Hoge Raad, 15-06-2018, ECLI:NL:HR:2018:911, 16/04054

In 2006 en 2007 gold een antidumpingmaatregel voor pijpfittingen van ijzer of staal met de niet-preferentiële oorsprong uit China. Uit een onderzoek van het antifraudebureau van de Europese Commissie (OLAF) is gebleken dat met het oog op het ontduiken van deze antidumpingmaatregel de hiervoor in 2.1.1 bedoelde pijpfittingen vanuit China naar India zijn overgebracht, aldaar zijn omgepakt, en vanuit dat land zijn uitgevoerd naar de Europese Unie met verhulling van de werkelijke niet-preferentiële oorsprong uit China. Uit het onderzoek is voorts gebleken dat het belanghebbende is geweest die het hiervoor omschreven fraudepatroon heeft bedacht, de benodigde route en papierstroom heeft ontworpen en ook de contacten heeft opgebouwd met de deelnemers aan de keten.

Voor de hiervoor in 2.1.1 vermelde aangiften heeft de Minister op 21 maart 2012 uitnodigingen tot betaling van antidumpingrechten vastgesteld op naam van belanghebbende. Deze uitnodigingen heeft de Minister gebaseerd op artikel 54 van het Douanebesluit in samenhang gelezen met artikel 201, lid 3, van het Communautair douanewetboek (hierna: het CDW). Volgens de Minister is belanghebbende een persoon die de voor de opstelling van de aangiften benodigde gegevens heeft verstrekt, terwijl zij wist of redelijkerwijs had moeten weten dat deze gegevens verkeerd waren. Belanghebbende heeft de uitnodigingen tot betaling niet bestreden voor zover het de zestien douaneaangiften betreft waarvoor zij gedurende de periode van 20 september 2006 tot en met 20 maart 2007 aan de aangever de opdracht tot het in vrije verkeer brengen heeft verstrekt.

Het middel richt zich tegen de hiervoor in 2.2 weergegeven oordelen van het Hof.

Op grond van artikel 201, lid 3, tweede alinea, van het CDW geldt dat wanneer een douaneaangifte is opgesteld op basis van gegevens die ertoe leiden dat de wettelijk verschuldigde rechten geheel of gedeeltelijk niet worden geheven, de personen die deze voor de opstelling van de aangifte benodigde gegevens hebben verstrekt, terwijl zij wisten of redelijkerwijze hadden moeten weten dat die gegevens verkeerd waren, overeenkomstig de geldende nationale bepalingen eveneens als douaneschuldenaar kunnen worden aangemerkt. Uit het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 19 oktober 2017, A, C-522/16, ECLI:EU:C:2017:778, BNB 2018/22, volgt dat voor een aanwijzing als douaneschuldenaar op de voet van deze bepaling niet is vereist dat de desbetreffende persoon zelf direct of indirect de verkeerde gegevens aan de douaneautoriteiten heeft verstrekt. In punt 49 van dit arrest heeft het Hof van Justitie verduidelijkt dat de in artikel 201, lid 3, tweede alinea, van het CDW opgenomen uitbreiding van de kring van personen die als schuldenaar kunnen worden aangemerkt, ziet op andere personen dan de aangever, door wier optreden de douaneautoriteiten het bedrag van de wettelijk verschuldigde rechten onjuist hebben vastgesteld op basis van verkeerde gegevens. Artikel 54 van het Douanebesluit moet in overeenstemming met dit arrest worden uitgelegd en toegepast. Met zijn hiervoor in 2.2 weergegeven oordelen heeft het Hof dit een en ander miskend. Het middel slaagt derhalve.

De hiervoor in 2.1.2 beschreven uitkomsten van het onderzoek van OLAF met betrekking tot belanghebbende, waarvan zij de juistheid niet heeft bestreden, laten geen andere conclusie toe dan dat belanghebbende moet worden geacht nauw en bewust betrokken te zijn geweest bij het verstrekken van de verkeerde gegevens op basis waarvan de douaneautoriteiten het bedrag van de rechten onjuist hebben vastgesteld. Belanghebbende is daarom als schuldenaar in de zin van artikel 201, lid 3, tweede alinea, van het CDW aan te merken.

Gelet op hetgeen hiervoor in 2.3.2 en 2.3.3 is overwogen, kan ’s Hofs uitspraak niet in stand blijven. De Hoge Raad kan de zaak afdoen.

Voor het Hof heeft belanghebbende gesteld dat de verlengde navorderingstermijn als bedoeld in artikel 221, lid 4, van het CDW in samenhang gelezen met 22e (oud) AWR niet van toepassing is, omdat belanghebbende in Nederland niet strafrechtelijk is vervolgd voor de onderhavige aangiften. Die stelling kan belanghebbende niet baten omdat zij miskent dat voor de hiervoor bedoelde verlenging van de navorderingstermijn niet is vereist dat strafrechtelijke vervolging is ingesteld tegen degene van wie wordt nagevorderd (zie HvJ 16 juli 2009, G. Snauwaert e.a., C-124/08 en C-125/08, ECLI:EU:C:2009:469, punten 25 en 26 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Het voorgaande betekent dat de uitspraak van de Rechtbank, waarbij het beroep van belanghebbende ongegrond is verklaard, moet worden bevestigd.