Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 24-05-2023, ECLI:NL:GHSHE:2023:1712, 21/01339 tot en met 21/01341

Belanghebbende stelt dat de kosten voor het lidmaatschap van de vakbond van € 82 per jaar een zakelijk karakter dragen en als kosten van de VOF in aanmerking moeten worden genomen. De inspecteur is de tegenovergestelde opvatting toegedaan.

Het hof stelt voorop dat bij betwisting door de inspecteur, op belanghebbende de last rust de zakelijkheid van de kosten voor het lidmaatschap van de vakbond aannemelijk te maken. Belanghebbende heeft hiertoe aangedragen dat door de vaststellingsovereenkomst die hij heeft ondertekend met zijn voormalige werkgever, [B] , het mogelijk werd om toe te treden tot de VOF (zie 2.2). Zonder deze vaststellingsovereenkomst zou belanghebbende het recht op wachtgeld zijn verloren. Het lidmaatschap van de vakbond is aangehouden zodat belanghebbende recht hield op juridische bijstand voor het geval er nog een conflict zou ontstaan over de uitleg van de vaststellingsovereenkomst. Het lidmaatschap van de vakbond is daarmee noodzakelijk voor zijn positie als vennoot van de VOF aangezien het hem zekerheid biedt en destijds de noodzakelijke financiering voor de VOF niet in gevaar kwam, aldus belanghebbende.

Ter onderbouwing van zijn standpunt stelt de inspecteur dat de vaststellingsovereenkomst het privébelang van belanghebbende behartigt aangezien deze ziet op de afwikkeling van een dienstbetrekking die werd uitgeoefend vóór de toetreding tot de VOF. De inspecteur acht het niet aannemelijk dat met lidmaatschap van de vakbond enig zakelijk belang van de VOF is gediend.

Het hof acht het niet aannemelijk dat de vakbond in het geval dat de VOF een zakelijk conflict heeft, zal optreden. Ter zitting van de rechtbank heeft belanghebbende verklaard dat de vakbond uitsluitend optreedt bij juridische conflicten over de uitleg van de vaststellingsovereenkomst. Uit deze verklaringen leidt het hof af dat het lidmaatschap van de vakbond vanuit privébelang is aangehouden. Het hof acht belanghebbende niet geslaagd in de op hem rustende last de zakelijkheid - bezien vanuit de VOF - van de kosten voor het lidmaatschap van de vakbond aannemelijk te maken en oordeelt dat de inspecteur terecht deze kosten heeft gecorrigeerd.

Belanghebbende stelt dat de betalingen van leefgeld aan de heer [C] van € 50 per week op zakelijke gronden berusten en als schoonmaakkosten van de VOF in aanmerking moeten worden genomen (zie 2.8). Volgens belanghebbende zijn de schoonmaakdiensten van de heer [C] noodzakelijk voor de dagelijkse bedrijfsvoering van de onderneming.

De inspecteur heeft ter zitting verklaard dat de correctie voor de schoonmaakkosten komt te vervallen gezien de bijzondere situatie die speelt met betrekking tot de zorg voor de heer [C] en het vertrouwen dat belanghebbende heeft kunnen ontlenen aan de uitlatingen in het controlerapport van 5 november 2013 over de kosten van de onderneming (zie 2.7). De aftrek van de schoonmaakkosten van € 1.250 in 2014, € 2.300 in 2015 en € 2.400 in 2016 wordt alsnog verleend.

Belanghebbende stelt dat de door hem en zijn echtgenote gekozen resultaatverdeling zakelijk is. De bijdrage van belanghebbende in uren is vrijwel gelijk aan de bijdrage van zijn echtgenote. Echter, belanghebbende draagt aan dat de (commerciële) verantwoordelijkheid voor de VOF grotendeels ligt bij zijn echtgenote. Naar de mening van belanghebbende doet de hogere beloning voor zijn echtgenote dus recht aan de feitelijke situatie. Ook is dit in overeenstemming met artikel 8 van het firmacontract, volgens belanghebbende. Belanghebbende onderbouwt zijn standpunt verder door te wijzen op de lijfrente die hij heeft laten uitkeren na het sluiten van de vaststellingsovereenkomst om zijn kapitaalinbreng voor de VOF mogelijk te maken. Dit rechtvaardigt naar zijn mening dat meer verlies aan hem wordt toegerekend bij de gekozen resultaatverdeling.

