Rechtbank Noord-Holland, 10-08-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:7476, AWB - 18 _ 3949

1. Is ter zake van de kosten met betrekking tot de eigen woning sprake van een ambtelijk verzuim dat aan navordering in de weg staat?

2. Heeft verweerder de belastbare inkomsten uit eigen woning in de navorderingsaanslag tot een te hoog bedrag vastgesteld?

3. Heeft verweerder in de navorderingsaanslag terecht de door eiser opgevoerde bedragen aan specifieke zorgkosten niet in aftrek toegelaten?

4. Staat het correctiebeleid van verweerder in de weg aan het opleggen van de navorderingsaanslag?

4. Eiser stelt dat verweerder op de hoogte was van de door hem afgetrokken hypotheekrente. Die wordt immers aan verweerder gerenseigneerd. Hij kon daarom niet later middels een navorderingsaanslag op het in aftrek toegelaten bedrag terugkomen.

5. Verweerder betoogt dat de inhoud van de aangifte in dit geval geen aanleiding gaf voor een nader onderzoek. Pas bij het opvragen van de onderbouwing voor de in de aangifte in aftrek gebrachte bedragen bleek dat eiser niet aan zijn bewijslast kon voldoen.

6. Dienaangaande overweegt de rechtbank als volgt. Eiser heeft in zijn aangifte een bedrag van € 6.404 in aftrek gebracht ter zake van betaalde rente en kosten van geldleningen voor de eigen woning. In de navorderingsaanslag wordt de betaalde rente ten bedrage van € 6.208, zoals die blijkt uit de door eiser overgelegde financiële overzichten, in aftrek toegelaten. Voor het verschil tussen het – volgens eiser gerenseigneerde – bedrag aan rente en het in de aangifte in aftrek gebrachte bedrag, bestond naar het oordeel van de rechtbank een niet onwaarschijnlijke verklaring, namelijk dat het in aftrek gebrachte bedrag mede betrekking had op kosten van geldleningen als bedoeld in artikel 3.120, eerste lid, letter a, van de van de Wet inkomstenbelasting 2001 (tekst 2012; Wet IB 2001). Op dit punt bestaat tussen partijen kennelijk ook geen verschil van inzicht, aangezien eiser ter zitting heeft betoogd dat het verschil tussen de rente die in de aangifte in aftrek wordt gebracht en de rente die in de navorderingsaanslag in aftrek is toegelaten, betrekking moet hebben op het royement van een hypotheeklening die is afgelost. Daarom is de rechtbank van oordeel dat zich hier niet een ambtelijk verzuim voordoet dat aan navordering in de weg staat (vgl. HR 12 maart 2010, ECLI:NL:HR:2010:BL7165).

7. Eiser betoogt, zoals hiervoor vermeld, dat het verschil van € 196 tussen de kosten met betrekking tot de eigen woning die in de aangifte in aftrek zijn gebracht en het bedrag dat ter zake in de navorderingsaanslag in aftrek is toegelaten, betrekking moet hebben op het royement van een hypotheeklening na aflossing daarvan. Hij meent dat hij daarom recht heeft op aftrek van dit bedrag.

8. Verweerder stelt zich op het standpunt dat de inkomsten uit eigen woning in de navorderingsaanslag eerder op een te laag, dan een te hoog bedrag zijn gesteld. In de navorderingsaanslag is immers geen rekening gehouden met het feit dat eiser en de echtgenote tot 23 februari 2012 op verschillende adressen woonden. Omdat zij geen keuze hebben gemaakt als bedoeld in artikel 3.111, achtste lid, van de Wet IB 2001, kan op grond van artikel 3.111, negende lid, aanhef en letter b, van de Wet IB 2001 geen van beide woningen in die periode als hoofdverblijf worden aangemerkt. Na herrekening van het eigenwoningforfait en de aftrekbare rente zouden de inkomsten uit eigen woning volgens verweerder dan uitkomen op -/- € 3.528. Verweerder betwist overigens dat op eiser royementskosten hebben gedrukt, omdat daarvan geen betalingsbewijzen zijn overgelegd.

