Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 18-12-2002, AF3458, 00/02761

HET GERECHTSHOF TE 's-HERTOGENBOSCH

U I T S P R A A K

Uitspraak van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch, vierde meervoudige Belastingkamer, op het beroep van X te Y (België) (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van het hoofd van de eenheid Grote Ondernemingen te P van de rijksbelastingdienst (hierna: de Inspecteur) op het bezwaarschrift betreffende de aan belanghebbende opgelegde aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 1996.

1. Ontstaan en loop van het geding

De aanslag, gedagtekend 8 december 1999, is opgelegd naar een belastbaar inkomen van fl. 7.435.424,=, zonder verhoging. Belanghebbende heeft tegen de aanslag tijdig bezwaar aangetekend. De Inspecteur heeft bij de bestreden uitspraak het bezwaar afgewezen en de naheffingsaanslag gehandhaafd. Nadien heeft de Inspecteur de aanslag ambtshalve verminderd.

De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden met gesloten deuren ter zitting van het Hof van 18 september 2002 te 's-Hertogenbosch. Aldaar zijn toen verschenen en gehoord belanghebbende, zijn gemachtigde, alsmede de Inspecteur.

Belanghebbende heeft ter zitting een pleitnota overgelegd aan het Hof en aan de wederpartij en hij heeft deze voorgedragen. De inhoud van deze pleitnota moet als hier ingelast worden beschouwd.

2. Feiten

2.2 De vennootschap heeft tot 20 mei 1995 een deelneming gehad in B B.V., op deze datum is de deelneming verkocht aan een derde, C B.V. Van de verkoopprijs maakte een winstafhankelijk gedeelte deel uit, dat in de jaarstukken werd verwerkt als een vordering op C B.V. In het kader van deze aandelenverkoop heeft belanghebbende zich verbonden om in persoon nog werkzaamheden te verrichten voor D B.V. Belanghebbende is tot 31 december 1996 in dienstbetrekking geweest bij D B.V. in Nederland.

2.3. Op 26 augustus 1996 heeft de vergadering van aandeelhouders van de vennootschap besloten om de statuten van de vennootschap te wijzigen en de aandelen van de vennootschap te decertificeren.

2.4. In een brief van 11 september 1996 heeft de gemachtigde aan een notaris die de wijziging van de statuten voor zijn rekening neemt gemeld dat in de te wijzigen statuten alle verwijzingen naar een op handen zijnde zetelverplaatsing moeten worden geschrapt.

2.5. In een brief van 24 september 1996 informeert de gemachtigde belanghebbende in verband met de aanstaande verhuizing naar België over de diverse mogelijkheden die er zijn ten aanzien van de vennootschap. De gemachtigde beschrijft drie vormen van liquidatie waarvan één met "uitstel van het liquidatiebesluit tot december 1996" en geeft aan dat verkoop van de aandelen in de vennootschap een alternatief voor liquidatie zou kunnen zijn.

2.6. Belanghebbende heeft in 1996 een huurhuis in het Belgische Y betrokken. Op 10 oktober 1996 heeft belanghebbende zich in het Belgische bevolkingsregister ingeschreven en op 15 oktober 1996 heeft hij zijn verhuisboedel overgebracht naar Y. Belanghebbendes in aanbouw zijnde woning in België is gereed gekomen in 1997. Niet in geschil is dat belanghebbende inwoner is van België vanaf 15 oktober 1996.

2.7. Op 15 oktober 1996 heeft de vergadering van aandeelhouders besloten tot formele verplaatsing naar Belgisch recht van de zetel van de werkelijke leiding van de vennootschap naar Y in België per 15 oktober 1996. De notulen van deze vergadering zijn ondertekend op 24 oktober 1996. Naar deze datum is ook de ontbindingsbalans opgemaakt en is het liquidatiesaldo van circa 9 miljoen gulden bepaald. Er is een overeenkomst van onderverhuur tussen belanghebbende en de vennootschap opgemaakt, die is ondertekend op 8 juli 1997, waarbij als ingangsdatum 16 oktober 1996 is vermeld.

