Rechtbank Gelderland, 23-12-2019, ECLI:NL:RBGEL:2019:6034, AWB - 17 _ 4924

1. Eiseres is een maatschap die een huisartsenpraktijk exploiteert. De artsen verrichten naast hun werkzaamheden als huisarts ondersteunende en coördinerende diensten (zoals de ontwikkeling van zorgbehandelplannen) voor de [naam stichting] (de stichting).

2. De stichting is opgericht door eerstelijnszorgpartners en stelt zich tot doel om voor de geïntegreerde eerstelijnszorg (GEZ) met eiseres en andere zorgverleners zorgprogramma’s te maken, de zorg op elkaar af te stemmen, aan elkaar te rapporteren en de zorg te evalueren. Er worden zorgbehandelplannen ontwikkeld voor specifieke groepen patiënten per wijk.

3. Eiseres en een aantal andere eerstelijnszorgverleners zijn met de stichting een samenwerkingsovereenkomst aangegaan waarin onder meer afspraken zijn gemaakt over besteding van de GEZ-gelden.

4. In het kader van de GEZ worden de personele inzet, organisatie en infrastructuur bekostigd die nodig zijn voor multidisciplinaire samenwerking tussen zorgaanbieders in de eerste lijn. Die inzet, organisatie, infrastructuur en samenwerking richten zich op multidisciplinaire eerstelijnszorg en op resultaten daaruit op het vlak van kwaliteit, doelmatigheid, patiëntgerichtheid (service) en innovatie (Beleidsregel BR/CU-7157 van de Nederlandse Zorgautoriteit).

5. De GEZ-module kan uitsluitend in rekening worden gebracht aan de verzekeraar door een samenwerkingsverband ter bevordering van structurele multidisciplinaire samenwerking in de eerstelijnsgezondheidszorg. Voornoemd samenwerkingsverband is een organisatorisch verband, waarbinnen een aantal beroepsbeoefenaren uit de eerste lijn gezondheidszorg structureel met elkaar samenwerkt. Deze samenwerking bestaat in ieder geval uit samenwerking tussen een zorgaanbieder die huisartsenzorg verleent of kan verlenen met een of meer zorgaanbieders die andere zorg verlenen of kunnen verlenen. Zij bieden en leveren gezamenlijk een geïntegreerd op elkaar afgestemd doelmatig zorgaanbod (Beleidsregel Samenwerking ten behoeve van geïntegreerde eerstelijnszorgproducten).

6. Zorgverzekeraars verlangen dat de overeenkomst in het kader van de GEZ-module centraal wordt gesloten vanuit één entiteit die de betrokken eerstelijnszorgpartners vertegenwoordigt. Om die reden hebben de eerstelijnszorgverleners een stichting opgericht en heeft de stichting een overeenkomst gesloten met de zorgverzekeraar ( [zorgverzekeraar] ) voor de bekostiging van de zorgverlening op basis waarvan de stichting de kosten voor de GEZ bij de zorgverzekeraar declareert.

7. Vóór de deelneming aan de GEZ-module kreeg eiseres een vaste vergoeding van de zorgverzekeraar. Na toetreding tot de GEZ-module krijgt eiseres deze vergoeding niet meer. Dit verlies aan inkomsten wordt gecompenseerd door de GEZ-module declaraties.

8. De stichting heeft de gelden die zij van de zorgverzekeraar heeft ontvangen, onder inhouding van een klein deel van de gelden om de stichtingskosten te kunnen voldoen, uitgekeerd aan onder meer eiseres. De hoogte van deze vergoeding varieert per zorgbehandelplan en is afhankelijk van het aantal ingeschreven patiënten bij eiseres.

9. Eiseres heeft de kosten van de door haar verrichte coördinerende en ondersteunende diensten bij de stichting in rekening gebracht. Hiervoor heeft zij in 2016 ieder kwartaal een factuur aan de stichting verzonden. Over deze facturen heeft zij 21% omzetbelasting berekend.

10. De individuele zorg die eiseres rechtstreeks aan haar patiënten verleent (de activiteiten als huisarts), wordt door de zorgverzekeraar(s) rechtstreeks aan eiseres vergoed.

11. Tussen partijen is in geschil is het antwoord op de vraag of de diensten die eiseres heeft verricht in het kader van de GEZ zijn vrijgesteld van omzetbelasting.

14. De Hoge Raad heeft² invulling gegeven aan dit laatste criterium en daarbij ook verwezen naar jurisprudentie van het HvJ. De Hoge Raad heeft overwogen dat de vraag of sprake is van een prestatie die gebruikmaking van de hoofdprestatie optimaal maakt moet worden beoordeeld vanuit het perspectief van de gemiddelde afnemer van die hoofdprestatie. Daarbij moet het economische doel van de samengestelde prestatie in acht worden genomen, waarbij ook het belang van de afnemer van die prestatie in overweging moet worden genomen. Een aanwijzing dat een prestatie bijkomend is, kan zijn gelegen in de omstandigheid dat die prestatie voor de gemiddelde afnemer van de hoofdprestatie geen afzonderlijk belang heeft ten opzichte van de hoofdprestatie. Indien binnen de kring van afnemers van de hoofdprestatie het belang bij het afnemen van de nevenprestatie onderling verschilt, vormt dat echter een aanwijzing dat geen sprake is van een bijkomende prestatie die het fiscale lot van de hoofdprestatie moet delen. Hetzelfde geldt voor de omstandigheid dat een afzonderlijke vergoeding voor de nevenprestatie wordt berekend en voor de omstandigheid dat de afnemer een keuze heeft om de nevenprestatie al of niet af te nemen.

15. De stichting is in het leven geroepen met als doel de samenwerking tussen de verschillende disciplines in de eerstelijnszorg te bevorderen om zo te komen tot een kwalitatieve verbetering van de multidisciplinaire eerstelijnszorg en meer efficiëntie in de zorg. Naast de reguliere door de eerstelijnszorgverlener verleende medische zorg aan de patiënten – die direct wordt gedeclareerd bij de zorgverzekeraar en welke prestaties op grond van artikel 11, eerste lid, aanhef en onder g, van de Wet OB zijn vrijgesteld van omzetbelasting – leidt de samenwerking in de stichting met betrekking tot de GEZ-werkzaamheden tot twee geldstromen. Enerzijds de door de stichting in rekening gebrachte bedragen bij de zorgverzekeraar³ en anderzijds de door de eerstelijnszorgverlener (waaronder eiseres) aan de stichting gefactureerde bedragen.

18. Gelet op het voorgaande dient het beroep gegrond te worden verklaard.

19. De rechtbank vindt aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten die eiseres in verband met de behandeling van het beroep redelijkerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 1.024 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 512 en een wegingsfactor 1). Voor de overige door eiseres genoemde proceskosten, te weten reis- en verletkosten wordt verweerder, eveneens met toepassing van dat besluit, veroordeeld deze te vergoeden tot een bedrag van € 328,16. Eiser heeft in de bezwaarfase niet verzocht om vergoeding van proceskosten en van overige voor vergoeding in aanmerking komende kosten is de rechtbank niet gebleken.