De inspecteur stelt dat de resultaatverdeling, zoals door belanghebbende en zijn echtgenote is aangegeven, niet op zakelijke gronden berust. Volgens inspecteur zouden onafhankelijk van elkaar handelende partijen een dergelijke verdeling van verliezen nooit accepteren gezien de tijdsbesteding van elk van de vennoten en de taakverdeling.

De rechtbank heeft, voor zover van belang, overwogen:

Naar het oordeel van de rechtbank kan een verdeling van het negatieve resultaat van de VOF niet resulteren in een positief resultaat bij een van de vennoten. Dat wordt niet anders door het feit dat partijen in het firmacontract een variabele resultaatsverdeling geen arbeidsbeloning en geen vergoeding voor de inbreng van [A ] hebben afgesproken. Verder acht de rechtbank het niet aannemelijk dat een derde die in de VOF overigens een vergelijkbare positie als [belanghebbende] zou innemen, met in achtneming van de tijdsbesteding door elk van de vennoten en de verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen hen (zie 2.4), zou accepteren dat in voorkomend geval de verliezen volledig (2016), dan wel meer dan volledig (2014 en 2015), aan hem zouden worden toegerekend.

Gelet op voorgaande komt de rechtbank tot de conclusie dat de resultaatsverdeling zoals door belanghebbenden is aangegeven zowel voor de jaren 2014 en 2015, als 2016 niet op zakelijke gronden berust. Aangezien belanghebbende voor het overige niets hebben aangevoerd over de verdeling van het resultaat, heeft de inspecteur aldus de toegepaste resultaatsverdeling, naar het oordeel van de rechtbank, terecht gecorrigeerd tot 50 procent bij ieder van de vennoten.”

Belanghebbende stelt dat hij terecht in zijn aangiften IB/PVV voor de jaren 2014, 2015 en 2016 een bedrag van € 5.500 heeft opgegeven voor alimentatie en andere onderhoudsverplichtingen vanwege de kosten die gemaakt zijn voor het levensonderhoud van de heer [C] (zie 2.9). Belanghebbende draagt aan dat hij de morele verplichting voor de zorg van de heer [C] op zich heeft genomen, aangezien de overheid dit heeft nagelaten. De inspecteur is van mening dat de desbetreffende kosten niet kwalificeren als een aftrekbare onderhoudsverplichting.

Belanghebbende stelt dat er geen sprake was een zogenoemd nieuw feit als bedoeld in artikel 16, lid 1, Algemene wet inzake rijksbelastingen bij de navordering voor de jaren 2014 en 2015 met betrekking tot de correcties die zien op de schoonmaakkosten en de kosten voor het levensonderhoud van de heer [C] . Volgens belanghebbende had de inspecteur reeds bij het in 2013 ingestelde boekenonderzoek kunnen constateren dat de betalingen aan de heer [C] als schoonmaakkosten van de VOF in aanmerking werden genomen en jaarlijks € 5.500 werd opgegeven voor alimentatie en andere onderhoudsverplichtingen in de aangiften IB/PVV (zie 2.7).

Belanghebbende concludeert gelet op het voorstaande dat navordering ten aanzien van de correcties voor de schoonmaakkosten en de kosten voor het levensonderhoud van de heer [C] niet mogelijk was. De inspecteur is de tegenovergestelde opvatting toegedaan en is van mening dat de informatie verkregen bij het boekenonderzoek uit 2019 een nieuw feit vormt dat navordering rechtvaardigt (zie 2.11).

