Hoge Raad, 13-05-2016, ECLI:NL:HR:2016:832, 14/04039

Belanghebbende is ondernemer in de zin van artikel 7 van de Wet op de omzetbelasting 1968 (hierna: de Wet OB). In 2011 heeft belanghebbende vanuit Duitsland een gebruikte bestelauto (hierna: de bestelauto) naar Nederland overgebracht. De bestelauto is in Duitsland op 18 juni 2007 voor het eerst toegelaten op de weg. Op 31 mei 2011 heeft belanghebbende de bestelauto doen registreren in het krachtens de Wegenverkeerswet 1994 aangehouden register van opgegeven kentekens. Voor de bestelauto is op de voet van artikel 13a, lid 1, van de Wet op de belasting van personenauto’s en motorrijwielen 1992 (hierna: de Wet) vrijstelling van belasting van personenauto’s en motorrijwielen (hierna: bpm) verleend.

Belanghebbende heeft de bestelauto verkocht, waarna deze op 29 februari 2012 is gesteld op naam van een persoon die geen ondernemer was als bedoeld in artikel 7 van de Wet OB. Belanghebbende heeft ter zake daarvan niet op de voet van artikel 13a, lid 3, derde volzin, van de Wet een bedrag aan bpm op aangifte voldaan. Op grond hiervan heeft de Inspecteur de onderhavige naheffingsaanslag opgelegd. Bij de berekening van de nageheven bpm (€ 5240) is de Inspecteur uitgegaan van het bedrag aan bpm dat in 2011 met inachtneming van de op dat moment geldende, in artikel 8, lid 6, van de Uitvoeringsregeling belasting van personenauto’s en motorrijwielen 1992 (hierna: de Uitvoeringsregeling), opgenomen afschrijvingstabel voor de bestelauto verschuldigd zou zijn geweest indien de hiervoor in 2.1.1 bedoelde vrijstelling niet van toepassing was geweest. Dit bedrag is door de Inspecteur gesteld op € 6170. Het nageheven bedrag heeft hij berekend door het bedrag van € 6170 op de voet van artikel 13a, lid 3, eerste en tweede volzin, van de Wet te verminderen met toepassing van de in 2012 geldende tabel van artikel 8, lid 6, van de Uitvoeringsregeling.

Het Hof heeft geoordeeld dat de vrijstelling die is opgenomen in artikel 13a van de Wet niet inhoudt dat het belastbare feit zich niet bij de registratie van een bestelauto in het kentekenregister voltrekt, maar slechts dat de ter zake van de registratie verschuldigde bpm op dat moment niet op aangifte behoeft te worden voldaan. Artikel 13a, lid 3, van de Wet voorziet, aldus het Hof, in het alsnog verschuldigd worden van het vrijgestelde bedrag aan bpm met inachtneming van een vermindering die overeenkomstig artikel 10, lid 6, van de Wet wordt bepaald. Het vorenstaande wordt naar ’s Hofs oordeel niet anders doordat de wetgever in artikel 10, lid 3, van de Wet erin heeft voorzien dat het percentage van de vermindering - in afwijking van lid 2 van dit artikel - na ommekomst van vijf jaren sinds het tijdstip waarop een bestelauto voor het eerst in gebruik is genomen, 100 bedraagt met als gevolg dat vanaf dat moment de bpm in één keer wordt verminderd tot nihil. Naar het oordeel van het Hof heeft de wetgever deze terugval voorzien, maar heeft de wetgever bewust ervoor gekozen in de Uitvoeringsregeling niet een afzonderlijke afschrijvingstabel voor bestelauto’s op te nemen.

Het Hof heeft in navolging van de Inspecteur het bedrag aan bpm dat naar ’s Hofs oordeel verschuldigd is ter zake van het niet langer voldoen aan de voorwaarden en beperkingen voor de vrijstelling met toepassing van de hiervoor in 2.1.2 beschreven wijze van berekenen, bepaald op € 5240. Op de berekening van de vermindering van het bij registratie vrijgestelde bedrag aan bpm is naar het oordeel van het Hof de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie niet van toepassing, omdat vanaf de registratie van een bestelauto in Nederland sprake is van een louter binnenlandse situatie. Het standpunt van belanghebbende dat erop neerkomt dat op 29 februari 2012 alsnog de verschuldigde bpm moet worden berekend als ware op dat moment sprake van invoer van een gebruikte bestelauto uit Duitsland met vaststelling van een per die datum opnieuw berekende inkoopwaarde, is naar het oordeel van het Hof onjuist.

