Hoge Raad, 11-08-2017, ECLI:NL:HR:2017:1611, 16/04756

De bedrijfsactiviteiten van belanghebbende bestaan uit het begeleiden van mensen vanuit een uitkerings- naar een reguliere arbeidssituatie. In de jaren 2009 tot en met 2013 heeft zij in dat kader ongeveer 400 werknemers begeleid.

In de aangiften loonheffing over die jaren heeft zij voor deze werknemers de afdrachtvermindering startkwalificatie (hierna: de afdrachtvermindering) toegepast als bedoeld in artikel 14, lid 1, aanhef en letter e, en lid 5, Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie voor de volksverzekeringen (tekst tot en met 2013, hierna: WVA). De aangiften loonheffing werden verzorgd door een administratie- en belastingadvieskantoor (hierna: de adviseur). Belanghebbende beschikte niet over verklaringen waarin het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (vanaf 2010: UWV WERKbedrijf) verklaarde dat de werknemer vóór indiensttreding een (voormalig) werkloze is (artikel 14, lid 5, WVA) noch over een schriftelijke verklaring van de onderwijsinstelling die de opleiding van de werknemers verzorgt dat sprake is van een opleiding die is opgenomen in bijlage 1 van de Regeling vaststelling eindtermen beroepsonderwijs en vaststelling overzicht bekostigde beroepsopleidingen (artikel 14, lid 1, WVA in combinatie met artikel 12aa, lid 1 en lid 3 van de Uitvoeringsregeling afdrachtvermindering)(hierna: de vereiste verklaringen).

Aan belanghebbende zijn over genoemde tijdvakken naheffingsaanslagen loonheffing opgelegd waarbij de afdrachtvermindering is teruggenomen. Bij de naheffingsaanslagen zijn vergrijpboeten opgelegd. In cassatie zijn alleen de boeten in geschil.

Tegen het hiervoor in 2.2. weergegeven oordeel van het Hof keert zich het beroep in cassatie met twee middelen, die zich lenen voor gezamenlijke behandeling.

De middelen houden in dat het Hof ten onrechte ervan is uitgegaan dat belanghebbende ten tijde van het doen van de aangiften niet op de hoogte was van de vereisten voor toepassing van de afdrachtvermindering. Belanghebbende was van de formele voorwaarden voor toepassing van de afdrachtvermindering op de hoogte maar meende bij het indienen van de aangiften dat zij op basis van de wet en naar doel en strekking daarvan de afdrachtvermindering kon toepassen. Omdat ten tijde van het doen van de aangiften loonbelasting 2009 tot en met 2013 nog onduidelijkheid bestond over de vraag of een beroep op de afdrachtvermindering kon worden gedaan indien materieel gezien wel, maar formeel niet aan alle voorwaarden was voldaan, is sprake van een pleitbaar standpunt en dienen de boeten te worden vernietigd, aldus de middelen.

Van een pleitbaar standpunt is sprake indien aan de aangifte een standpunt ten grondslag ligt dat gebaseerd kan worden op een pleitbare uitleg van het (fiscale) recht, in die zin dat de belasting- of inhoudingsplichtige ten tijde van het doen van de aangifte – naar objectieve maatstaven gemeten – redelijkerwijs kon en mocht menen dat deze uitleg en daarmee de door hem gedane aangifte juist was (zie HR 21 april 2017, nr. 15/05278, ECLI:NL:HR:2017:638, NTFR 2017/1240).

Zoals het Hof terecht heeft overwogen, bevatten de artikelen 14, leden 1 en 5, WVA en 12aa, lid 1 en lid 3 van de Uitvoeringsregeling afdrachtvermindering betrekkelijk eenvoudige formele voorwaarden om voor toepassing van de afdrachtvermindering in aanmerking te komen (de vereiste verklaringen). Van het standpunt dat ter zake van een opleiding die op zichzelf bezien voldoet aan de daaraan gestelde eisen, recht bestaat op de afdrachtvermindering, ondanks de afwezigheid van de vereiste verklaringen, kan niet worden gezegd dat het naar objectieve maatstaven gemeten pleitbaar is in de hiervoor bedoelde zin. In zoverre falen de middelen.

De middelen keren zich voor het overige tegen het oordeel van het Hof dat het arrest BNB 2009/114 niet van toepassing is op een geval als het onderhavige. In dat arrest is het uitgangspunt neergelegd dat indien een belastingplichtige zich laat bijstaan door een adviseur die hij voor voldoende deskundig mocht houden en aan wiens zorgvuldige taakvervulling hij niet behoefde te twijfelen (hierna: een deskundige adviseur), er geen aanleiding is tot het stellen van de algemene eis dat de belastingplichtige zich ter voorkoming van fouten ook zelf in de inhoudelijke aspecten van op hem toepasselijke belastingregelingen verdiept. Zoals de Hoge Raad heeft geoordeeld in het arrest van 3 februari 2017, nr. 16/02451, ECLI:NL:HR:2017:127, BNB 2017/70, is er geen aanleiding van dit uitgangspunt af te wijken voor zover het gaat om wat het Hof aanduidt als “betrekkelijk eenvoudige formele voorwaarden”. Voor zover de middelen zich richten tegen het oordeel van het Hof dat het arrest BNB 2009/114 niet van toepassing is in een geval als het onderhavige, zijn zij dan ook gegrond.

Opmerking verdient in dit verband dat ook indien de belasting- of inhoudingsplichtige zich wél zelf heeft verdiept in de op hem toepasselijke belastingregelingen, hetgeen belanghebbende stelt gedaan te hebben, dat enkele feit nog niet meebrengt dat hij gehouden is om te controleren of de door zijn deskundige adviseur opgemaakte aangiften juist waren (vgl. het arrest BNB 2009/114).

Daargelaten dat belanghebbende in cassatie voor het eerst aanvoert dat zij zeer wel op de hoogte was van de voor de afdrachtvermindering geldende formele voorwaarden, vloeit uit het hiervoor in 2.4.3 overwogene voort dat de bestreden uitspraak niet in stand kan blijven. Verwijzing moet volgen voor een nieuwe beoordeling van de vergrijpboeten.