Hoge Raad, 01-12-2006, AT8954, 40716

gewezen op het beroep in cassatie van X B.V. te Z (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch van 13 november 2003, nr. 97/20869, betreffende na te melden aan haar opgelegde naheffingsaanslagen in de omzetbelasting en in de accijns.

1. Naheffingsaanslagen, bezwaar en geding voor het Hof

2. Geding in cassatie

3. Uitgangspunten in cassatie

3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

3.1.1. De bedrijfsactiviteiten van belanghebbende bestaan uit de fabricage en verkoop van sigaren, alsmede de handel in aanverwante producten zoals pijptabak, aanstekers en lucifers. Sinds 15 december 1992 beschikt belanghebbende, toen nog genaamd M B.V., over een vergunning voor een accijnsgoederenplaats voor tabaksproducten als bedoeld in artikel 39 van de Wet op de accijns (hierna: Wet accijns).

3.1.3. Belanghebbende is door de Inspecteur in de gelegenheid gesteld aan te tonen dat de goederen op regelmatige wijze hun bestemming hebben bereikt. Ten bewijze daarvan heeft belanghebbende voor beide zendingen diverse handels- en administratieve bescheiden overgelegd. De Inspecteur heeft zich op het standpunt gesteld dat belanghebbende met de overgelegde bescheiden niet heeft aangetoond dat het belastbare feit uitslag zich niet heeft voorgedaan en heeft de onderwerpelijke naheffingsaanslag in de accijns opgelegd.

3.2.1. Het Hof heeft vastgesteld dat van de hiervóór vermelde zendingen de terugzendingsexemplaren van de bijbehorende geleidedocumenten niet door belanghebbende zijn terugontvangen en voorts dat belanghebbende niet binnen drie maanden na verzending van de goederen de Inspecteur van het niet-terugontvangen van de betreffende terugzendingsexemplaren in kennis heeft gesteld, zodat gelet op artikel 2a, leden 3 en 5, van het Uitvoeringsbesluit accijns (hierna: het Besluit; tekst 1993) niet is voldaan aan de voorwaarden van artikel 2, lid 3, van de Wet accijns om het brengen van accijnsgoederen vanuit de accijnsgoederenplaats niet als uitslag aan te merken. Het Hof heeft vervolgens overwogen dat blijkens paragraaf 16.4 van de Leidraad accijns 1997 in plaats van een door de ontvanger van de goederen afgetekend terugzendingsexemplaar als alternatief bewijs voor de regelmatige zuivering van het accijnsgeleide-document een door de douane in de lidstaat van bestemming gewaarmerkt afschrift van het tweede exemplaar van het geleidedocument kan dienen en dat ingeval van ontbreken van een derde casu quo tweede exemplaar van het accijnsgeleidedocument, in navolging van artikel 380 van de Toepassingsverordening Communautair Douanewetboek, met een handels- of administratief bescheid kan worden volstaan, waaruit blijkt dat de goederen de bestemming hebben bereikt op voorwaarde dat dit bescheid door de douaneautoriteiten van de lidstaat van bestemming is gewaarmerkt en dat het de identificatie van de goederen bevat. Het Hof heeft onder verwijzing naar deze in paragraaf 16.4 van de Leidraad accijns 1997 geboden mogelijkheid tot bewijsvoering geoordeeld dat belanghebbende met de door haar overgelegde bescheiden niet aannemelijk heeft gemaakt dat de goederen de op het geleidedocument vermelde bestemming hebben bereikt, zodat het belastbare feit uitslag zich heeft voorgedaan.

3.2.2. Het middel strekt ten betoge - onder meer met een verwijzing naar artikel 15, lid 4, van de Richtlijn 91/12/EEG betreffende de algemene regeling voor accijnsprodukten, het voorhanden hebben en het verkeer daarvan en de controles daarop (hierna: de Horizontale richtlijn) - dat het Hof niet uitsluitend van belang had mogen achten door de douane gewaarmerkt bewijsmateriaal.

3.2.3. Artikel 2, lid 3, aanhef en letters b, c en d, van de Wet accijns bepaalt dat niet als uitslag wordt aangemerkt het brengen van een accijnsgoed vanuit een accijnsgoederenplaats naar een belastingentrepot, een in een andere lidstaat gevestigd geregistreerd bedrijf of een in een andere lidstaat gevestigd niet-geregistreerd bedrijf. Ingevolge vermeld artikel 2, leden 3 en 5, van de Wet accijns moeten dan bij algemene maatregel van bestuur gestelde voorwaarden in acht worden genomen, die betrekking hebben op formaliteiten waaraan bij de overbrenging van de goederen dient te worden voldaan. De leden 1 en 2 van artikel 2a van het Besluit houden in dat het brengen van een accijnsgoed naar de hiervoor genoemde bestemmingen dient te kunnen worden aangetoond met een geleidedocument, dat wordt opgemaakt door de vergunninghouder van de accijnsgoederenplaats van waaruit de goederen worden overgebracht. Ingevolge artikel 2a, lid 3, van het Besluit moet het geleidedocument door de geadresseerde na ontvangst van de goederen worden teruggezonden, voorzien van de in artikel 2a, lid 4, genoemde vermeldingen.

De uitlegging van het bepaalde in artikel 15, lid 4, van de Horizontale richtlijn zoals neergelegd in de hiervoor geciteerde passage is juist. Niet voor redelijke twijfel vatbaar is dat laatstgenoemd artikellid ruimte wil bieden aan de erkend entrepothouder van verzending om met het oog op het doen vervallen van zijn verantwoordelijkheid voor de accijnsgoederen met behulp van andere middelen dan een door de geadresseerde afgetekend geleidedocument te bewijzen dat de geadresseerde de accijnsgoederen heeft overgenomen. De aldus geboden ruimte is niet afhankelijk gesteld van de omstandigheid dat de erkend entrepothouder de in artikel 19, lid 5, van de Horizontale richtlijn of artikel 2a, lid 5, van het Besluit voorziene kennisgeving tijdig heeft gedaan.

3.2.5. In 's Hofs oordeel ligt kennelijk de opvatting besloten dat voor het aantonen van het feit dat de accijnsgoederen in ontvangst zijn genomen door de geadresseerde, alleen die bewijsmiddelen in aanmerking kunnen worden genomen die voldoen aan het gestelde in paragraaf 16.4 van de Leidraad accijns 1997. Deze opvatting verdraagt zich, gelet op het hiervoor in 3.2.4 overwogene, niet met het bepaalde in de Horizontale richtlijn en kan daarom niet worden gevolgd.

4. Proceskosten

De Minister van Financiën zal worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie. Door het verwijzingshof zal worden beoordeeld of aan belanghebbende voor de kosten van het geding voor het Hof een vergoeding dient te worden toegekend.

5. Beslissing

Dit arrest is gewezen door de vice-president D.G. van Vliet als voorzitter, en de raadsheren A.E.M. van der Putt-Lauwers, P. Lourens, C.B. Bavinck en E.N. Punt in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 1 december 2006.