9. De rechtbank oordeelt over dit geschilpunt als volgt. Op grond van artikel 3.120, eerste lid, aanhef en letter a, van de Wet IB 2001 behoren de kosten van geldleningen die behoren tot de eigenwoningschuld tot de aftrekbare kosten met betrekking tot een eigen woning. Gelet op de betwisting van de royementskosten door verweerder rust op eiser de last aannemelijk te maken dat zodanige kosten van een geldlening op hem gedrukt hebben. Eiser heeft evenwel in het geheel geen bewijsstukken ingebracht ter onderbouwing van zijn stelling. Hij is daarom naar het oordeel van de rechtbank niet geslaagd in de op hem rustende bewijslast. Verweerder heeft de kosten terecht niet in aftrek toegelaten.

10. Omdat de rechtbank de navorderingsaanslag niet op een hoger bedrag kan stellen dan is gebeurd in de uitspraak op bezwaar, behoeft de stelling van verweerder dat de navorderingsaanslag op dit punt tot een te laag bedrag is vastgesteld, geen behandeling.

11. Eiser heeft de door hem in aftrek gebrachte zorgkosten als volgt gespecificeerd:

12. De echtgenote heeft in 2012 een operatie ondergaan in België. Eiser heeft daaromtrent een verklaring van de medisch specialist die de operatie heeft uitgevoerd en twee kwitanties overgelegd. De ingreep betreft volgens eiser een liposuctie. Deze is uitgevoerd wegens psychische klachten, aldus eiser. De echtgenote werkt als stewardess. In die wereld hadden haar collega’s een mooie uiterlijke vorm en de echtgenote leed eronder dat zij aan dat ideaal niet voldeed. Daarom heeft zij de operatie moeten ondergaan. Nu deze kosten door de zorgverzekeraar niet worden vergoed, meent eiser dat deze in aftrek kunnen worden gebracht als specifieke zorgkosten. Eiser is voor de operatie vier maal naar België gereisd en wil daarvoor reiskosten in aftrek brengen ter hoogte van € 700. Wat betreft de overige kosten zijn de bloedonderzoeken volgens eiser uitgevoerd in het kader van de operatie. Eiser stelt dat de echtgenote de buikband heeft moeten gebruiken ter bevordering van de wondgenezing. De uitgaven voor de tandarts zijn volgens eiser daadwerkelijk gemaakt; anders had hij ze niet opgevoerd.

13. Verweerder betwist dat de door eiser opgevoerde kosten in verband met de operatie zijn gedaan wegens ziekte en invaliditeit. Volgens verweerder is sprake van een cosmetische ingreep waarvoor geen medische noodzaak bestond. Verweerder heeft een advertentie van dr. [D] overgelegd, afkomstig uit De Tilburgse Koerier van 16 december 2004 en getiteld ‘Medische vibro-liposculptuur: figuurcorrectie onder locale anesthesie’. Verweerder maakt daaruit op dat de arts die de operatie heeft uitgevoerd, figuurcorrecties doet. Het gaat om een chirurg die niet kan beoordelen of sprake is van een psychische ziekte. Verweerder betoogt dat indien sprake is van psychische klachten, de behandeling wordt vergoed door de verzekering; zo niet, dan is ook geen sprake van medische noodzaak. Verweerder betwist voorts dat de echtgenote zo veel overgewicht had dat sprake was van ziekte of invaliditeit, omdat werkgevers van stewardessen dat niet toestaan. Omdat geen sprake is van geneeskundige hulp, zijn ook de vervoerskosten niet aftrekbaar. Overigens lopen de verklaringen van eiser en de arts over het aantal bezoeken aan de kliniek uiteen. Verweerder wijst erop dat van de bloedonderzoeken en de tandartskosten geen stukken zijn overgelegd.