Het hof hoeft niet meer te beoordelen of er sprake is van nieuw feit voor zover de navordering ziet op de schoonmaakkosten. Immers de correctie met betrekking tot de schoonmaakkosten is komen te vervallen (zie 4.6).

De vraag is vervolgens of de inspecteur behoorde te weten dat deze kosten als alimentatie en andere onderhoudsverplichtingen in de aangiften IB PVV van belanghebbende werden opgegeven. Het hof stelt voorop dat de inspecteur in beginsel erop mag vertrouwen dat het voorwerp van belastingheffing in de aangifte op een juiste wijze is verantwoord. Tot een nader onderzoek is de inspecteur in beginsel niet gehouden. Wel is hij tot een nader onderzoek gehouden indien hij, na met een normale zorgvuldigheid kennis te hebben genomen van de inhoud van de aangifte, aan de juistheid van enig daarin opgenomen gegeven in redelijkheid behoort te twijfelen. Voor twijfel is geen aanleiding indien de niet onwaarschijnlijke mogelijkheid bestaat dat de in de aangifte opgenomen gegevens juist zijn.¹

Het hof is van oordeel dat de inspecteur geen ambtelijk verzuim beging door geen nader onderzoek in te stellen naar de juistheid van de aangiften IB/PVV 2014 en 2015. Daarbij neemt het hof in aanmerking dat de juistheid van de aftrek die belanghebbende in de aangifte heeft opgevoerd niet dermate onwaarschijnlijk is, om te concluderen dat de inspecteur had moeten beseffen dat de aangiften op dit punt onjuist waren. De inspecteur mocht op dit punt vertrouwen op de juistheid van de aangiften. Het boekenonderzoek uit 2013 naar onder meer de aangiften IB/PVV voor de jaren 2009 tot en met 2011 van de echtgenote doet hier niet aan af. De inspecteur was niet gehouden om toentertijd eveneens nader onderzoek in te stellen naar de juistheid van de aangifte van belanghebbende, waarin de uitgaven voorts – anders dan in de aangiften IB/PVV 2014 en 2015 – niet onder de noemer ‘alimentatie en andere onderhoudsverplichtingen’ in aftrek zijn gebracht.

Gelet op het voorstaande is het hof van oordeel dat sprake is van een navordering rechtvaardigend nieuw feit.

Tot slot stelt belanghebbende dat de schoonmaakkosten en de kosten voor het levensonderhoud van de heer [C] al jaren in de aangiften in aanmerking zijn genomen, en dat die aangiften steeds zijn gevolgd, en daarmee door de inspecteur vertrouwen is gewekt. Ter onderbouwing van zijn standpunt wijst belanghebbende eveneens op het in 2013 ingestelde boekenonderzoek. Toentertijd zijn middels dit boekenonderzoek de in aftrek gebrachte kosten gecontroleerd en akkoord bevonden, aldus belanghebbende.

Door het vervallen van de correcties met betrekking tot de schoonmaakkosten hoeft het hof niet te oordelen of het vertrouwensbeginsel is geschonden voor zover de navordering ziet op deze schoonmaakkosten.

De slotsom is dat het hoger beroep gegrond is. Nu de correcties voor de schoonmaakkosten zijn komen te vervallen, kunnen deze kosten alsnog ten laste van de belastbare winst uit onderneming worden gebracht. Bij ieder van de vennoten voor de helft van het bedrag. Dit leidt ertoe dat het belastbaar inkomen uit werk en woning als volgt dient te worden vastgesteld: € 70.833 voor het jaar 2014, € 41.763 voor het jaar 2015 en € 25.988 voor het jaar 2016.

De inspecteur dient aan belanghebbende het bij het hof betaalde griffierecht van € 134 te vergoeden, omdat de uitspraak van de rechtbank wordt vernietigd en het beroep gegrond had moeten worden verklaard. Voor de onderhavige procedure is er geen griffierecht geheven bij de rechtbank.

Belanghebbende heeft geen aanspraak gemaakt op vergoeding van proceskosten. Het hof oordeelt dat er geen redenen zijn voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 Algemene wet bestuursrecht.