Gerechtshof 's-Gravenhage, 03-01-2012, BV3614, BK-11/00115

GERECHTSHOF 's-GRAVENHAGE

Uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer d.d. 3 januari 2012

in het geding tussen:

op het hoger beroep van de Inspecteur tegen de uitspraak van de rechtbank Middelburg van 20 januari 2011, nummer AWB 09/44, betreffende na te vermelden aanslag.

Aanslag, bezwaar en geding in eerste aanleg

1.1. De Inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2008 een aanslag in de reclamebelasting opgelegd ten bedrage van € 4.655.

1.2. Bij uitspraak op bezwaar heeft de Inspecteur belanghebbendes bezwaar tegen de aanslag afgewezen.

1.3. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak op bezwaar beroep bij de rechtbank ingesteld. De rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard, de aanslag verminderd tot een bedrag van € 665 met veroordeling van de Inspecteur tot vergoeding van de proceskosten en het griffierecht.

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. De Inspecteur is van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Hof. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend en daarbij tevens incidenteel hoger beroep ingesteld.

2.2. De Inspecteur heeft een conclusie van repliek ingediend en het incidenteel hoger beroep beantwoord. Belanghebbende heeft het Hof doen weten dat de conclusie van repliek geen nieuwe feiten bevat die conclusie van dupliek rechtvaardigen.

2.3. De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 25 oktober 2011, gehouden te 's-Gravenhage. Aldaar zijn beide partijen verschenen. . Ter zitting zijn tevens behandeld de hoger beroepen van [A] B.V., kenmerken BK-11/00111 en BK-11/00172, betreffende de aan haar opgelegde aanslagen in de reclamebelasting voor de jaren 2008 en 2009. Voor zover in die zaken door partijen stukken zijn overgelegd, worden die stukken geacht ook in de onderhavige procedure te zijn overgelegd. Tevens wordt hetgeen door partijen in die zaken voor het overige is aangevoerd, aangemerkt als te zijn aangevoerd in de onderhavige zaak. Van het verhandelde ter zitting is door de griffier één proces-verbaal opgemaakt.

Verordening

3. De raad van de gemeente Goes heeft in zijn openbare vergadering van 8 november 2007 vastgesteld de Verordening op de heffing en invordering van reclamebelasting Goes 2008 (hierna: de Verordening). Blijkens de inhoud van de gedingstukken is de Verordening op de wettelijk voorgeschreven wijze bekendgemaakt. De tekst van de Verordening en de daarbij behorende Tarieventabel en kaart behoren in kopie tot de stukken van het geding.

Vaststaande feiten

Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting verhandelde, zijn in hoger beroep de volgende feiten als tussen partijen niet in geschil, dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, komen vast te staan:

4.3. Ingevolge artikel 3 van de Verordening wordt een reclamebelasting geheven "ter zake van openbare aankondigingen zichtbaar vanaf de openbare weg".

4.4. De heffing van reclamebelasting is beperkt tot het gebied dat is aangegeven in artikel 2 van de Verordening en de daarbij behorende kaart (hierna: het centrumgebied).

4.5. In de considerans van de Verordening is het volgende opgenomen:

4.6. In de toelichting op de Verordening is het volgende vermeld.

"Aanleiding invoering reclamebelasting

De reclamebelasting is een belasting die - net als de onroerende-zaakbelastingen - kan worden geheven om de algemene middelen te voeden. Hoewel de besteding van de middelen vrij is, kan de reclamebelasting uiteraard ook aan specifieke doelen worden besteed. Wij willen met de te genereren middelen de investeringen dekken die zijn en worden gedaan in de integrale kwalitatieve opwaardering van de binnenstad.

Omschrijving geschil in hoger beroep en standpunten van partijen

5.1. Tussen partijen is in geschil of de aanslag terecht en tot het juiste bedrag is opgelegd, zoals de Inspecteur stelt en belanghebbende betwist.

5.4. In het geval de rolgordijnen aan te merken zijn als openbare aankondiging is de grootte daarvan niet in geschil.

Conclusies van partijen

6.1. Het hoger beroep van de Inspecteur strekt tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank en tot bevestiging van de uitspraak op bezwaar.

6.2. Belanghebbende heeft in het incidentele hoger beroepschrift geconcludeerd tot onverbindendverklaring van de Verordening, vernietiging van de uitspraak van de rechtbank, van de uitspraak op bezwaar en van de aanslag. In het principaal hoger beroep concludeert belanghebbende tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank.

Oordeel van de rechtbank

7. De rechtbank heeft, voor zover hier van belang, het volgende overwogen (het Hof nummert de rechtsoverwegingen):

"Op grond van artikel 227 van de Gemeentewet kan ter zake van openbare aankondigingen zichtbaar vanaf de openbare weg reclamebelasting worden geheven. Het betreft hier een bevoegdheid van de gemeente tot het invoeren van een algemene belasting, bedoeld om inkomsten te genereren. De belasting kan mede strekken tot het reguleren van reclame-uitingen, naar aantal of wijze, en kan zich beperken tot een deel van de gemeente.

