Gerechtshof 's-Gravenhage, 20-06-2012, BX0628, BK-11-00189

GERECHTSHOF ’s-GRAVENHAGE

Uitspraak van de derde meervoudige belastingkamer d.d. 20 juni 2012

in het geding tussen:

[stichting X], gevestigd te [Z], hierna: belanghebbende,

en

de heffingsambtenaar van de gemeente Veere, hierna: de Inspecteur,

inzake het hoger beroep van belanghebbende tegen de uitspraak van de rechtbank Middelburg van 3 maart 2011, nummer AWB 10/260, betreffende de na te noemen aan belanghebbende opgelegde beschikkingen en aanslagen.

Beschikkingen, aanslagen, bezwaar en geding in eerste aanleg

1.1. De Inspecteur heeft voor het tijdvak 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009 voor de onroerende zaken, plaatselijk bekend als [a-straat 1], [2] en [3] te [Q] (hierna: de onroerende zaken) bij beschikking genomen op de voet van hoofdstuk IV van de Wet waardering onroerende zaken (hierna: de Wet WOZ) de waarde van de onroerende zaken naar de waardepeildatum 1 januari 2008 vastgesteld op respectievelijk € 447.000, € 447.000 en € 494.000. Gelijktijdig met de genomen beschikkingen zijn in het kader van de heffing van onroerende-zaakbelastingen aan belanghebbende de aanslagen in de gebruikersbelasting voor het jaar 2009 opgelegd.

1.2. De Inspecteur heeft de bezwaren van belanghebbende tegen de beschikkingen en de aanslagen bij uitspraak op bezwaar ongegrond verklaard.

1.3. Belanghebbende heeft vervolgens beroep bij de rechtbank ingesteld. De rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. Belanghebbende is van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Hof. In verband daarmee is van belanghebbende een griffierecht geheven van € 454. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

Vaststaande feiten

Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting verhandelde is, als tussen partijen niet in geschil, dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, in hoger beroep het volgende komen vast te staan:

3.1. Belanghebbende is gebruiker van de onroerende zaken. De onroerende zaken zijn ingericht als groepswoningen. Twee woningen zijn bestemd voor mensen met dementie en een woning voor mensen met een lichamelijke beperking. In elke woning kunnen telkens zes mensen wonen. Iedere bewoner heeft een eigen kamer waarin een bed is geplaatst en de bewoner naar gelieven zelf een gemakkelijke stoel en een of meer kleinmeubelen kan plaatsen. De kamer beschikt over een radio-, tv- en telefoonaansluiting. Elke bewoner heeft naast zijn kamer de beschikking over een afzonderlijke eigen sanitaire ruimte met douche, toilet en wastafel.

3.2. In de woningen [a-straat 1] (unit 3) en [a-straat 2] (unit 2) zijn per woning naast de zes (slaap)kamers en sanitaire ruimten aanwezig een gemeenschappelijke woonkamer met open keuken, bijkeuken, multifunctionele ruimte, hobbykamer, rookruimte, gang, entree, toilet en berging.

3.3. In de woning [a-straat 3] (unit 1) zijn naast de zes (slaap)kamers en sanitaire ruimten een gemeenschappelijke woonkamer aanwezig met open keuken en bijkeuken, twee multifunctionele ruimten, een rookruimte en een gemeenschappelijke badkamer alsmede een gang, entree, toilet en berging.

3.4. De oppervlakte van de verschillende ruimten in genoemde woningen bedraagt:

[a-straat 1] en [2]:

[a-straat 3]:

Omschrijving geschil en standpunten van partijen

4.1. Tussen partijen is in geschil of de onroerende zaken gedeelten omvatten die in hoofdzaak tot woning dienen dan wel volledig dienstbaar zijn aan woondoeleinden zodat bij het bepalen van de heffingsmaatstaf voor de gebruikersbelasting de waarde daarvan ingevolge artikel 220e van de Gemeentewet buiten aanmerking dient te worden gelaten. Het standpunt van de Inspecteur is dat geen van de onroerende zaken zulke gedeelten omvat.