2.8. Op 24 oktober 1996 is een buitengewone vergadering van aandeelhouders van A Beheer B.V. gehouden. Er werd onder meer vermeld in de notulen: Het lijkt verstandig om verder te gaan met het liquidatiescenario. Tevens heeft de gemachtigde op 24 oktober 1996 vier conceptakten van cessie en een "mededeling van cessie" betreffende de winstafhankelijke vordering op C B.V. naar belanghebbende gestuurd op zijn adres in Y. De akten van cessie en de mededeling van cessie zijn in Y, ongedateerd, ondertekend door zowel de cedent, de cessionaris als de debitor cessus.

2.9. Op 29 oktober 1996 is op verzoek van de door belanghebbende ingeschakelde Belgische notaris in een aandeelhoudersvergadering nogmaals besloten om de werkelijke zetel te verplaatsen, nu per 30 oktober 1996.

2.10. Op 30 oktober 1996 zijn de statuten van de vennootschap gewijzigd in een Nederlandse notariële akte. In artikel 1 is bepaald dat de vennootschap haar statutaire zetel heeft in E en dat zij zowel in Nederland als in het buitenland kantoren en filialen kan hebben. Voorts kent de vennootschap geen certificaten van aandelen meer.

2.11. De spaarrekening van de vennootschap bij Bank F is op 18 oktober opgeheven. Op 31 oktober 1996 zijn de tegoeden van de vennootschap bij de Nederlandse Bank G overgeboekt naar het Belgische filiaal van deze bank. Op de kopieën van rekeningafschriften van de betaalrekening van Bank F met nummer H, die belanghebbende bij zijn beroepschrift heeft gevoegd staat vermeld dat het saldo van de betaalrekening op 18 oktober 1996 naar het buitenland is overgeboekt, dat de spaarrekening op 22 oktober 1996 is opgeheven, dat het saldo van de spaarrekening op 29 oktober 1996 is overgeboekt en dat de betaalrekening uiteindelijk op 8 november 1996 is opgeheven.

2.12. Op 12 november heeft de notariële statutenwijziging naar Belgisch recht plaatsgevonden, waarin de rechtsvorm werd aangepast aan Belgisch recht. Op 20 november 1996 zijn de Belgische statuten neergelegd bij de Belgische Rechtbank van Koophandel. A Beheer B.V. wordt op 6 december 1996 ingeschreven in het Belgische handelsregister;

2.13. Op 29 november 1996 heeft de gemachtigde in een brief aan de Belgische belastingadviseur van de vennootschap geschreven: "Hierbij doe ik u een afschrift toekomen van de liquidatiebalans van A Beheer B.v.b.A. Deze vennootschap is per 15 oktober 1996 naar België verhuisd. Vervolgens is het besluit genomen om de vennootschap te liquideren. De liquidatie vindt nog in 1996 plaats.".

2.14. Op 24 december 1996 heeft de vergadering van aandeelhouders besloten om de vennootschap te ontbinden. Op 27 december 1996 keert de vennootschap ruim 7 miljoen gulden aan belanghebbende uit als liquidatie-uitkering. Op 31 augustus 1997 is als zodanig nog eens ruim 1,7 miljoen gulden uitgekeerd.

2.15. De Inspecteur heeft de liquidatie-uitkeringen in 1996 en 1997 tot het binnenlandse belastbare inkomen van X gerekend. Hij heeft de liquidatie-uitkering tegen een tarief van 15%, op basis van het Verdrag met België, belast.

3. Geschil en standpunten van partijen

3.1. Tussen partijen is in geschil het antwoord op de volgende vraag: Is de door belanghebbende in het jaar 1996 ontvangen liquidatie-uitkering terecht in diens binnenlands belastbaar inkomen begrepen?