Met de Verordening heeft de gemeente Goes van deze bevoegdheid gebruik gemaakt. Het voorwerp van de belasting is in artikel 3 van de Verordening afgebakend overeenkomstig de tekst van de Gemeentewet. Daarbij is er in artikel 2 van de Verordening voor gekozen het belastinggebied te beperken tot het centrumgebied van Goes, zoals aangegeven op de bij de Verordening horende kaart.

Het staat een gemeente vrij om de heffing van reclamebelasting te beperken tot een bepaald gedeelte van de gemeente, mits daarvoor een objectieve en redelijke grond bestaat (vgl HR 21 juni 2000, nr. 33.816, LJN AA6253 en Rechtbank Middelburg, 30 januari 2008 Awb 07/443, bevestigd door het Gerechtshof 's-Gravenhage op 25 augustus 2010, LJN BN8687). In dit geval is er voor gekozen de heffing plaats te laten vinden binnen bepaalde gebieden in de kern, zoals aangegeven op de bij de Verordening horende kaart. Naar het oordeel van de rechtbank is op deze kaart dit gebied in voldoende mate duidelijk aangegeven.

De Verordening is, zo blijkt uit het standpunt van [de Inspecteur], bedoeld om inkomsten te genereren en is daarnaast mede ingegeven door de wens om reclame-uitingen in het centrum van Goes te reguleren. Aldus wordt beantwoord aan het doel van de gemeentelijke bevoegdheid tot het invoeren van reclamebelasting. De omstandigheid dat aanvankelijk is gedacht aan een ander fiscaal instrument om te komen tot de beoogde inkomsten, doet daar niet aan af. Het behoort tot de bevoegdheid van de gemeenteraad om hierin een eigen afweging te maken.

De belasting wordt op grond van artikel 4, eerste lid van de Verordening geheven van degene van wie, dan wel ten behoeve van wie, al dan niet met vergunning, de reclameobjecten (de openbare aankondigingen) worden aangetroffen. Ingevolge artikel 5, eerste lid, van de Verordening wordt reclamebelasting geheven naar oppervlakte van een reclameobject.

De stelling van [belanghebbende] dat er sprake is van een onredelijke en willekeurige belastingheffing faalt. Met [de Inspecteur] is de rechtbank van oordeel dat de individuele heffing niet is gerelateerd aan het profijt dat een individu heeft bij zijn openbare aankondiging. Voorts overweegt de rechtbank dat de raad bij de vaststelling van de Verordening keuzes heeft gemaakt met betrekking tot de invulling van de bij de Gemeentewet gegeven bevoegdheid reclamebelasting te heffen, zoals bijvoorbeeld de keuze voor een uniform tarief en de hoogte daarvan, en dat de rechter deze keuzes slechts zeer terughoudend kan toetsen. De rechtbank heeft geen aanknopingspunten gevonden dat de tariefstelling in dit geval tot een onredelijke of willekeurige belastingheffing leidt.

Aldus en ook overigens is naar het oordeel van de rechtbank niet gebleken van enige grond om de onverbindendheid van (een deel van) de Verordening aan te nemen.

Volgens vaste rechtspraak (Hoge Raad, 30 maart 2007, kenmerk LJN AX2154, vindplaats: www.rechtspraak.nl) wordt onder de term "openbare aankondigingen" verstaan alle tot het publiek gerichte mededelingen welke erop zijn gericht de belangstelling van het publiek te trekken van hetgeen wordt aangekondigd.

Niet in geschil is dat de naamsaanduiding "[naam]" op de voorgevel van de [...]zaak als een openbare aankondiging in de zin van artikel 3 van de Verordening is aan te merken. [Belanghebbende] is ter zake van deze aankondiging ten behoeve van haar winkel belastingplichtig.

De prints op de rolgordijnen die in de winkel bevestigd zijn en volgens [belanghebbende] bedoeld zijn om het zicht op het magazijn weg te nemen, hebben naar het oordeel van de rechtbank geen relatie met de bedrijfsvoering van [belanghebbende], noch bieden ze visueel gezien enige associatie met het productaanbod in de winkel van [belanghebbende]. De enkele omstandigheid dat de afbeelding erop zichtbaar is als achtergrond van de hiervoor bedoelde aankondiging "[naam]" is onvoldoende voor het oordeel dat de afbeelding dient ter ondersteuning van deze aankondiging. De prints op de rolgordijnen zijn dan ook ten onrechte in de heffing betrokken.

Het voorgaande betekent dat [de Inspecteur] de totale afmeting van de reclame ten onrechte heeft vastgesteld op 25 m2 en daardoor ten onrechte is uitgegaan van het daarbij horende klassetarief van € 4.655,--.