Het Hof heeft voorts verworpen belanghebbendes standpunt dat de vermindering van bpm moet worden berekend met toepassing van de tabel van artikel 8, lid 6, van de Uitvoeringsregeling zoals die luidt met ingang van 1 juli 2012 aangezien de tabel, zoals die luidde op het van belang zijnde tijdstip (29 februari 2012), gelet op het arrest van de Hoge Raad van 2 maart 2012, nr. 11/00785, ECLI:NL:HR:2012:BV7393, BNB 2012/147, uitging van een onjuiste berekening van de afschrijving. Naar ’s Hofs oordeel heeft dat arrest betrekking op een situatie waarin de jurisprudentie van het Hof van Justitie op de heffing van bpm bij invoer van toepassing is, waarvan in dit geval geen sprake is. Aangezien de wetgever niet in overgangsrecht heeft voorzien, is op de onderhavige naheffingsaanslag de afschrijvingstabel van toepassing zoals die luidde op 29 februari 2012.

De klachten richten zich in de eerste plaats tegen de hiervoor in 2.2.1 weergegeven oordelen van het Hof. Zij voeren aan dat, aangezien ingevolge artikel 10, lid 3, van de Wet op een gebruikte bestelauto na een periode van vijf jaar vanaf de eerste toelating op de weg de bpm in zijn geheel wordt afgeschreven, belanghebbende slechts bpm is verschuldigd die – uitgaande van een afschrijving in vijf jaar - evenredig is aan de laatste periode van vier maanden waarin niet meer werd voldaan aan de voorwaarden van de vrijstelling.

De klachten falen in zoverre. In de Wet is voorzien in een vrijstelling van bpm voor bestelauto’s die op naam worden gesteld van ondernemers als bedoeld in artikel 7 van de Wet OB, en die meer dan bijkomstig worden gebruikt in het kader van de onderneming. Indien, zoals in dit geval, tijdens de eerste vijf jaren na het tijdstip waarop de bestelauto is ingeschreven in het Nederlandse kentekenregister, niet langer wordt voldaan aan een van die voorwaarden of beperkingen, wordt de ondernemer ingevolge artikel 13a, lid 3, derde volzin, van de Wet het bedrag aan bpm verschuldigd waarvan vrijstelling is verleend, nadat dit bedrag is verminderd met overeenkomstige toepassing van artikel 10, lid 6, van de Wet. Aan deze bepaling doet niet af de omstandigheid dat volgens artikel 10, lid 3, van de Wet het percentage van de vermindering 100 bedraagt wanneer na het tijdstip waarop een bestelauto voor het eerst in gebruik is genomen een tijdsduur is verstreken van vijf jaar of meer, en de afschrijvingsperiode waarvan artikel 10, lid 6, van de Wet uitgaat, veel langer is. Anders dan waarvan de klachten kennelijk uitgaan, wordt een gebruikte bestelauto, nadat deze op naam is gesteld van een ander dan een ondernemer, in het wettelijke systeem voor de heffing van bpm gelijkgesteld aan een even oude gebruikte personenauto en dient de bpm vanaf de verandering in tenaamstelling op de gebruikte bestelauto in gelijke mate als op een personenauto te drukken.

De klachten richten zich voorts tegen de hiervoor in 2.2.2 weergegeven oordelen van het Hof met het betoog dat het belastbare feit zich heeft voorgedaan op het tijdstip waarop niet langer werd voldaan aan de voorwaarden voor de vrijstelling, te weten 29 februari 2012, en dat belanghebbende ingevolge artikel 110 VWEU bij de berekening van de ingevolge artikel 13a, lid 3, van de Wet verschuldigd geworden bpm mag uitgaan van de afschrijving van de bestelauto naar de werkelijke waarde daarvan.