Parket bij de Hoge Raad, 31-03-2015, ECLI:NL:PHR:2015:361, 14/02230

Het College heeft twee middelen van cassatie voorgesteld, namelijk:

1. Schending, althans verkeerde toepassing van het recht, in het bijzonder de artikelen 28 van de Wet WOZ en 26a van de Algemene wet inzake rijksbelastingen, doordat de rechtbank heeft beslist dat belanghebbende op grond van art. 28 van de Wet WOZ recht heeft op een WOZ-beschikking 2012 op haar naam.

2. Verzuim van vormen (art. 29 AWR juncto art. 8:77 Awb) doordat de rechtbank het beroep gegrond heeft verklaard zonder expliciet te toetsen of belanghebbende in de gegeven omstandigheden aannemelijk heeft gemaakt een belang te hebben bij afgifte van een WOZ-beschikking 2012 op haar eigen naam.

Ter toelichting op de cassatiemiddelen heeft het College het volgende opgemerkt:

In het fiscale bestuursrecht geldt het zogeheten gesloten stelsel van rechtsmiddelen (art. 26 AWR). Op grond van dit gesloten stelsel is alleen bezwaar en beroep mogelijk tegen:

-de voldoening op aangifte van belasting;

-belastingaanslagen;

-voor bezwaar vatbare beschikkingen.

Ook de kring van personen die in het fiscale bestuursrecht rechtsmiddelen kan instellen, is door de wetgever beperkt. Het recht van bezwaar en beroep is voorbehouden aan de persoon aan wie de beschikking is geadresseerd (art. 26a lid 1 AWR). Op een aantal plaatsen bestaat echter een uitzondering op deze hoofdregel:

1. Als ter zake van hetzelfde voorwerp van belasting meerdere personen belastingplichtig zijn, kunnen deze personen allemaal bezwaar maken en beroep instellen. Dit geldt dus ook voor de belastingplichtige wiens naam niet op het aanslagbiljet vermeld staat (art. 253 lid 4 Gemeentewet en art. 142 lid 4 van de Waterschapswet).

2. Bezwaar en beroep is ook mogelijk voor “degene van wie inkomens- en vermogensbestanddelen zijn begrepen in het voorwerp van de belasting waarop de belastingaanslag of voor bezwaar vatbare beschikking betrekking heeft (art. 26a lid 2 AWR, welk artikel via art. 30 lid 1 Wet WOZ van overeenkomstige toepassing is verklaard bij WOZ beschikkingen).

De belanghebbende in de onderhavige procedure, [X] is in gemeenschap van goederen gehuwd met [X-Y]. Samen zijn zij eigenaar van de woning [a-straat 1] te [Z]. De WOZ-beschikking voor deze woning voor het belastingjaar 2012 (dagtekening 29 februari 2012) is op grond van de beleidsregels van de gemeente Apeldoorn opgelegd aan [X-Y]. Dit in overeenstemming met art. 24 lid 4 van de Wet WOZ. Tegen de op 29 februari 2012 gedagtekende WOZ-beschikking zijn geen rechtsmiddelen ingesteld.

Het geschil spitst zich toe op de vraag of belanghebbende, nadat [X-Y] de bezwaartermijn onbenut heeft laten verstrijken, het recht heeft om op grond van artikel 28 van de Wet WOZ op haar eigen naam een WOZ-beschikking over het jaar 2012 aan te vragen waartegen zij vervolgens op eigen naam rechtsmiddelen kan instellen.

Wij zijn, op grond van het voorgaande, van mening dat deze vraag ontkennend moet worden beantwoord.

Artikel 28 lid 1 Wet WOZ luidt als volgt:

Ten aanzien van degene die aannemelijk maakt met betrekking tot de heffing van belasting te zijnen aanzien belang te hebben bij de vastgestelde waarde van een onroerende zaak ingevolge de artikelen 22, eerste lid 26, eerste lid, dan wel artikel 27, eerste lid, en aan wie niet op de voet van de artikelen 24, derde tot en met zesde en achtste lid, 26, vierde lid, dan wel 27, derde lid, de beschikking ter zake is toegezonden, neemt de in artikel 1, tweede lid, bedoelde gemeenteambtenaar binnen acht weken na een daartoe gedaan verzoek een voor bezwaar vatbare beschikking als bedoeld in artikel 22, eerste lid, artikel 26, eerste lid, dan wel artikel 27, eerste lid.