Beoordeling van het hoger beroep

8.2. Bij de beoordeling van de stelling van belanghebbende dat voor de beperking van de heffing tot het centrumgebied geen objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat dient, mede gelet op het arrest van de Hoge Raad van 11 november 2011, LJN BR4564, te worden vooropgesteld dat de reclamebelasting in artikel 227 van de Gemeentewet is voorzien als een algemene belasting, hetgeen meebrengt dat een gemeente in beginsel vrij is in de besteding van de opbrengst van die belasting en derhalve ook de vrijheid heeft om die opbrengst te besteden aan activiteiten en voorzieningen binnen een bepaald gedeelte van haar grondgebied.

8.3. Verder dient te worden vooropgesteld dat het karakter van een algemene belasting er evenmin aan in de weg staat dat een gemeente de heffing van deze belasting beperkt tot een gedeelte van haar grondgebied, mits voor die beperking een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat (vgl. HR 21 juni 2000, nr. 33816, LJN AA6253, BNB 2000/272). Bij het bestaan van een dergelijke rechtvaardiging is de beperking niet in strijd met enig algemeen rechtsbeginsel; de gemeentelijke wetgever overschrijdt daarmee ook niet de grenzen van de regelgevende bevoegdheid die hem in artikel 227 van de Gemeentewet is toegekend.

8.4. Indien een gemeente besluit de opbrengst van een reclamebelasting te besteden op een wijze als hiervoor is bedoeld, en zij het object van de heffing heeft beperkt tot openbare aankondigingen in het desbetreffende gedeelte van haar grondgebied, is sprake van de eerderbedoelde objectieve en redelijke rechtvaardiging voor die beperking, indien die gemeente in redelijkheid heeft mogen uitgaan van de veronderstelling dat op deze wijze degenen die profijt kunnen hebben van de opbrengst van de belasting in de heffing worden betrokken.

8.5. Uit de toelichting bij de Verordening leidt het Hof af dat de opbrengst van de reclamebelasting in de algemene middelen van de gemeente Goes vloeit en dat deze opbrengst vrijwel geheel wordt aangewend om gedane en toekomstige investeringen in de openbare ruimte van het centrumgebied te dekken, zoals de herinrichting in het centrumgebied. Voorts blijkt uit de toelichting dat de opbrengst van de reclamebelasting ook wordt besteed aan andere uitgaven in het centrumgebied, zoals een extra impuls in sfeerverlichting. Aannemelijk is dat voor de ondernemers in het centrumgebied profijt kan ontstaan door de met de reclamebelasting te subsidiëren activiteiten en voorzieningen, en dat veel van de ondernemers in het centrumgebied - die in enigerlei mate profijt hebben van de activiteiten en de voorzieningen - in de vorm van een reclamebelasting bijdragen aan de kosten ervan. Derhalve moet worden geoordeeld dat er een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat voor de beperking van de onderhavige reclamebelasting tot het centrumgebied en dat van een willekeurige en onredelijke belastingheffing geen sprake is.

8.6. Indien en voor zover belanghebbende heeft willen betogen dat de onderhavige reclamebelasting wordt gebruikt voor verhaal van uitgaven waarvoor de wetgever - met ingang van 1 mei 2009 - een zogenoemde BIZ-heffing heeft ingevoerd, en dat de gemeente daarop had moeten wachten, heeft te gelden dat noch uit de tekst van de Experimentenwet BI-zones, Stb. 2009, 165, noch uit de geschiedenis van de totstandkoming daarvan volgt dat gemeenten door de invoering van deze wet worden beperkt in hun bestaande bevoegdheden tot belastingheffing die zij aan de Gemeentewet kunnen ontlenen. Reeds daarom faalt dit standpunt.

8.7. De Inspecteur heeft aannemelijk gemaakt dat voor wat betreft de afbeeldingen op de rolgordijnen geen sprake is van een willekeurige print, doch dat deze een onderdeel vormen van de presentatie van het merk [merk], dat zowel op de website als in de winkels van [naam] wordt gebruikt. De afbeelding hoort bij het profiel waarmee het bedrijf [naam] zich consequent naar buiten presenteert en het duidt op het voeren van een bepaalde lifestyle, behorend bij [...] het merk [merk]. Derhalve moet worden geoordeeld dat de Inspecteur de afbeelding op de rolgordijnen terecht in de heffing heeft betrokken. Tussen partijen is niet in geschil dat de grootte circa 13,5 vierkante meter bedraagt. Aangezien de met [gekleurde] letters vermelde naam "[naam]" voor het middenraam op de eerste verdieping is aangebracht, leidt dat niet tot een vermeerdering van het aantal vierkante meters. Gelet op het bepaalde in de tarieventabel behorende bij de verordening bedraagt het tarief voor een object van voormelde grootte € 2.328.

8.8. Het voorgaande leidt tot de conclusie dat beslist dient te worden als hierna vermeld.

Proceskosten

9. Het Hof acht geen termen aanwezig voor een proceskostenveroordeling.

Beslissing

Deze uitspraak is vastgesteld door mrs. P.J.J. Vonk, voorzitter, J.J.I. Verburg en H.A.J. Kroon, leden, in tegenwoordigheid van de griffier mr. Y. Postema-van der Koogh. De beslissing is op 3 januari 2012 in het openbaar uitgesproken.

De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.