4.2. Meer in het bijzonder is in geschil of, zoals belanghebbende bepleit en de Inspecteur bestrijdt, van de heffingsmaatstaf van de gebruikersbelasting zijn uitgezonderd (per onroerende zaak) de waarde van de slaapkamers, multifunctionele ruimte, rookruimte, hobbykamer, gemeenschappelijke woonkamer met open keuken en bijkeuken en gang. Deze ruimten hebben, naar tussen partijen niet in geschil is, in totaal een oppervlakte van 395,19 m2 in [a-straat 1] en in [a-straat 2] en 428,47 m2 in [a-straat 3]. In het geval het gelijk aan belanghebbende is hebben partijen overeenstemming over de wijze van berekening van de teruggaven van de gebruikersbelasting, namelijk door de oppervlakte van de vrijgestelde gedeelten te delen op de totale oppervlakte maal de vastgestelde WOZ-waarde.

4.3. Belanghebbende heeft ter ondersteuning van haar standpunt in hoger beroep het volgende – zakelijk weergegeven - aangevoerd.

De rechtbank gaat ten onrechte ervan uit dat verblijf op grond van een CIZ-indicatie slechts als verpleging en niet als wonen kan worden aangemerkt. De bewoners hebben in de woning echter hun duurzaam tehuis. De gedeelten waar de bewoners vertoeven hebben voor 12% een zorgfunctie en voor 88% een woonfunctie. De bewoners van de groepswoningen leven in een vorm van gezinsverband waarin afspraken gelden overeenkomstig de levensfase waarin zij verkeren. Alle voor bewoning noodzakelijke voorzieningen zijn aanwezig. Of de woning afsluitbaar is of dat een keukenblokje aanwezig is niet van belang. De gedeelten waarvoor vrijstelling wordt bepleit zijn volledig ingericht op wonen. Belanghebbende vindt steun voor haar standpunt in het arrest van de Hoge Raad van 10 februari 2012, nr. 10/05194, LJN BV3270 en de uitspraak van het Gerechtshof te ’s-Gravenhage, nevenzittingsplaats ’s-Hertogenbosch van 23 februari 2012, nr. 11/00275. Ter zitting heeft de gemachtigde van belanghebbende verklaard dat in geen van de woningen voor het geheel sprake is van een situatie waarbij voor 70 percent of meer sprake is van woondoeleinden of hoofdzakelijk bestemd voor woondoeleinden.

4.4. De Inspecteur heeft daartegenover – zakelijk weergegeven – het volgende aangevoerd.

De rechtbank heeft een juiste beoordelingsmaatstaf aangelegd door uit te gaan van de omstandigheid dat de bewoners allen een indicatie van het CIZ hebben die zorg met verblijf inhoudt en dat in die gevallen de zorg altijd voorop staat. Alle feiten en omstandigheden in onderlinge samenhang bezien leiden tot het oordeel dat er geen sprake is van woondelen. Het gaat om verpleegwoningen en niet om aanleunwoningen. De bewoners van aanleunwoningen kunnen in het algemeen nog redelijk zelfstandig leven en hebben veel meer privacy. De objecten zijn ingericht voor voortdurende zorg en verpleging. Met uitzondering van de slaapkamers zijn alle andere ruimten gemeenschappelijk. De afdelingen zijn gesloten, bewegingsmelders zijn aanwezig. Er is geen sprake van zelfstandig wonen.

4.5. Voor een verdere uiteenzetting van de gronden waarop partijen hun standpunten doen steunen verwijst het Hof naar de gedingstukken.