14. Op grond van artikel 6.17, eerste lid, aanhef en letter a, van de Wet IB 2001 worden als uitgaven voor specifieke zorgkosten aangemerkt de uitgaven die wegens ziekte of invaliditeit zijn gedaan voor genees- en heelkundige hulp, met uitzondering van ooglaserbehandelingen ter vervanging van bril of contactlenzen. Om te kunnen oordelen dat uitgaven zijn gedaan wegens ziekte of invaliditeit, is nodig dat die uitgaven in direct verband met de ziekte of invaliditeit kunnen worden gebracht en de belastingplichtige zich daaraan op grond van medische noodzaak redelijkerwijs niet kon onttrekken (zie Kamerstukken II 1969/70, 10 790, nr. 3, p. 17 en de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam van 28 oktober 2010, ECLI:NL:GHAMS:2010:BO9020, r.o. 5.2).

15. Gelet op de medische expertise die nodig is om vast te stellen of een medische noodzaak bestond voor een behandeling die in aftrek gebrachte uitgaven heeft veroorzaakt, kan een belastingplichtige bij zijn bewijsvoering op dit punt naar het oordeel van de rechtbank in de regel volstaan met het overleggen van een verklaring van een arts, zoals eiser dat heeft gedaan. In dit specifieke geval is de overgelegde verklaring naar het oordeel van de rechtbank echter niet toereikend. De rechtbank acht daarbij met name de volgende omstandigheden van belang. Ten eerste is dr. [D] een chirurg, en daarom niet zonder meer de aangewezen persoon om psychische ziekten te diagnosticeren. Ten tweede is de verklaring van dr. [D] meer dan vijf jaar na de operatie afgegeven en kenmerkt deze zich door een hoge mate van vaagheid, zowel waar het gaat om de psychische problemen van de echtgenote, als waar het de uitgevoerde ingreep betreft. Ten derde is gesteld noch gebleken dat de echtgenote enige (andere) behandeling voor psychische klachten heeft ondergaan. Deze omstandigheden in onderlinge samenhang in ogenschouw nemend, is de rechtbank van oordeel dat eiser niet aannemelijk heeft gemaakt dat de uitgaven voor de liposuctie wegens ziekte of invaliditeit zijn gedaan. Dat betekent dat de uitgaven voor de operatie en de daarmee samenhangende uitgaven voor de reizen naar België, de bloedonderzoeken en de buikband, terecht niet in aftrek zijn toegelaten.

16. Met betrekking tot de overige reiskosten en de uitgaven voor tandartsbezoeken overweegt de rechtbank dat eiser deze evenmin aannemelijk heeft gemaakt, omdat hij daarvoor geen bewijsstukken heeft overgelegd. De enkele verklaring van eiser dat de kosten daadwerkelijk zijn gemaakt is in dit geval naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende om de kosten in aftrek toe te laten.

17. Eiser betoogt dat het correctiebeleid van verweerder in de weg staat aan navordering, omdat, indien zijn beroepsgronden met betrekking tot de hypotheekrente en/of de specifieke zorgkosten slagen, de inkomenscorrectie waarop de navorderingsaanslag betrekking heeft, lager is dan € 1.000 en het bedrag van de na te vorderen belasting minder dan € 450 bedraagt.

18. Verweerder stelt zich op het standpunt dat eiser geen vertrouwen kan ontlenen aan het correctiebeleid, omdat eiser niet aan de voorwaarden om een navorderingsaanslag achterwege te laten voldoet. De navorderingsaanslag is opgelegd naar een bedrag van € 563, zodat geen sprake is van een navorderingsaanslag van een bedrag van lager dan € 450.

