Hoge Raad, 08-08-2014, ECLI:NL:HR:2014:2150, 13/04659

Tot 18 maart 2004 was belanghebbende enig aandeelhouder en was haar echtgenoot de bestuurder van [A] B.V. (hierna: [A]). Op die datum heeft belanghebbende de aandelen overgedragen aan [E] B.V. (hierna: [E]) tegen een koopsom van € 574.526. Bij het bepalen van deze koopsom is de vennootschapsbelastingclaim over een stille reserve van € 452.702 gewaardeerd op 20 percent van dat bedrag.

[A] was eigenaar van een beleggingspand. Op 24 maart 2004 heeft [A] het beleggingspand verkocht en geleverd aan [E] en daarbij een boekwinst behaald.

[A] heeft voor het boekjaar 2003/2004 geen aangifte voor de vennootschapsbelasting gedaan. Aan haar is voor dat boekjaar een voorlopige aanslag in de vennootschapsbelasting opgelegd alsmede, met dagtekening 23 december 2006, een aanslag naar een ambtshalve vastgesteld belastbaar bedrag. Op 9 oktober 2010 heeft de Inspecteur aan [A] een navorderingsaanslag in de vennootschapsbelasting over dat boekjaar opgelegd (hierna: de navorderingsaanslag). In de navorderingsaanslag is rekening gehouden met de hiervoor in 2.1.2 genoemde boekwinst. De voormelde belastingaanslagen zijn geheel of gedeeltelijk onbetaald gebleven. Bij de onderhavige beschikking is belanghebbende op de voet van artikel 40 van de Invorderingswet 1990 (hierna: de Wet) aansprakelijk gesteld voor deze belastingschulden.

Voor het Hof heeft belanghebbende haar aansprakelijkheid betwist met onder meer de stelling dat het voor het opleggen van de navorderingsaanslag vereiste zogenoemde nieuwe feit ontbreekt. Tevens heeft zij een beroep gedaan op het bepaalde in artikel 40, lid 6, van de Wet.

Ten aanzien van het hiervoor in 2.2.1 als eerste genoemde verweer heeft het Hof het oordeel van de Rechtbank overgenomen. Dat oordeel houdt kort gezegd het volgende in. Zelfs als de Inspecteur zou hebben beschikt over de informatie van de overdrachtsbelasting ter zake van de verkoop van het beleggingspand, dan nog hoefde hij bij het opleggen van de primitieve aanslag geen nader onderzoek te doen. Voor een onderneming als [A] is de verkoop van een beleggingspand (en het vormen van een herinvesteringsreserve) geen bijzondere omstandigheid die noopt tot het doen van nader onderzoek. Juist als geen aangifte is ingediend en het bedrag van de aanslag ambtshalve moet worden vastgesteld, is de onderzoeksplicht beperkt en hoeft de Inspecteur geen onderzoek te doen naar de precieze gang van zaken bij de verkoop van een pand. Derhalve is volgens het Hof geen sprake van een ambtelijk verzuim dat aan navordering in de weg staat.

Ten aanzien van het hiervoor in 2.2.1 als tweede genoemde verweer heeft het Hof geoordeeld dat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat niet aan haar is te wijten dat de belasting niet is betaald. Belanghebbende heeft weliswaar enig onderzoek verricht naar de koper van de aandelen ([E]), maar dit onderzoek was zo beperkt dat niet gezegd kan worden dat daaruit voortvloeit dat niet aan haar is te wijten dat de belasting niet is betaald, aldus het Hof. Het Hof heeft in dit verband aannemelijk geacht dat belanghebbende slechts op zoek is geweest naar een partij die, met inachtneming van het voornemen het beleggingspand aan haar echtgenoot te verkopen, bereid was een zo hoog mogelijke prijs voor de aandelen te betalen.

Middel 1 richt zich tegen het hiervoor in 2.2.2 weergegeven oordeel dat de Inspecteur geen ambtelijk verzuim heeft begaan.

Middel 4 richt zich met motiveringsklachten tegen de hiervoor in 2.2.3 weergegeven oordelen van het Hof.

Dienaangaande is het volgende van belang. Uit de feiten waarvan in cassatie moet worden uitgegaan volgt dat ten tijde van de vervreemding van de aandelen het vermogen van de vennootschap toereikend was voor het voldoen van de op dat moment verschuldigde vennootschapsbelasting en dat het vermogen van de vennootschap in het jaar na de vervreemding van de aandelen buiten toedoen van belanghebbende door onzakelijke handelingen is verminderd.

In een zodanig geval is het pas dan aan de verkopende aandeelhouder te wijten dat het vermogen van de vennootschap ontoereikend is in de zin van artikel 40, lid 6, van de Wet, indien hij ten tijde van de vervreemding wist of behoorde te weten dat de koper van de aandelen of een derde door het entameren van buiten de normale bedrijfsvoering liggende handelingen, de verhaalsmogelijkheden van de ontvanger illusoir zou maken. Uit het bepaalde in artikel 40, lid 6, van de Wet volgt dat de bewijslast dat hiervan geen sprake is geweest, rust op de aansprakelijkgestelde (zie HR 27 juni 2014, nr. 13/03045, ECLI:NL:HR:2014:1525).

Indien het Hof aan zijn hiervoor in 2.2.3 weergegeven oordeel de juiste, met het hiervoor in 2.4.3 overwogene overeenstemmende, rechtsopvatting ten grondslag heeft gelegd, is dit oordeel niet naar behoren gemotiveerd. Belanghebbende heeft voor het Hof een aantal, in onderdeel 4.10 van ‘s Hofs uitspraak vermelde, feiten aangevoerd ter onderbouwing van haar standpunt dat haar geen verwijt kan worden gemaakt als bedoeld in artikel 40, lid 6, van Wet. Over de juistheid van deze door belanghebbende gestelde feiten heeft het Hof geen oordeel gegeven, zodat in cassatie veronderstellenderwijze van de juistheid ervan moet worden uitgegaan. Zonder nadere motivering, die ontbreekt, valt dan niet in te zien dat belanghebbende met de door haar gestelde feiten niet aannemelijk heeft gemaakt dat zij niet wist en niet behoorde te weten dat [E] door het entameren van buiten de normale bedrijfsvoering liggende handelingen de verhaalsmogelijkheden van de Ontvanger illusoir zou maken. Indien het Hof van een andere rechtsopvatting is uitgegaan, is zijn oordeel in zoverre onjuist. Middel 4 slaagt derhalve eveneens.