Conclusies van partijen

5.2. De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank.

5.3. In het geval het gelijk aan belanghebbende is zijn de conclusies van beide partijen eensluidend.

Oordeel van de rechtbank

6. De rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard na - voor zover van belang – het volgende te hebben overwogen waarbij belanghebbende als eiseres en de Inspecteur als verweerder is aangeduid:

“Ter zitting heeft verweerder desgevraagd verklaard, dat alle bewoners door het Centraal indicatieorgaan zijn geïndiceerd met de indicatie “zorg met verblijf”, en uitsluitend op grond van die indicatie in de groepswoningen te verblijven. Eiseres heeft dit niet weersproken. Op grond van artikel 9 van het Besluit zorgaanspraken AWBZ omvat ‘verblijf’ verblijf in een instelling met samenhangende zorg bestaande uit persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding of behandeling, voor een verzekerde met somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening of beperking of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap, indien die verzekerde aangewezen is op een beschermende woonomgeving, een therapeutisch leefklimaat of permanent toezicht. Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat de verzorging en verpleging van de bewoners zozeer overheersend zijn dat de woonfunctie daarin opgaat. Van delen van het object waarbij de woonfunctie overheersend is, is aldus geen sprake. Verweerder heeft mitsdien de juiste maatstaf voor de gebruikersheffing OZB gehanteerd.”

Beoordeling van het hoger beroep

7.2. Van een woning is sprake indien een ruimte aanwezig is die naar aard en bestemming geschikt is om te dienen voor enigszins duurzaam menselijk hoofdverblijf. Van een deel van een onroerende zaak die tot woning dient of volledig dienstbaar is aan woondoeleinden kan ook sprake zijn bij een onzelfstandige eenheid waarbij voorzieningen worden gedeeld met bewoners van andere eenheden. De afsluitbaarheid van een onzelfstandig deel van een onroerende zaak kan weliswaar bijdragen tot het oordeel dat die ruimte tot woning dient, maar is daarvoor niet noodzakelijk.

7.3. Voor de toepassing van artikel 220a, tweede lid en artikel 220e, van de Gemeentewet heeft tevens te gelden dat de verzorgingsfunctie van een onroerende zaak als geheel niet uitsluit dat delen van die onroerende zaak op zichzelf beschouwd tot woning dienen dan wel volledig dienstbaar zijn aan woondoeleinden en dat de woonfunctie van de zogenoemde eigen kamers van zodanig gewicht kan zijn dat zij het oordeel rechtvaardigen dat die kamers tot woning dienen. Niet van belang is in hoeverre de bewoners de vrijheid hebben aldaar te verblijven (vgl. HR 10 februari 2012, nr.10/05194, LJN BV3270).

7.4. De rechtbank heeft aan haar oordeel dat de woonfunctie opgaat in de verzorging en verpleging van de bewoners gegrond op de omstandigheid dat alle bewoners over een indicatie van het CIZ ”zorg met verblijf” dienen te beschikken en dat reeds daarom de woonfunctie opgaat in de verzorging en verpleging. Dit oordeel acht het Hof onjuist gelet op hetgeen de Hoge Raad in eerder genoemd arrest heeft geoordeeld. De verzorgingsfunctie van het geheel van de onroerende zaak sluit niet uit dat delen ervan tot woning dienen dan wel volledig dienstbaar zijn aan woondoeleinden. De rechtbank had dat dienen te onderzoeken in plaats van zonder meer aan te sluiten bij de CIZ-indicatie. Evenmin kan, naar het oordeel van het Hof, worden aangeknoopt bij de algemene indeling die de Inspecteur maakt in verpleeghuis en verzorgingshuis of verzorgingswoning en aanleunwoning. In alle gevallen dient de situatie zoals die zich feitelijk ter plaatse voordoet te worden onderzocht en beoordeeld.

7.6. Het vorenoverwogene leidt het Hof tot het oordeel dat de volgende delen van de onroerende zaken geen onderdeel uitmaken van de grondslag van de aanslagen:

7.7. Het vorenoverwogene leidt het Hof tot de conclusie dat het hoger beroep van belanghebbende gegrond is. Beslist dient te worden als volgt.

Proceskosten en griffierecht

8.2. Voorts dient aan belanghebbende het in beroep en hoger beroep gestorte griffierecht van € 298 en € 454 tezamen € 752 te worden vergoed.

Beslissing

Deze uitspraak is vastgesteld door mrs. B. van Walderveen, J.J.J. Engel en O.C.R. Marres in tegenwoordigheid van de griffier mr. Y. Postema. De beslissing is op 20 juni 2012 in het openbaar uitgesproken.

De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.