Het is, zo blijkt uit het voorgaande, aan de aanvrager om aannemelijk te maken dat hij belang heeft bij afgifte van een WOZ-beschikking ex. art. 28 Wet WOZ. Dit blijkt ook uit de wetsgeschiedenis:

'Gegeven de grote verscheidenheid aan belanghebbenden, die zich met betrekking tot de onroerende zaak kan voordoen, is het niet mogelijk de verzending van afschriften zo vorm te geven dat iedere belanghebbende altijd wordt bereikt. Om die reden hebben wij gekozen voor een regeling die degene aan wie niet een afschrift is toegezonden, maar die toch, wellicht pas later in het tijdvak, belanghebbende blijkt, de mogelijkheid biedt alsnog om vaststelling van een beschikking te verzoeken. Om een beschikking te verkrijgen moet hij aannemelijk maken dat de waardevaststelling van belang is voor de heffing van belasting te zijnen aanzien. '

(MvT, Kamerstukken II 1992/93, 22 885, nr. 3, p. 20)

Naar onze mening heeft de rechtbank het voorgaande miskend (middel 2). De rechtbank heeft niet beoordeeld of belanghebbende aannemelijk heeft gemaakt dat zij belang heeft bij afgifte van een WOZ-beschikking als bedoeld in art. 28 van de Wet WOZ. Mogelijk is de rechtbank van oordeel dat belanghebbende geen rechtsmiddelen heeft kunnen aanwenden tegen de initiële WOZ-beschikking, nu deze beschikking niet is opgelegd aan belanghebbende zelf, maar aan [X-Y], met wie zij in gemeenschap van goederen is gehuwd. De rechtbank is kennelijk van oordeel dat alleen [X-Y] bezwaar kon maken tegen de WOZ-beschikking van 29 februari 2012 en dat reeds hierom belanghebbende een belang heeft bij afgifte van een eigen WOZ-beschikking op de voet van art. 28 Wet WOZ.

Het gaat hier om een situatie die zich in Nederland vele duizenden malen voordoet: een onroerende zaak (meestal een woning) is in eigendom bij twee personen die in gemeenschap van goederen gehuwd zijn. De ene persoon krijgt de WOZ-beschikking, de andere persoon dient een bezwaarschrift in. Ook zeer regelmatig gebeurt het dat beide echtgenoten samen een bezwaarschrift indienen. Gemeenten nemen deze geschriften van medebelastingplichtige – het gaat nogmaals om vele duizenden gevallen op jaarbasis - als ontvankelijke bezwaarschriften in behandeling. Voor een mooi voorbeeld van deze praktische handelwijze wijs ik u op een uitspraak van Hof Arnhem van 15 mei 2012, nr. 11/00629, ECLI:NL:GHARN:2012:BW7250. Het tegen deze uitspraak ingestelde cassatieberoep is door u verworpen met toepassing van art. 81 lid 1 van de Wet RO (HR 4 januari 2013, nr. 12/02764, ECLI:NL:HR:201 3:BY7715).

Wij zijn dus van mening dat de huwelijkspartner bezwaar kan maken tegen de WOZ-beschikking die is opgelegd aan de andere huwelijkspartner met wie hij of zij in gemeenschap van goederen is gehuwd. Dit al dan niet met toepassing van art. 26a lid 2 van de AWR, welk artikel via art. 30 lid 1 van de Wet WOZ van overeenkomstige toepassing is verklaard op WOZ-beschikkingen. Een andersluidende opvatting zou ertoe leiden dat een huwelijkspartner enkel met een machtiging van de andere huwelijkspartner rechtsmiddelen zou kunnen aanwenden tegen de WOZ-beschikking die op naam staat van de laatstgenoemde huwelijkspartner. Wij menen dat een dergelijke bureaucratische en publieksonvriendelijke werkwijze niet de bedoeling kan zijn geweest van de wetgever en niet strookt met het principe dat - in fiscaal opzicht - de gehuwde en niet duurzaam gescheiden echtgenoten een economische eenheid vormen.

Aangezien belanghebbende bezwaar had kunnen maken tegen de WOZ-beschikking van 29 februari 2012, heeft zij in principe ook geen belang meer bij afgifte van een WOZ-beschikking op haar eigen naam. Dit kan anders zijn, bijvoorbeeld in een situatie wanneer een van de huwelijkspartners niet op de hoogte is van de WOZ-beschikking, bijvoorbeeld doordat de huwelijkspartners duurzaam gescheiden van elkaar leven. Dat een dergelijke situatie zich in het onderhavige geval voordoet, is echter gesteld noch gebleken. De bewijslast dat een dergelijke situatie zich voordoet, rust overigens op de aanvrager van een WOZ-beschikking ex. art. 28 Wet WOZ.