19. Het door verweerder gehanteerde correctiebeleid van 30 maart 2011, versie 2.1, luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

20. Het op de navorderingsaanslag te betalen bedrag bedraagt € 563. In dit bedrag is € 78 aan belastingrente begrepen. Uit de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam van 28 mei 2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:1409, r.o. 5.3.1.1 leidt de rechtbank af dat de belastingrente niet in aanmerking dient te worden genomen bij de vaststelling of het na te vorderen bedrag € 450 of meer is. In dit geval is voor toepassing van het correctiebeleid derhalve sprake van een na te vorderen bedrag van 563 -/- 78 = € 485. Dit bedrag is noch in bezwaar, noch in beroep verminderd. Dat betekent dat de grens van € 450 wordt overschreden en eiser geen beroep kan doen op het correctiebeleid. Overigens bedraagt de inkomenscorrectie in de navorderingsaanslag 196 (eigen woning) + 959 (specifieke zorgkosten) = € 1.155, zodat het beroep van eiser op het correctiebeleid ook daarop afstuit.

21. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

22. Eiser heeft verzocht om vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn.

23. Bij de beoordeling van de vraag of de redelijke termijn is overschreden moet worden aangesloten bij de uitgangspunten als neergelegd in het arrest van de Hoge Raad van 22 april 2005, ECLI:NL:HR:2005:AO9006. Voor een uitspraak in eerste aanleg heeft te gelden dat deze niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien de rechtbank niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen uitspraak doet, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. De termijn vangt als regel aan op het moment waarop verweerder het bezwaarschrift ontvangt. Indien de redelijke termijn is overschreden, dient als uitgangspunt voor de schadevergoeding een tarief te worden gehanteerd van € 500 per half jaar dat die termijn is overschreden, waarbij ter bepaling van de totale vergoeding de geconstateerde overschrijding naar boven wordt afgerond. Op grond van de arresten van de Hoge Raad van 22 maart 2013, ECLI:NL:HR:2013:BX6666 en van 9 augustus 2013, ECLI:NL:HR:2013:199 is een termijn van zes maanden voor de behandeling van een bezwaar redelijk en voor de behandeling van een beroep een termijn van anderhalf jaar. De rechtbank zal de toerekening van de overschrijding van de redelijke termijn bepalen met inachtneming van het overzichtsarrest van de Hoge Raad van 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252.

24. De berechting van deze zaak is aangevangen met de ontvangst van het bezwaarschrift door verweerder op 25 september 2017 en geëindigd met de uitspraak van de rechtbank op 5 augustus 2020. De voor de procedure in eerste aanleg in aanmerking te nemen termijn bedraagt derhalve afgerond vijfendertig maanden. Van bijzondere omstandigheden die een langere termijn dan twee jaar rechtvaardigen, is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake. De redelijke termijn is daarom overschreden met afgerond elf maanden. Daarmee correspondeert een vergoeding van immateriële schade van € 1.000.

25. Van de overschrijding met afgerond elf maanden is een periode van afgerond vijf maanden toe te rekenen aan de bezwaarfase, die is voltooid toen verweerder met dagtekening 26 juli 2018 uitspraak op bezwaar deed. Het restant van zes maanden wordt toegerekend aan de beroepsfase. Verweerder dient daarom 5/11 deel van € 1.000 te betalen (€ 455) en de Staat (de Minister van Justitie en Veiligheid) 6/11 deel (€ 545).

26. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, zal de rechtbank verweerder veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 455 en zal zij de Minister van Justitie en Veiligheid veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding van € 545.

27. Naar het oordeel van de rechtbank bestaat in deze zaak aanleiding voor een proceskostenveroordeling. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 525 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 525 en een wegingsfactor 0,5 nu de proceskostenvergoeding uitsluitend wordt toegekend vanwege de immateriële schadevergoeding, vgl. het arrest van de Hoge Raad van 20 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:660, r.o. 2.3.2).

28. Op grond van het arrest van de Hoge Raad van 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252, r.o. 3.14.2 zal de vergoeding van dit bedrag deels moeten plaatsvinden door verweerder en deels door de Minister van Justitie en Veiligheid, waarbij om redenen van eenvoud en uitvoerbaarheid dient te worden uitgegaan van een verdeling waarbij ieder van hen de helft betaalt. Hetzelfde heeft te gelden voor de vergoeding van het griffierecht.