Hoge Raad, 12-02-2021, ECLI:NL:HR:2021:212, 19/01293

Belanghebbende is een naar Oostenrijks recht opgerichte en in Oostenrijk gevestigde “eigennützige Privatstiftung” met rechtspersoonlijkheid. Zij is in Oostenrijk onderworpen aan een belastingheffing naar de winst.

Belanghebbende is bij akte van 27 juni 2008 opgericht door [B] (hierna: de oprichter) die woonachtig is in Oostenrijk.

Belanghebbende drijft geen onderneming. Tot haar beleggingsvermogen behoort een belang van 0,24 procent in een in Nederland gevestigde besloten vennootschap (hierna: de BV).

Belanghebbende heeft voor de jaren 2011, 2012 en 2014 verzocht om teruggaaf van de dividendbelasting die is ingehouden op door de BV uitgekeerde dividenden. De Inspecteur heeft deze verzoeken afgewezen.

Deze dividenduitkeringen waren in de desbetreffende jaren in Oostenrijk vrijgesteld van belastingheffing zodat er voor belanghebbende geen mogelijkheid was om de dividendbelasting te verrekenen met een winstbelasting. Ook werd in Oostenrijk voor deze dividendbelasting geen andere tegemoetkoming verleend.

Voor het Hof was onder meer in geschil of belanghebbende in aanmerking komt voor teruggaaf van dividendbelasting ter zake van de in 2011, 2012 en 2014 door de BV uitgekeerde dividenden.

Het Hof heeft geoordeeld dat belanghebbende geen recht heeft op teruggaaf van dividendbelasting omdat niet zij maar de oprichter de uiteindelijk gerechtigde is tot de dividenden. Het heeft daarbij tot uitgangspunt genomen dat indien een derde over het vermogen van belanghebbende kan beschikken als ware het zijn eigen vermogen, dit betekent dat niet belanghebbende maar die derde de uiteindelijk gerechtigde tot dat vermogen is.

Artikel 10, lid 1, van de Wet op de dividendbelasting 1965 (tekst voor de jaren 2011 tot en met 2015; hierna: de Wet) bepaalt dat aan een in Nederland gevestigde, niet aan de vennootschapsbelasting onderworpen rechtspersoon, op zijn verzoek teruggaaf wordt verleend van in een kalenderjaar te zijnen laste ingehouden dividendbelasting. Met de woorden “te zijnen laste ingehouden dividendbelasting” is tot uitdrukking gebracht dat de teruggevraagde dividendbelasting moet zijn geheven van de verzoeker als gerechtigde tot de opbrengst in de zin van artikel 1, lid 1, van de Wet.² Daarbij geldt dat geen teruggaaf wordt verleend voor zover de dividendbelasting is ingehouden op opbrengsten met betrekking waartoe de verzoeker niet de uiteindelijk gerechtigde is. De voorgaande bepalingen zijn op grond van het tweede lid van artikel 10 van de Wet van overeenkomstige toepassing ten aanzien van een lichaam dat (i) is gevestigd in een andere lidstaat van de Europese Unie, (ii) aldaar niet aan een belastingheffing naar de winst is onderworpen, en (iii) ware het in Nederland gevestigd geweest, ook in Nederland niet aan de heffing van de vennootschapsbelasting zou zijn onderworpen.

In zijn arrest van 30 oktober 1985³ heeft de Hoge Raad onder meer geoordeeld dat, indien vaststaat dat een belastingplichtige over het in een stichting aanwezige vermogen kan beschikken als ware het zijn eigen vermogen, het in de stichting aanwezige vermogen voor de heffing van de inkomstenbelasting wordt behandeld als ware het vermogen van de belastingplichtige zelf. Dit betekent dat ook de opbrengsten van het hiervoor bedoelde vermogen voor die heffing worden behandeld als waren zij opbrengsten van die belastingplichtige zelf en dat die belastingplichtige voor de heffing van de inkomstenbelasting als genieter in de plaats treedt van de stichting. Voor de heffing van dividendbelasting en vennootschapsbelasting is het vorenstaande niet anders.⁴ Wat de dividendbelasting betreft, is de genieter dan de opbrengstgerechtigde.

Hetgeen hiervoor in 2.4.2 is overwogen, geldt eveneens met betrekking tot (het vermogen van) een lichaam dat is opgericht naar het recht van een andere staat of dat is gevestigd in een andere staat.⁵

Het Hof heeft op grond van de oprichtingsakte en de aanvullende oprichtingsakte van belanghebbende, en de feitelijke uitwerking die daaraan wordt gegeven, geoordeeld dat de oprichter over het vermogen van belanghebbende kan beschikken als ware het zijn eigen vermogen. Voor zover dit oordeel berust op de uitleg van het recht van Oostenrijk, kan het in cassatie niet op juistheid worden getoetst (artikel 79, lid 1, aanhef en letter b, van de Wet op de rechterlijke organisatie). Voor het overige kan dat oordeel, als verweven met waarderingen van feitelijke aard, evenmin in cassatie op juistheid worden getoetst. Het is ook niet onbegrijpelijk.

Uit dit oordeel van het Hof volgt dat belanghebbende voor de heffing van dividendbelasting niet is aan te merken als opbrengstgerechtigde als hiervoor in 2.4.1 bedoeld. Het middel faalt.