3.4. De belanghebbende concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de bestreden uitspraak en tot vermindering van de aanslag tot een naar een belastbaar inkomen van fl. 38.943,=, overeenkomstig de ingediende aangifte. De Inspecteur concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

4. Beoordeling van het geschil

4.3. Aan de inhoud van het advies van 24 september 1996 en de notulen van de algemene vergadering van aandeelhouders van 24 oktober 1996, in combinatie met het verschijnen van voornoemd artikel van 3 oktober 1996 in Fiscaal up to Date, ontleent het Hof vervolgens het niet door belanghebbende ontzenuwde vermoeden dat het besluit om de vennootschap te liquideren, materieel gezien, is genomen op 24 oktober 1996. Gelet op de inhoud van voornoemd advies, de notulen van vergaderingen van aandeelhouders en de verschillende notariële akten is sprake van een met elkaar samenhangend aantal rechtshandelingen, tot het aangaan waarvan de beslissing is genomen op 24 oktober 1996. Op dit moment is de uitvoering van het met elkaar samenhangend aantal rechtshandelingen zodanig komen vast te staan dat er een onderling complex van rechten en verplichtingen is ontstaan (vergelijk de arresten van de Hoge Raad der Nederlanden van 28 juni 1989, nr. 25 541, BNB 1990/45 en 18 mei 1994, nr. 28 293, BNB 1994/252). Het besluit om de vennootschap te liquideren is derhalve genomen in de periode dat de vennootschap nog in Nederland gevestigd was.

4.4. Gezien het in paragraaf 4.3 overwogene stonden naar het oordeel van het Hof de aan de liquidatie-uitkeringen ten grondslag liggende rechten en verplichtingen op 24 oktober 1996 reeds vast. Een redelijke verdragstoepassing brengt in dit geval met zich dat de latere verhuizing geen verandering meer kan brengen in de fiscale consequenties daarvan. Naar het oordeel van het Hof hebben de liquidatie-uitkeringen het karakter van inkomsten uit een Nederlandse bron (vergelijk arrest van de Hoge Raad der Nederlanden van 21 oktober 1987, nr. 24 837, BNB 1988/59). Hieraan doet niet af dat het liquidatiebesluit pas op 24 december 1996 formeel is vormgegeven en evenmin dat de liquidatie-uitkeringen zijn uitbetaald aan belanghebbende in de periode waarin de vennootschap inwoner was van België.

4.5. Nu niet in geschil is dat belanghebbende op 24 oktober 1996 in België woonde, heeft de inspecteur terecht op de liquidatieuitkering het tarief van 15% toegepast.

4.6. Gelet op de samenhang tussen de rechtshandelingen die door de vennootschap en de vergadering van aandeelhouders van de vennootschap zijn verricht en die was gericht op het vermijden van heffing van Nederlandse belasting over de liquidatie-uitkeringen, komt geen zelfstandige betekenis toe aan het feit dat het formele besluit tot liquidatie is genomen in de periode waarin de vennootschap inwoner was van België en de liquidatie-uitkeringen in die periode zijn betaald aan de aandeelhouder (vergelijk tot op zekere hoogte het arrest van de Hoge Raad der Nederlanden van 14 december 2001, nr. 36 365, BNB 2002/208).

Gelet op de proceskostenveroordeling in de samenhangende zaak onder nummer 00/02964 is voor een afzonderlijke kostenveroordeling in de onderhavige zaak geen plaats.

6. Beslissing

Aldus gedaan door P.J.M. Bongaarts, voorzitter, J.W. van der Voort en M.J.W. Ellis, en voor wat betreft de beslissing in tegenwoordigheid van D.J. Koopmans, griffier, in het openbaar uitgesproken op: 18 december 2002.

Het aanwenden van een rechtsmiddel:

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum van deze uitspraak beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.