties). Eiseres verwijst hierbij naar bladzijde 23 van het begrotingsvoorstel, die zij als productie bij de nadere motivering van haar beroepschrift heeft ingediend. Deze extra opbrengst dient naar het oordeel van de rechtbank in de toetsing van de geraamde baten aan de opbrengstlimiet te worden betrokken, temeer daar verwacht mocht worden dat een vergelijkbare extra opbrengst zich ook in latere jaren zou voordoen. De extra opbrengst brengt de kostendekkendheid van alle in de Legesverordening geregelde rechten tezamen op ongeveer 185%. Gelet hierop is sprake van een vooraf kenbare overschrijding van de opbrengstlimiet van een zodanige omvang, dat zij dient te leiden tot algehele onverbindendverklaring van de Legesverordening (vergelijk Hoge Raad 10 april 2009, nr. 43 747, LJN BC3691).

IV.3.  Gelet op het vorenoverwogene dient de legesnota (factuurnummer [xxxxxx]) te worden vernietigd. De overige grieven van eiseres behoeven hierdoor geen bespreking meer.”

Beoordeling van het hoger beroep

8.3. Het verzoek van de Inspecteur om terugwijzing van de zaak naar de rechtbank, wordt op de in 8.2 vermelde grond verworpen. Ook overigens ziet het Hof daartoe geen aanleiding, omdat de Inspecteur geacht wordt op de hoogte te zijn van de toepasselijke rechtsregels en hij bovendien in het eerdere verloop van de procedure over alle gegevens beschikte die noodzakelijk zijn voor de beoordeling van het geschil.

8.4. Bij de beantwoording van de vraag of, en zo ja in hoeverre, de Legesverordening 2008 onverbindend is wegens overschrijding van de opbrengstlimiet, moet worden vooropgesteld dat het aan de gemeentelijke wetgever is om, met inachtneming van het bepaalde in de artikelen 219, tweede lid, en 229b, eerste lid, van de Gemeentewet, de tarieven van gemeentelijke heffingen vast te stellen. De in laatstvermeld artikel neergelegde toets wordt toegepast op het totaal van de geraamde baten van de rechten die in een verordening zijn geregeld, en het totaal van de geraamde lasten die de werkzaamheden meebrengen waarvoor deze rechten geheven worden. Daarbij gaat het derhalve niet om het kostendekkingspercentage per dienst of groep van diensten, maar om de kostendekking van alle in de verordening opgenomen diensten. De wijze en het tijdstip waarop inzicht is geboden in de geraamde baten en lasten ter zake van de diensten zijn niet bepalend voor het antwoord op de vraag of de geraamde opbrengsten de geraamde lasten overtreffen.

8.5. Zoals de rechtbank terecht heeft overwogen dient, indien een belanghebbende mogelijke overschrijding van de opbrengstlimiet aan de orde stelt, de heffingsambtenaar inzicht te verschaffen in de desbetreffende ramingen. Dat inzicht kan worden verschaft op basis van de gemeentelijke begroting, maar ook op basis van andere gegevens, waaronder ook gegevens die niet bekend gemaakt zijn ten tijde van de vaststelling van de verordening.

8.7. Gelet op het vorenoverwogene is zowel het hoger beroep als het incidenteel hoger beroep gegrond en dient te worden beslist als hierna vermeld.

Proceskosten en griffierecht

9. Het Hof vindt aanleiding de Inspecteur te veroordelen in de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het hoger beroep redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 1.932 (1 punt voor het indienen van het verweerschrift, 1 punt voor het incidenteel beroepschrift, 1 punt voor het indienen van de conclusie van dupliek, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1,5).

Beslissing

Deze uitspraak is vastgesteld door mrs. Chr.Th.P.M. Zandhuis, P.J.J. Vonk en H.A.J. Kroon, in tegenwoordigheid van de griffier mr. D.J. Jansen. De beslissing is op 23 augustus 2011 in het openbaar uitgesproken.

De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.